[efLatun]

CEYHAN


Adana Ceyhan İlçesi

Ceyhan, Adana ilinin en büyük müstakil ilçesi olup, nüfusu 2000 yılı sayımına göre 179.338'tür.

Ceyhan Türkiye'nin ekonomik olarak en gelişmiş ilçelerinden biri durumunda olup Ortadoğu petrolleri ve Orta Asya enerji kaynaklarının dünyaya açılmasında anakapı görevi görmektedir. Son 20 yılda bir enerji şehri konumuna gelmiştir.

Tarih boyunca Kınık, Yarbisi, Yarsuat, Hamudiye ve Urifiye isimleri ile anılan şehrin ismi 3 Mayıs 1920 yılında çıkarılan yasa ile Ceyhan olarak değişmiştir.

Çukurova Üniversitesi'ne bağlı bir Meslek Yüksekokul mevcuttur.

Ceyhanın kurtuluş günü 6 Ocaktır.


TARİH

Şehrin bilinen tarihi M.Ö. 1900'lü yıllara kadar uzanmaktadır. Ceyhan Ovası Hitit, Asur, Fenike, Mısır, İran, Roma ve Bizans medeniyetlerine evsahipliği yapmıştır.

Boğazköy ve Kültepe tabletlerinde adı geçen üç krallıktan, Luvi Krallığı'nın (M.Ö. 1900) Ceyhan Nehri'nin doğu kısmında, Arzava Krallığı'nın ise (M.Ö. 1500-1333) nehrin batı kısmında kurulduğu anlaşılmaktadır. Luviler Asurluların, Arzavalılar ise Hititlerin egemenliği altına girmişlerdir. Kizvatna Krallığı ise Seyhan ve Ceyhan nehirleri arasında kurulmuş olup Hitit egemenliğine girmiştir.

M.Ö. 1200 yılında Hitit Krallığının ortadan kalkması ile Kue Krallığı kurulmuş (M.Ö. 1190-713), Kral Asistavands Karatepe şehrini kurdurmuştur.

1097 yılında Küçük Ermeni Krallığına bağlanan Ceyhan o yıllarda Mısır Memlüklülerinin istilasına uğrar ve sonrasında Dulkadiroğlu Beyliği topraklarına katılır. O yıllarda nüfusu 5.000'dir.

1071 Malazgirt Savaşı sonrası, Süleyman Şah (Türkiye Selçuklu Devleti'nin kurucusu) 1083 yılında Ceyhan Ovası'nı ve Adana'yı tamamen ele geçirdi. Ceyhan, 1353-1515 yılları arasında Memlüklere bağlı Ramazanoğulları Beyliği'nın hakimiyeti altında kalmıştır. Bu topraklar için Memlükler ve Osmanlılar 1485-1498 yılları arasında savaştılar. 1515 yılından itibaren Yavuz Sultan Selim'in Mısır seferi sırasında Adana toprakları Ceyhan Ovası ile birlikte Osmanlı Devletinin idaresine girdi.

1525 yılına ait Osmanlı Tapu tahrir defterinde adı Kınık olarak geçmektedir. Kınıklar Oğuzların Üç-Ok koluna ait Denizhanoğulları boyundandır. Nitekim bugün bölgede kalabalık bir nüfusa sahip olan SIRKINTIOĞULLARI, KARSANTIOĞULLARI, KOZANOĞULLARI, CERİT, YÜREĞİR, BARAK, gibi türkmen obaları oğuzların kınık boyuna bağlıdırlar.

1833-1840 tarihleri arası Ceyhan Ovası el değiştirerek Mısırlı İbrahim Paşa'ya geçmiştir. İbrahim paşa özellikle MENEMENCİĞULARI türkmenleri başta olmak üzere diğer türkmen boylarının yardımıyla konyaya kadar ilerleyerek osmanlı ordusunu bozguna uğratmıştır. Mısırlı ibrahim paşa kendisine destek vermeyip osmanlıyı destekleyen aşiretlere ise çok acımasız davranmıştır. Örneğin SIRKINTIOĞULLARI ve KARSANTIOĞULLARININ tüm mallarını yağmaladığı gibi bu türkmenleri kılıçtan geçirme kararını bile almıştı. Ancak menemencioğlu MEHMET BEY'in itirazı nedeniyle bu kararını uygulayamamıştır. Ceyhan 1841 yılında tekrar Osmanlı yönetimine geçmiştir.

Kırım Savaşı'ndan sonra Osmanlılar buraya Nogay Türklerini ve 93 Harbi'nden sonra da Rumeli Türklerini iskan etmişlerdir. 1896 yılında II. Abdulhamid tarafından Hamidiye adı verilmiş 1908 yılında ise Urfiye olarak değiştirilmiştir.

19 Temmuz 1926'da ilçe yapılmış ve Cebelbereket vilayetine (Osmaniye) bağlanmış ve son olarak 3 Mayıs 1920 yılında çıkarılan yasa ile adı Ceyhan olarak değişmiştir.


COĞRAFYA VE İKLİM

Akdeniz Bölgesi'nde yer alan Ceyhan Adana'ya 43 km uzaklıkta, Akdenize 30 km. uzaklıkta, 36. ve 37. kuzey enlemleri ile 35. ve 36. doğu boylamları arasında olan bir ilçedir. Güneyde Yumurtalık, Kuzeyde Kozan, kuzeybatısında İmamoğlu, Kuzeydoğusunda Kadirli, Doğuda Osmaniye, Hatay ilinin Erzin ilçesi ve Batıda Yüreğir ile komşudur.

İlçenin önemli bölümü tarımsal arazi ile kaplı olup yüzölçümü 1.424 km²dir ve 71 köyü vardır.

En önemli akarsu Ceyhan Nehri ilçenin kenarından geçmektedir ve uzunluğu 509 km. dir. Ayrıca Mercin Suyu, Karaçay, Handeresi, Çeperce Deresi ilçenin akarsularıdır.

Yazları sıcak ve kurak, kışları ilik ve yağışlı geçen ilçenin iklimi tipik Akdeniz iklimidir. Yağış miktarı Ceyhan Ovası'nda 600-750 mm. iken, dağlık alanlarda 750-1000 mm. arasında olup, yağışların %50 si kışın, %27 si ilkbaharda, %18 i sonbaharda, %5 i yaz aylarında düşer.


EKONOMİK YAPI

Ana geçim kaynağı olarak tarım gösterilebilir. İlçe, tipik bir Çukurova ilçesi olarak, geçmişte akıllara yer eden pamuk üretimiyle anılsa da, şimdilerde değişen ekonomik kaygılar sebebiyle, dönemden döneme değişmekle beraber buğday, mısır, karpuz üretimine de sıklıkla rastlanır. Köylerde ufak çapta büyük baş hayvancılık da yapılır. Tarımın ekonomide yoğun olarak yer alması, Ceyhan'ın ticaret ve sanayi olanaklarını da etkilemiştir. Ceyhan çevresinde onlarca çırçır fabrikası ve mısır kurutma tesisleri yer alır. Ayrıca Ceyhan'ın yakın çevresindeki Sugözü Termik Santrali, BOTAŞ ve Toros Gübre Sanayi, Ceyhan'ın ekomisinde etkili rol oynar.