Isparta - 3

OSMANLILAR DÖNEMİ

Isparta'nın Osmanlı Devleti'ne bağlanmasından sonra, XVI. yüzyıl baslarına kadar önemli bir olay olmamıştır. Bu dönemlerde sancak beylerinin etkisi ile imar faaliyetlerine hız verilmiştir. Firdevs Bey zamanında yapılan cami ve bedesten, bu dönemin en önemli eserleridir.
Ayni yıllarda Isparta ve Uluborlu, Göller Yöresinin en önemli ticaret pazarıydı. Özellikle Beylikler döneminden başlamak suretiyle Isparta, bir dokumacılık merkezi olmuş ve dış pazarlarda önem kazanmaya başlamıştır.
XVI. Yüzyılın ilk yarısında, Osmanlı Devleti'ni uzun süre uğraştıran şahkulu ayaklanması, Isparta, Gölhisar, Burdur yörelerini de etkilemiştir. Bu ayaklanma sırasında Şehir yağmalanmış ve çok sayıda insan katledilmiştir. Ayaklanma 1511'de Sahkulu'nun öldürülmesi ile sonuçlandırılmıştır.
Bu yüzyılın ikinci yarısında patlak veren Celali isyanlarından Isparta'da nasibini almış ve ekonomik yönden büyük zarar vermiştir. Celali isyanlarının bastırılmasından sonra Isparta, eski ekonomik yapısına kavuşmuştur. Evliya Çelebi'nin şehri "Medine-i Müzeyyen" seklinde tanımlaması, bayındır, meyvadar, bağ ve bahçeleri bol, boyaları ve boyahaneleri zengin olarak göstermesi bunu doğrulamaktadır.
Isparta'nın XVIII. yüzyılda, çeşitli deprem ve su baskınlarından zarar gördüğü bilinmektedir. Nitekim, 1706'da Isparta'yı ziyaret eden Fransız gezginci Paul Lucas, şehri, "yün, deri ve afyon ticareti ile zengin bir yer" olarak nitelerken, ayni zamanda deprem ve su baskınlarından da zarar gördüğünü belirtmektedir. 1780'de Gölcük Gölü'nün taşması ile meydana gelen büyük sel, Tekke ve yayla mahallelerini tahrip etmiştir. Dönemin valisi Sait Paşa'nın annesi Taçlı Hatun, bu felaketlerin önüne geçmek için Dere Mahallesi'nde bir kanal açtırmıştır.
XIX. Yüzyılda Isparta bir veba salgını geçirmiştir (1830). Bu salgın sonunda 200-300 kişi hayatını kaybetmiştir. Ayni dönemde ilk kız Rüştiyesi, "İnas Rüştiyesi" adı altında açılmıştır.
Bütün bu özelliklerine rağmen Şehrin, 1899 ve 1914 depremlerinden büyük ölçüde mal ve can kaybına uğradığı bilinmektedir. 1914 depreminde, insanların işyerlerinde olmalarına rağmen 500'e yakın can kaybına yol açtığı ve ekonomik zararın büyük olduğu ifade edilmektedir. Bu deprem sırasında şehrin üç günde 467 defa sallandığı belirtilmektedir.
Osmanlıların son döneminde Eğirdir, ulaşım bakımından İzmir-Aydın demiryoluna bağlanmıştır. Ayni günlerde, dokumacılığın makine ile yapımına geçilmiştir.
KURTULUŞ SAVAŞI ve ISPARTA
Yakın çağın başlangıcında (1914-1918), İngiltere ve Almanya arasında başlayan ve dünyaya çeşitli yönlerden yeni bir çehre kazandıran I. Cihan Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu'nu da etkilemiştir. 30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondros Antlaşmasının 7. maddesi doğrultusunda, galip ülkeler, daha önce kendi aralarında yaptıkları gizli antlaşmalara göre çeşitli bölgeleri işgal etmeye başladılar.
Isparta, 1919-1923 yılları arasında Mütareke ve Milli Mücadele döneminde söz konusu işgallerden en az etkilenen, sayılı illerden biri olarak kaldı. Mondros ve yürürlüğe girmeyen Sevr Antlaşması'nda İtalyan nüfusuna bırakılan Isparta, hemen hemen bütün Ege'ye yayılan Yunan işgaline uğramadı. Direnişin büyük boyutlara ulaşması sonucunda İtalyanlar da Isparta'ya giremediler.