ANKARANIN EKONOMİSİ Cumhuriyet'ten önceki Ankara, Kaletepe ve çevresinde gelişmiş, bunu çevreleyen yeşil şeridin dışına pek taşmamış 30 bin nüfuslu bir kentti. İlin başlıca geçim kaynağı tarım ve hayvancılık olup, tarımsal ve hayvansal malların alım satımı ile kısıtlı bir ticaret söz konusuydu. Cumhuriyet'in ilk yıllarıyla beraber Ankara'da bir "yoğunlaşma dönemi"" yaşandı. Başkent olmanın gerektirdiği hizmetleri verebilecek bir şehrin kurulması amacı ile başlatılan alt ve üstyapı inşaatları önce ticari hayatı canlandırdı. Yanı sıra inşaat malzemelerini karşılamaya yönelik bazı ufak çaplı imalathaneler yapıldı. Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu, Sümerbank ve Etibank gibi Kamu Sanayi kuruluşlarının ve bu kuruluşlara bağlı fabrikaların Ankara'da yapılmış olması, bu fabrikalara yan sanayi olarak çalışan küçük boyutlu özel işletmelerin kurulmasını teşvik etmiştir.
Bu gelişmeler diğer yerleşim yerlerinden Ankara'ya nüfus göçünü başlatmış; böylelikle Ankara'da sanayileşme ve artan nüfus birbirinin hem sebebi hem sonucu olmuştur. Bugün Ankara, ülke genelinde illeerin ekonomik faaliyet konularındaki ağırlığı itibariyle sanayi ağırlıklı iller arasında yer almaktadır.
Ankara'da yıllar itibariyle işyeri sayısına bakıldığında; ekonomik uygulamalarımızın getirdiği, firma birleşmeleri sonucunda, her kolda ve toplamda düşüşler olmuştur. Ankara'daki 10-24 işçi çalıştıran sınai işyeri sayısı, 1988 yılında 349 iken, 1993 yılında 329'a düşmüştür. 25 ve daha fazla çalışanın bulunduğu sınai işyeri sayısı, 1988'de 297 iken 1993'te 280'e düşmüştür. 10 ve daha fazla işçi çalıştıran işyeri sayısı göz önüne alındığında; özel sektörde en fazla işyeri olan sektör, Metal Eşya, Makina ve Techizat Sanayiinde görülmektedir. Bu daldaki firmaların büyük çoğuluğu 25 ve daha fazla işçi çalıştıran büyük firmalardan oluşmaktadır. Özel sektörün rağbet ettiği ikinci sektör ise Gıda Sanayiidir. Bu sektörde ise durum tersinedir. Firmaların büyük çoğunluğu 10 ile 24 arasında işçi çalıştıran küçük ölçekli firmalardan oluşmaktadır.
Ankara'da sürdürülen üretim faaliyetleri incelendiğinde; ilin ağaç işleri dalında türkiye genelinde önemli bir yeri olduğu görülmektedir. Bu üretim dalında faaliyette bulunan keresteciler, marangozlar, mobilyacılar, lakeciler ve döşemeciler Siteler'de 13.000'in üstündeki işyerlerinde üretim yapmaktadırlar. 1955 yılında kurulan işyeri Yapı Kooperatifi marifetiyle başlatılan "Siteler" 1962 yılında kısmen faaliyete geçmiştir. Daha sonra kurulan 10 civarındaki kooperatif ile genişlemiştir. Halen inşaatlar yeni kooperatiflerle devam etmektedir. Siteler'deki 200 m2 ile 100m2 arasında işyerleri ile çok sayıda teşhir salonları bulunmaktadır.
Cumhuriyet'in başlarında, 1925'te kurulan bira, 1926'da kurulan çimento ve Elmadağ'da kurulan barut fabrikaları gibi sayıları pek az sanayi kuruluşu varken, yakın yıllarda sanayi kuruluşlarının sayısı artmış ve sanayi, büyük bir çeşitlilik kazanma yoluna girmiştir. Artık Ankara ili sınırları içinde makarna, un, bitkisel yağ, süt ürünleri, şeker, şarap, bira gibi besin sanayine ait kuruluşlarla çimento, traktör, tarım aleti ve makinaları, motor, boya, tuğla-kiremit ve orman ürünleri, mobilya, madeni eşya, dokuma üreten sanayi kuruluşları vardır.
Savunma Sanayii ile ilgili en önemli yatırımlarda Ankara'da gerçekleştirilmiştir. Türkiye'nin en büyük savunma sanayii projesinin yapımcısı olan Türk Havacılık ve Uzay sanayii (TAI) 1984'de Türk-Amerikan işbirliği ile kurulmuştur. Şirketin ortakları; TUSAŞ-Türk Uçak Sanayii A.Ş. (%49), General dynamics of Turkey, Inc (%42), General Electric Technical Services Company, Inc (%7) Türk Silahlı Kuvvetleri Güçlendirme Vakfı (%1,9) ve Türk Hava Kurumu'dur (%0,1)'dir.
Savunma Sanayinin oluşturduğu altyapı ve talep sonucu Makina ve Metal Sanayii, Ankara ekonomisinde önemli bir yere sahiptir. Bugün sanayi kuruluşlarının yüzde 40'ının üretim yaptığı alan Makina ve Metal Sanayiidir. Savunma Sanayi, hem yetişmiş insan gücü hemde bu sektör içinde yer alan kuruluşların yarattığı potansiyel yoluyla Ankara'da çok büyük sanayi kuruluşlarının doğmasını sağlamıştır.
Ankara'daki Savunma Sanayii ile ilgili kuruluşlar olarak; Türkiye'nin savunma sanayiine yönelik ilk özel sektör kuruluşu olan FMC-Nurol Savunma Sanayii A.Ş., Aremsan Elektrik Makina Sanayii ve Ticaret LTD.ŞTİ., Brış Elektrik Endüstri A.Ş., Roketsan A.Ş. ve Marconi Kominikasyon A.Ş. 'den bahsedilebilir. (1)
Ankara'da sürdürülmekte olan bazı üretim faaliyetleri konuları itibariyle Türkiye'de tek olma özelliğine sahiptir. Örneğin; rulman ile seri halde dişli üretimi sadece ilimizde gerçekleştirilmektedir. Bunun yanında ilaç hammaddesi olarak kullanılan morfin ile dializ makinası üretimleri de yine sadece Ankara'da gerçekleştirilen üretim faaliyetleridir. (2)
Bazı üretim konularında da yabancı sermayeyle ortak yatırım sonucu faaliyete geçilmiş bulunulmaktadır. Söz konusu kuruluşlar incelendiğinde rulman ve dizel motor üretiminde Türk Alman ortaklıklarının kurulmuş olduğu görülmektedir. Savunma Sanayiyle ilgili olarak da Amerikan şirketleriyle ortak faaliyete geçilmiştir. Ankara Sanayiinde hızla büyüyen diğer sektörler ise müteahhitlik, mobilya, tekstil olarak göze çarpmaktadır.
Ankara son yıllardaki büyük sanayi hamlesi ile memur, ticaret, tarım kenti kimliğinden sıyrılıp bir sanayi kenti kimliğine bürünmüştür.