acemi nalbant gâvur eşeğinde öğrenir
mesleğinde ustalığa erişmemiş kimse, ilk denemelerini gözden çıkarılabilecek malzeme üzerinde yapar. - adam adamdır olmasa da pulu, eşek eşektir atlastan olsa çulu
insanın değeri zengin olmakla artmaz, asıl olan insanlığıdır.
- aksak eşekle yüksek dağa çıkılmaz
eksik aletle sağlıklı iş yapılmaz.
- alçacık eşeğe herkes biner
güçsüz ve koruyucusuz bir kimseyi buyruk altına almak ve ezmek kolaydır.
- alçak eşek binmeye kolay, öksüz çocuk dövmeye kolay
nasıl ki boyu kısa olan eşeğe binmek kolaysa öksüz çocuğa kötü davranmak da onu koruyan kimse olmadığı için kolay olur.
- anasını eşek kovalasın!
kaba sözü edilen kimse veya iş için bıkkınlık, dikkate almama ve umursamama anlatan bir söz.
- at pazarında eşek osurtmuyoruz!
kaba söyleneni dinlemeyene uyarı amacıyla söylenen bir söz.
- atlar tepişir, arada eşekler ezilir
büyüklerin çatışmasından küçükler zarar görür.
- attan düşene yorgan döşek, eşekten düşene kazma kürek
soylu kimse yüzünden başımıza gelen felaketi çabuk atlatırız, soysuz kimse yüzünden başımıza gelen felaketi kolay kolay atlatamayız.
- baş ol da eşek başı (soğan başı) ol
en önemsiz işlerde bile baş olmak, buyruk altında bulunmaktan iyidir.
- bostana dadanan eşeğin kuyruğu, kulağı olmaz
çalıp çırpmayı alışkanlık edinen kimse yakalanıp ceza göre göre insanlıktan çıkar.
- boş eşek yorga gider
üzerinde bir görev bulunmayan kaygısız kişi, rahat rahat, istediği gibi yaşar.
- canı yanan eşek attan yüğrük olur
zarara veya kötülüğe uğrayan kimse acısını çıkarmak için aşırı çaba harcar.
- deve büyüktür amma beşini bir eşek yeder
insan görünüşte büyük olmakla akıl büyük olmaz, bir akıllı birçok az akıllıyı arkasından sürükler.
- devenin derisi eşeğe yük olur
zengin ne kadar fakir düşse de yoksula göre yine varlıklıdır.
- dilini eşek arısı soksun
hoşa gitmeyen bir şey konuşan kimseye söylenen bir ilenme sözü.
- el elin eşeğini türkü çağırarak arar
insanın kendi sıkıntı ve sorunlarına başkaları gereken önemi vermez, gerektiği kadar ilgilenmez.
- el elin eşeğini yırlaya yırlaya, kendi eşeğini terleye terleye arar
insanın kendi sıkıntı ve sorunlarına başkaları gereken önemi vermez, gerektiği kadar ilgilenmez.
- emanet eşeğin yuları gevşek olur
bir kimseye emanet edilen şeyin o kimse tarafından iyi korunmadığı her zaman görülen olaylardandır.
- emanet hayvanın (eşeğin) kuskunu (paldımı) yokuşta kopar
eğreti olarak kullanılmak üzere verilen şey uydurma olur, hiç umulmadık bir anda bozulur.