Çevrimiçi

2006'da kurulan WikiLeaks adlı internet sitesinin kurucusu Julian Assange, dün İngiltere'de tutuklandı. Peki bugüne kadar WikiLeaks'te hangi belgeler yayınlandı, neler yaşandı?
Ali Burak


ABD'ye ait çok sayıda gizli belgeyi WikiLeaks adlı internet sitesinden sızdırmakla suçlanan 47 yaşındaki Julian Assange, dün tutuklandı.
Wikileaks'in kurucusu Assange Londra'da çıkarıldığı mahkemece tutuklandı
Assange, 2012'den beri Londra'nın Knightsbridge semtinde bulunan Ekvador Büyükelçiliğindeki bir odada, fenomen kedisi James ile birlikte yaşıyordu.
İşte James...

Yayınladığı gizli belgelerle ABD'nin başrolde olduğu çok sayıda uluslararası skandalı ortaya çıkaran WikiLeaks sitesi, 13 yılda uluslararası gündemi belirleyen manşetlere imza attı.
1. Julian Assange kimdir?
3 Temmuz 1971 tarihinde Avustralya'nın Townsville şehrinde doğan Julian Assange, Melbourne Üniversitesinde bilgisayar programlama, matematik ve fizik eğitimleri aldı.




Üniversitenin ardından ilk yıllarında hackerlık da yapan Assange, 2006 senesinde WikiLeaks'in kurucu ekibinde yer aldı.
Kendisini bir bilgisayar programcısı ve aktivist olarak tanımlıyor.

2. WikiLeaks nedir?
WikiLeaks, anonim kaynaklardan gelen haberler de dahil olmak üzere gizli bilgileri, kaynakların gizliliğini koruyarak yayınlayan, uluslararası, kar amacı gütmeyen bir organizasyon olarak tanımlanıyor.
Organizasyon çalışanları, "Savaş, casusluk ve yolsuzluk" gibi başlıklar içeren, büyük miktarda sansürlü veya kısıtlanmış bilginin analizi ve yayınlanması konusunda uzmanlaşmış olduğuklarını söylüyor.
Çalışanlar, Çinli muhaliflerin yanı sıra ABD, Tayvan, Avrupa, Avustralya ve Güney Afrikalı gazeteciler, matematikçiler ve başlangıç seviyesi şirket teknologlardan oluşuyor.
WikiLeaks'in bugüne kadar yayınladığı belge ve analiz sayısının ise 10 milyondan fazla olduğu tahmin ediliyor.
Site, uluslararası pek çok basın ödülünün de sahibi.
3. WikiLeaks uluslararası alanda nasıl duyuldu?
WikiLeaks sitesi 2006 yılında kurulmasına rağmen, uluslararası alanda patlaması, 2010 yılında yaşandı.
İnternet sitesi, ABD'nin Irak ve Afganistan'daki hava saldırılarına ait videoların, diplomatik yazışmaların ve diğer meteryallerin yer aldığı yaklaşık 92 bin belgeyi basın kuruluşlarıyla paylaştı.
New York Times, WikiLeaks'in sızdırdığı 'gizli devlet' belgelerini yayınlayan ilk kuruluş oldu. Ardından Le Monde, El Pais, Der Spiegel, Guardian gibi kuruluşlar da belgeleri yayınladı.

4. WikiLeaks bilgilere nasıl ulaştı?
WikiLeaks'in ABD'ye ait gizli bilgileri, o dönem ABD ordusunda görevli olan istihbarat analisti Bradley Manning'den aldığı ortaya çıkarıldı.
Manning, 27 Mayıs 2010’da tutuklandı ve 35 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Eski ABD Başkanı Barack Obama, hapiste cinsiyet değiştirip Chelsea adını alan Manning’i yetkisini kullanarak affetti.
Ancak bir duruşmada jürilik yapmayı reddetmesi nedeniyle yeniden hapse atıldı.
WikiLeaks’in kaynağının Bradley Manning olduğunu Federal Soruşturma Bürosu’na (FBI) ihbar eden 37 yaşındaki Amerikalı hacker Adrian Lamo geçen yıl evinde ölü bulundu.

5. Beyaz Saray belgeler için ne tepki verdi?
Beyaz Saray ve Savunma Bakanlığı Pentagon, WikiLeaks'i şiddetle kınayarak, bunun ülkeler arası hassas dengeleri bozabileceği, hatta insanların hayatını tehlikeye sokabileceğini açıkladı. ABD yönetimi, 'internet denetiminin mutlaka sıkı bir şekilde yapılacağını' duyurdu.
6. WikiLeaks'in yayınladığı belgelerde hangi bilgiler var?
WikiLeaks belgelerinde, Suudi Arabistanlı bazı mali kaynaklar, terör örgütlerini besleyen kaynak olarak gösteriliyor. Arap ülkeleri liderleri İran'ı sevmiyor ve tehdit olarak görüyor.
Birçok liderin gizli bilgilerinin yer aldığı belgelerde, Çin hükümetinin bilgisayar sabotajlarıyla ABD'yi hedef aldığı kaydediliyor.
WikiLeaks'de, nükleer silah sahiplerinin geliştirdiği programlar da yer alıyor.
Bunun dışında;
-Pakistan'ın nükleer programı konusunda Washington ve Londra'nın duyduğu endişeler,
-Rus hükümeti ile organize suç arasında iddia edilen bağlantılar,
-İngiltere'ye yönelik Afganistan'daki askeri operasyonlarla ilgili eleştiriler,
-İngiliz kraliyet ailesinin bir mensubunun uygunsuz davranışları,
- İran'ın Kuzey Kore füzelerini kullanma girişimi,
- Afgan hükümetindeki yolsuzluk iddiaları,
- ABD'nin Suriye'yi Lübnan'daki Hizbullah'a silah yardımı yapmasını engelleme girişimleri gibi konularda çeşitli bilgiler bulunuyor.
7. 2016'daki başkanlık seçimlerine neler yayınlandı?
2016 başkanlık seçimlerinden birkaç ay önce WikiLeaks, Demokrat Partinin sürücülerinden 20 bin elektronik postayı yayınladı.
Bu belgeleri sızdırarak ABD seçimlerine karışmakla suçlanan WikiLeaks kurucusu Assange, Hillary Clinton’ın ekibinin Demokrat Parti aday adayı Vermont Senatörü Bernie Sanders’ın aday olmaması konusunda çeşitli komplolara karıştığına ilişkin elektronik postaları kamuoyuyla paylaştı.
WikiLeaks tarafından sızdırılan belgeler arasında ayrıca Clinton'ın, Dışişleri Bakanlığından ayrıldıktan sonra Wall Street şirketlerine ücret karşılığı yaptığı konuşmaların metinleri de yer aldı.

8. Assange neden Ekvador'un Londra Büyükelçiliğine sığındı?
İngiliz mahkemesi, Assange'ın 2010'da iki kadına tecavüzle suçlandığı İsveç'e iadesine karar verdi.
Assange, hakkındaki iade kararının ardından Haziran 2012'de İsveç'e iadesi halinde ABD'ye gönderilme riski bulunduğu için Ekvador'un Londra Büyükelçiliğine sığındı.
İsveç mahkemesi, 2017'de Assange hakkındaki davaları düşürdü. Ekvador, Assange'ın siyasi iltica başvurusunu kabul etti ve vatandaşlık verdi.
Ekvador hükümeti tarafından Mart 2018'de yapılan açıklamada, sosyal medyadan gönderdiği mesajlarla ülkenin uluslararası ilişkilerini tehlikeye attığı için Assange'ın internet erişiminin kesildiği açıklandı.

9. Şimdi ne olacak?
Ekvador'un verdiği sığınma hakkını geri çekmesinin ardından bu ülkenin Londra'daki büyükelçiliğinde gözaltına alınan Assange yerel saatle 13.29'da yoğun güvenlik önlemleri altında Westminster'daki Ceza Mahkemesine getirildi.
Westminster Ceza Mahkemesi, Assange'ın kefaletle serbest bırakılma şartlarını ihlal ettiği gerekçesiyle tutuklanmasına karar verdi.
Assange'ın 12 aya kadar hapis cezası alabileceği açıklandı.

10. ABD'ye iade edilecek mi?
Tutuklamanın ardından ABD Adalet Bakanlığı, Wikileaks’in kurucu ortağı Julian Assange’ı gizli bir ABD devlet bilgisayarına sızmak için komplo kurmakla suçlayarak hakkında suç duyurusunda bulundu.
Adalet Bakanlığından yapılan basın açıklamasında, suç duyurusunun ABD tarihindeki en büyük gizli belge sızması skandalında Assange’ın rolüyle alakalı olduğu ifade edildi.
Voice Of Amerika'da yer alan habere göre WikiLeaks'in kurucusunun Amerika'ya iade edilip edilmeyeceğine dair duruşma 2 Mayıs'ta yapılacak.
Kaynak: The Sun, NBC News, Usa Today, AA, Voice Of America

Trthbr