[Sevda]

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Doğa Sporları Mağaracılık.
Mağaracılık için gereken malzemeler nelerdir?

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Mağara, yüzeyle bağlantısı olan en az bir insanın sürünerek girebilmesine olanak verecek genişlik ve yüksekliğe sahip olan yeraltı boşluklarıdır.

Mağaraların araştırılması ve incelenmesi ilgilenilen bilim ve spor dalıdır. Mağara Bilimi(Speleoloji), sporla bilimin iç içe olduğu yegâne doğa sporudur.

Bünyesinde yürüyüş, kampçılık ve ip inişi gibi birçok sportif alanı; ölçüm, haritalama gibi uzmanlık alanlarını; jeoloji, hidrojeoloji, biyoloji gibi bilim dallarını barındırır.

Türkiye, mağaralar açısından dünyanın en zengin ülkelerinden birisi olmasına rağmen araştırmalara geç başlanmıştır. Yaklaşık olarak 40.000 tane olduğu düşünen Türkiye Mağaralarının çoğunluğu, Orta ve Doğu Toroslar ile Batı Karadeniz bölgesinde yer almaktadır.

Türkiye'de bilinen ilk mağara araştırması 1927 yılında Raymond Hovasse tarafından İstanbul Yarımburgaz Mağarası'nda mağara canlıları üzerinde yapılan çalışma olmasına rağmen, ekip olarak ciddi anlamda ilk çalışma 1955'te Temuçin Aygen ve arkadaşları tarafından Konya Maraspoli Mağarası'nda yapılmıştır.

Mağaracılık Nasıl Yapılır :

Mağaracılık yatay ve dikey mağaracılık olmak üzere iki çeşit mağarada yapılır.

Yatay mağaralara girebilmek için aydınlatma araçlarını kullanmayı bilmek yeterlidir. Mağarada yaygın olarak kullanılan aydınlatma sistemi "Karpit Lambası"dır. Karpit Lambası, karpit taşını ile bunun üzerine kontrol edilebilen bir miktarda damlatılan suyun tepkimeye girmesi sonucu açığa çıkan asetilen gazının yakılmasıyla çalışır. Gazın alevi oldukça geniş bir alanı aydınlatır. Bir dolumluk karpit ortalama 6 saat boyunca ışık verir.

Dikey mağaralara girebilmek için ise SRT (Single Rope Techniques) adı verilen ve ipin üzerinde inip çıkabilmenizi sağlayan bir tekniği öğrenmek gereklidir.

Mağarada güvenlik her şeyden önce gelir. Bu nedenle bir tondan fazla ağırlık çeken ipler, bolt adı verilen özel çiviler ve karabin adı verilen halkalarla mağaranın mermer duvarına sabitlenir.

Mağara duvarına yerleştirilen bolt ve karabinlere istasyon adı verilir. Mağaracının en çok risk altında olduğu yerlerden biri istasyondur. Özel emniyet kemeri ve aletlerle ipe bağlanan mağaracı istasyonları geçerek iner ya da çıkar.

İstasyon geçişi sırasında ipten ayrılan mağaracı yerden metrelerce yüksekte karanlığın ortasında "göbek bağı" adı verilen bir iple güvenliğini sağlar. İp üzerinde yukarı yönde ilerleyen ve el ile göğüs üzerine takılan "jumar" adı verilen sistem kullanılır.

İstasyon geçerken Jumar’ın içindeki ip yuvasından çıkarılır, istasyon geçtikten sonra ip yerine yerleştirilir.

Mağarada bizi bekleyen tehlikelerin başında, sel basması, kaya düşmesi, düşmeler, sıkışma, kaybolma, ışık yetersizliğinden kaynaklanan problemler ve hipotermidir. Ancak, yeterli eğitim ve uygun malzeme ile yapıldığında mağaracılık, diğer doğa sporlarından çok daha az risklidir.

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

MAĞARACILIKTA KULLANILAN MALZEMELER

Mağaracılıkta kullanılan malzemenin türünün mağara tipine göre değişmesine karşın, mağaracılık yapmak isteyen birinde bulunması gereken olmazsa olmaz iki malzeme vardır. Baret ve aydınlatma. Hayati önem taşıyan başka malzemeler de vardır ancak, öncelikle bu ikisi değerlendirilmelidir.

BARET

Baret, takan kişinin başını, dar ve alçak geçitlerde oluşabilecek darbelerden olduğu kadar, yukardan düşebilecek nesnelerden de korur. Mağarada kullanılması gereken en önemli malzemelerdendir. İyi bir baret hafif ve dayanıklı olmalı, siperliği bulunmamalı, ortopedik ve yeterince havalandırma delikleri olmalı, üstünde alın feneri ve karpit lambasının takılabileceği yuvalar bulunmalıdır.

AYDINLATMA

Mağarada aydınlatma hayati önem taşır. Mağaracılık yapan herkes, ekibin ve kendisinin güvenliğini riske atmamak için, iyi bir aydınlatmaya sahip olmalıdır. Mağarada ana aydınlatma gerecini karpit lambası oluşturur. Bunun yanı sıra yedek olarak, pilli alın ve el fenerleri de kullanılır.

KARPİT LAMBASI

Karpit, suyla birleştiğinde hızla tepkimeye giren ve asetilen gazı çıkaran, sıkça kullanıldığı için bulunması kolay ve ucuz bir malzemedir. Karpit lambası asetilen gazını yakarak ışık verir. Asetilen alevi parlak ve rüzgara oldukça dayanıklıdır. Karpit lambalarında genellikle suyun ve karpitin konulduğu iki ayrı bölüm bulunur. Ayarlanabilen bir musluk yardımıyla su karpit üzerine damlar ve asetilen gazı çıkar. Hortum yardımıyla memeye gelen gaz yanarak parlak bir ışık çıkarır. Karpit lambaları aşağıdaki özellikleri nedeniyle mağarada tercih edilir.

" Uzun ömürlüdür. Bir doldurmada 6-8 saat yanar.

" Çalışmak için yalnızca suya gereksinim duyar. Genellikle mağarada su bulmak dış dünyadan daha kolaydır.

" Parlak ve homojen ışık verir.

" Ağırlık / verim oranı oldukça düşüktür.

" Yedek karpit, su sızdırmaz bir kapta taşımak koşuluyla, rahatça taşınabilir.

" Hava akımlarının yönünü ve oksijen varlığını gösterir.

Piyasada bulunan madenci ve balıkçıların kullandığı karpit lambaları, ağır olmalarına karşın hazneleri geniştir ve ucuzdur. Mağaracılığı yoğun olarak yapanlar, Petzl in Ariane-Aceto ikilisini tercih etmelidir.

Karpit konulan bölüm hiç bir zaman yarıdan fazla doldurulmamalıdır. Her etkinliğin ardından karpit lambasının temizlik ve bakımı yapılmalıdır. Bakımı iyi yapılmayan bir lamba çeşitli sorunlara yol açabilir.

PİLLİ FENERLER

Pilli fenerler, yedek ışık kaynağı olarak oldukça işe yararlar. Uzak bir noktanın aydınlatılmasında genelde karpit lambasından daha iyidirler. Ancak, homojen ışık vermedikleri için yürüyüş sırasında dikkati dağıtır. Belli bir bölgenin iyi aydınlatılmasına rağmen diğer bölgelerin karanlıkta kalması olası tehlikeleri ya da güzellikleri gizler. Yine de karpit lambasının söndüğü ya da söndürülmesi gerektiği durumlarda kullanılması için mutlaka gerekir. Pilli fenerlerin ağırlık / verim oranları yüksek olduğu ve pilleri çabuk bittiği için ana aydınlatma gereci olarak kullanılmaz. Yedek fenerin alın lambası tipinde olması kullanımını çok kolaylaştırır.

GİYSİLER

Mağara ortamında genellikle su ve çamur bol bulunur. Bu nedenle kullanılan giysilerin en azından dış katmanının su geçirmez ve sürtünmeye karşı dayanıklı olmasında yarar vardır. Ancak sudan ve çamurdan korunmak için kalın ve ağır giysiler kullanmak, zaten yorucu olan etkinlikleri çekilmez hale getirebilir. Su emen ve geç kuruyan pamuklu giysilerden kaçınılmalıdır. İç giyimde yünlü ya da polar, dış giyimde ise sentetik giysiler tercih edilmelidir. Polar çok çabuk kuruduğu, yün ise ıslandığı zaman bile sıcak tuttuğu için tercih edilmektedir.

ÇİZME

Mağarada en kullanışlı olmasa bile en uzun süre dayanan ayakkabı türü lastik çizmelerdir. Uzun çizmeler (diz altı) tercih edilmelidir. Tabanlar kaymayı önleyecek tipte ve kalın olmalıdır.

İPLER

İp, aktif mağaracılık yapan birisi için en önemli teknik malzemedir. Doğa sporlarında kullanılan çok ipleri değişik şekillerde sınıflandırmak mümkündür ancak, genellikle ipler statik ve dinamik olmak üzere ikiye ayrılır.

DİNAMİK İPLER

Dinamik ipler yük bindiğinde esneyebilen (yaklaşık boyca %10 kadar), böylece kazara düşen bir kişiyi şoktan koruyan iplerdir. Genellikle düşme riskinin daha yüksek olduğu dağcılık gibi sporlarda tercih edilir (Dağcılıkta genellikle alçak bir yerden yukarıya çıkılır. İlk çıkan bir kaç metre aralıklarla ipi sabitler ve bir kaza sonucu kaydığı anda, son emniyet noktasına olan uzaklığının iki katı kadar düşebilir. Bu düşmenin yarattığı şoku ancak dinamik ipler emebilir). Mağaracılıkta ise emniyet ipleri genellikle kısa mesafelerde ya da emniyet ipi olarak kullanılır.

STATİK İPLER

Statik iplerin esneme katsayısı boyca yaklaşık %2.5 dur. Canyoning ya da mağaracılıkla ilgilenenler tarafından tercih edilir. İpin üstten sabitlenebildiği Top-Rope teknikleri için uygundur.

PERLON BANT

Perlon bantlar değişik kalınlıklarda bulunabilir. Doğal emniyet alırken sürtünmeye karşı ipten daha dayanıklı ve güvenilirdir.

KUŞAM

Doğa sporlarında çoğu zaman sporcuyu emniyet iplerine bağlamak gerekir. Bu bağlantı noktalarında oluşabilecek şoku ve yüklenmeyi bedenin değişik bölgelerine dağıtarak sporcuyu koruyan, genellikle perlondan yapılan giysilerdir. Alt ve üst için olduğu gibi bedeni saran modelleri de vardır. Mağaracılıkta daha çok, sürtünmeye ve suya karşı daha dayanıklı olan alt koşumlar kullanılır. Bu koşumlara bağlanan tırmanma gereçleri, göğüse çapraz bağlanan bir perlon bant yardımıyla gerilerek sporcunun dik kalması sağlanır.

KARABİNA

İplerin, merdivenlerin ve iniş çıkış gereçlerinin birbirine bağlanmasında kullanılan metal halkalardır. Genellikle yaylı bir dilleri bulunur ve kilitli modellerinde bu dilin kazara açılmasını engelleyecek vidalı kilitler vardır. Genellikle alüminyum alaşımlarından ya da çelikten yapılırlar ve çok değişik büyüklük ve şekillerde olanları vardır. Mağaracılıkta genellikle oval biçimli olanları tercih edilir.

DELTA

Koşum ile koşuma takılacak gereçlerin takıldığı üçgen ya da yarım daire şeklindeki vidalı halkalardır.

SEKİZLİ İNİŞ ALETİ

Görünüşü 8 rakamına benzediği için sekizli adını almıştır. İniş ipi sekizlinin etrafına sarılır ve sürtünme yüzeyi artar. Böylece sporcu iniş hızını rahatça kontrol edebilir. İstasyon geçişlerinde kullanımı riskli olduğu için mağaracılıkta çok tercih edilmez. İstasyonsuz inişlerde pratiktirler.

DESENDÖR

İpte kontrollü inişte kullanılır. Sürtünme için aşındıkça değiştirilebilen makaralar kullanılır. Basit ve kilitli olmak üzere başlıca iki tipi vardır. Kilitli olan tipi kazara bırakıldığında kilitlenir ve iniş durur. Sekizliye göre en büyük avantajı, ipe takılırken koşumdan sökülmemesidir. Böylece desendörün düşürülme riski ortadan kalkar.

JUMAR

İp üzerinde tek yönde kayabilen, diğer yönde kilitlenen gereçlerdir. Genellikle ip üzerinde yükselmek için kullanılırlar. El, göğüs ve ayak için olan modelleri vardır. Tek yönde hareket etmeyi sağlayan yaylı parçadaki dişler, kilitlenme yönünde çekildiğinde ipin içine saplanır ve tutunur. Diğer yönde hareket edildiğinde ise yavaşça ipten kurtulur ve ip üzerinde rahatça kayar. Jumar sökülürken ipe zarar vermemesi için hareket yönünde kaydırılmalıdır. Böylece ipe gömülü dişler yerinden çıkacak ve lifleri koparmayacaktır.

BOLT

Dikey mağaracılıkta doğal emniyet noktaları bulunamadığı durumlarda kayalara çakılan çelik dübellerdir. Mağaracılıkta genellikle 8 mm lik dübeller tercih edilir. Kullanım kolaylığı ve güvenliği nedeniyle, Türkiye'de ne yazık ki gereğinden çok kullanılmaktadır. Bu da mağara kirliliğini olumsuz etkilemektedir. Mağaracılıkta kullanılan tiplerinde sertleştirilmiş sivri dişler bulunur. Böylece dübel kendi takılacağı deliği kendi açar.

BOLT ÇAKICI

Boltun takıldığı bir aparattır. Boltun rahat tutulmasını ve çakılmasını sağlar. Kullanımı için bolt, çakıcıya sıkıca vidalanır ve çekiçle çakılır. Açılan delik temizlendikten sonra, boltun pimi takılarak bolt yerine çakılır. Bu aşamadan sonra çakıcı sökülür. Çakıcı üzerindeki lastik koruma çekiç darbelerinden eli korur.

KULAK

Kayaya çakılan bolt yuvasına bir vida yardımıyla tutturulan metal askılardır. Farklı biçimlerde olanları vardır. İpler kulaklara genellikle karabinler yardımıyla bağlanır.

BOLT ÇEKİÇİ

Bolt çakmak için kullanılır. Genellikle sapında kulak vidasını sıkacak bir de anahtar bulunur.

BOLT

Mağaracılıkta sert ve dayanıklı, şişme botlar kullanılır. Botlar iki ya da üç kişilik olmalı, en az iki ayrı bölmeden oluşmalıdır. Böylece bölmelerden biri tamir edilemeyecek kadar hasar gördüğünde geri kalan bölme kullanıcıyı güvende tutmalıdır. Botun kürekleri kısa olmalıdır ve uçlarında bileğe geçen halkalar olmalıdır.. Botla birlikte kullanılacak tüm ekipman (tapa, kürek, pompa, yapıştırma seti gibi) bota bağlı olmalıdır.

PERLON / ÇELİK MERDİVEN

Ağırlığı ve kapladığı hacim nedeniyle yalnızca kısa inişlerde tercih edilir. Genellikle iki çelik tel arasındaki alüminyum çubuklardan oluşur. Basamak aralığı 15-35 cm, genişliği ise 10-30 cm arasında değişir. Çoğu merdiven uç uca eklenebilecek şekilde tasarlanmıştır. Kullanımı zor ve yorucu, çekme gücü ipe göre daha azdır.

ŞİŞME BOT

Mağaracılıkta sert ve dayanıklı, şişme botlar kullanılır. Botlar iki ya da üç kişilik olmalı, en az iki ayrı bölmeden oluşmalıdır. Böylece bölmelerden biri tamir edilemeyecek kadar hasar gördüğünde geri kalan bölme kullanıcıyı güvende tutmalıdır. Botun kürekleri kısa olmalıdır ve uçlarında bileğe geçen halkalar olmalıdır.. Botla birlikte kullanılacak tüm ekipman (tapa, kürek, pompa, yapıştırma seti gibi) bota bağlı olmalıdır.

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Kaynak: Alıntılar