[Vesaire]

İngiliz*egemenliği döneminde başlayan*Amerikan edebiyatı, bağımsızlığın kazanılmasıyla hareketlenmiş; kullanılan dil*İngilizce olduğu hâlde,*İngiliz*edebiyatından ayrı bir çizgide, bağımsız bir karakter kazanmıştır.Amerikan*edebiyatının lisanı, ananası ve mazisi*İngilizedebiyatıyla aynı kaynaktan gelmiş olmasından dolayı bir çok münekkitler bu edebi*yatı*İngiliz*edebiyatının bir parçası olarak gösterirler. Yalnız bu edebiyat yeni topraklarda ve yeni tesirler altında ve muhtelif milletlerin Amerika’ya göç ederek Amerikalılaşması neticesinde inkişaf etmiştir. Bundan ötürü kendine mahsus has bir seciyesi olan ayrı bir edebiyattır. Bu edebiyat İngiltere’ye karşı yapılan ihtilâl harbinden sonra başlamıştır.

Romantik Dönem Amerikan Edebiyatı:*Amerikanedebiyatında ilk büyük*sanatçılar bu dönemde yetişmeye başlamıştır. Moby Dick*romanlarıyla Herman Melville (1819-1891), şiirleriyle Edgar A. Poe (1809-1849) ve Walt Whitman (1816-1892); şiir ve*denemeleriyle R. W. Emerson (1803-1882) başlıca romantiksanatçılardandırlar.

Gerçekçi Dönem Amerikan Edebiyatı:*Gerçekçilik, önceromantizmle iç içe görünür. Nathaniel Hawthorne (1804-1864) ve Moby Dick romanıyla tanınan Melvilleromantizmi ve*gerçekçiliği*eserlerinde dengeli biçimde kullanan*yazarlardır. Gerçekçilik*akımını daha sonra sürdüren öteki*yazarlar Hanry James (1843-1916), Louise May Alcott (1832-1898)’tur.

20. Yüzyıl*Amerikan*Edebiyatı:*20. yüzyılda Amerika’da özellikle roman ve*hikâye*türlerinde daha çok ürün verilmiştir. Mark Twain (1835-1910), Tom Sawyer’in Maceraları (1876), Missisippi’de Hayat (1833) gibi eserlerinde daha çok mizahî bir uslûbu benimsemiştir. O’henry (1862-1910) ise küçük hikâye türünde büyük bir üne sahiptir. Olaylarda sürpriz unsuruna ve yalın bir anlatıma önem verir. Jack London (1876-1916), Vahşetin Çağrısı (1903), Uçurum*halkı (1903) ve Martin Eden (1909) gibi romanlarının konularını daha çok kendi yaşantılarından ya da çevresinden almıştır.

John Steinbeck (1902-1968), toplumcu gerçekçi birAmerikan*yazarıdır. Yoksul ve sömürülmüş kitlelerin, işçilerin sorunlarına, bireysel ve sosyal dünyalarına eğilmiştir. Daha çok California çevresine yer vermiştir. Başlıca*romanları şunlardır: Kenar Mahalle (1935), Farelere ve İnsanlara Dair (1937), Gazap Üzümleri (1939), Sardalya Sokağı (1945). Ernest Hemingway (1898-1961) de ezilen yığınların sorunları, adalet, baskıyla boyun eğmeme gibi konuların yanında uluslararası savaşların kötülüğü, tabiatın güzelliği ve yaşama sevinci temalarına ağırlık vermiştir.

Başlıca*romanları:*Bahar Selleri (1926), Güneş Gene Doğar (1926), Silâhlara Veda (1929), Çanlar Kimin İçin Çalıyor (1940), İhtiyar Adam ve Deniz (1953).

Şiir türünde ise en önemli*Amerikan*şairlerinden biri olan Ezra Pound (1885-1972) tüm dünya milletlerinin kültürlerinden yararlanma yoluna gitmiş ve imgecilik (imajizm)*akımının öncüleri arasında yer almıştır. Ayrıca I. Dünya Savaşı yıllarında faşizmi desteklemesiyle ünlüdür.


MARK TWAİN (1835-1910)

Yapıtlarında, toplum gerçeklerini mizahi bir dille ele almıştır. Gençlik yıllarında bir basımevinde çalışmış, bir süre sonra New York’a gitmiş, ardından şehirden şehire dolaşmıştır. ilk*romanı olan “Tom Sawyer’ın Maceraları” yayımlanana kadar*yazarlık konusunda değişik çalışmaları olmuştur. Bu yapıtını “Mississippi’de Hayat” ve “Huckleberry Fînn’în Maceraları” adlı*romanları izlemiştir.

Eserleri:*Tom Sawyer’in Maceraları, Huckleberry Finn’in Maceraları, Mississippi’de Hayat: roman

JOHN STEİNBECK(1902-1968)

Yapıtlarında büyük toplumsal değişimlerin yaşandığı topraklardaki yaşamı tüm çıplaklığı ile anlatmıştır.Bu yönüyle yapıtlarında natüralizmin özellikleri görülür.İlkromanlarından başlayarak hep işçileri,yaşam koşullarını,ilişkilerini anlattı. “Kenar Mahalle” yayımlandığında, yapıt büyük ilgi görmüştür. “Bitmeyen Kavga”da tarım işçilerinin grevi ve bu greve önderlik eden iki işçiyi anlatmış.*Amerikan*çalışma sistemine sert eleştiriler yöneltmiştir. “Fareler ve İnsanlar”da iki göçmen işçi arasındaki garip ve karmaşık ilişkinin*öyküsünü anlatmıştır. En önemli yapıtı olan “Gazap Üzümleri”nde ise tarımdaki hızlı kapitalistleşme sürecini anlatmıştır.

Eserleri:*Kenar Mahalle, Bitmeyen Kavga, Fareler ve İnsanlar, Gazap Üzümleri, Sardalya Sokağı, Acı Hayatlar, Cennetin Doğusu:*roman

FARELER ve İNSANLAR – John Steinbeck

George ve iri yarı saf arkadaşı Lennie, yersiz yurtsuz kişilerdir. Dünyada tek sahip olduklarışey, aralarındaki dostluk ve günün birinde yerleşip huzur içinde yaşayabilecekleri, kendilerine ait bir araziye sahip olma hayalidir. Kaliforniya, Salinas Vadisindeki bir çiftlikte iş bulan iki arkadaş, bu arazi için gereken parayı biriktirmeyi düşlemektedir. Ama bir çocuğun zekâsına, aynı zamanda da korkunç bir güce sahip olan Lennie’nin başı sürekli derde girmektedir. Ve bu kez yine belaya bulaştığında, George’un çabaları arkadaşını kurtarmaya yetmez.

EDGAR ALLEN POE (1809 – 1849)

Doğaüstü, korkutucu öğeler içeren*öyküler yazmış; yanı sıra*edebiyat*eleştirileri ve şiirler kaleme almıştır. Şiirleriyle*Fransız*sembolist*şairleri tarafından öncü kabul edilmiştir. “Anabel Lee” adlı şiiri sanatçıyla adeta özdeşleşmiştir. “Morg Sokağı Cinayeti” adlı yapıtı ise*öykütüründedir.

Eserleri:*Anabel Lee: Şiir Morg Sokağı Cinayeti:*öykü

ERNEST HEMİNGWAY (1899-1961)

Romanlarında gerçek yaşamı yalın bir dille anlatmıştır. Ordudaki görevi sırasında yaralanmış, hastanede “Silahlara Veda” adlı yapıtını yazmaya başlamıştır. “Güneş de Doğar” adlı yapıtında savaş yorgunu bir askerinanılarını anlatmış, daha sonra yayımlanan “Silahlara Veda” adlı yapıtı ile büyük ün kazanmıştır. “Çanlar Kimin İçin Çalıyor” adlı yapıtıyla mesleğinde artık zirveye ulaşansanatçı, daha sonra gerçek başyapıtı olan “İhtiyar Adam ve Deniz” adlı*romanını yazmıştır. Bu*romanında, insanın yaşama bağlanması gerektiğini dile getirmiştir.

Eserleri:*Güneş de Doğar, Silahlara Veda, Çanlar Kimin İçin Çalıyor, İhtiyar Adam ve Deniz:*roman

T. S. ELİOT (1888 – 1965)

Amerikan*asıllı olup İngiliz vatandaşlığına geçmiş,*İngilizedebiyatının da önemli şairleri arasında sayılmıştır. Şiirlerinde uygar dünyanın sorunlar karmaşası içindeki konumunu, yaşlı gezegenimizin umutla umutsuzluk arasındaki durumunu dile getirmiştir.

Eserleri:*Çorak Ülke, Boş Adamlar: Şiir Edebiyat Üzerine Düşünceler,*denemeler: Eleştiri,*deneme*Katedralde Cinayet, Kokteyl Parti, Kutlu Çarşamba: Oyun