Atlantik Okyanusu’nun 700 metre derinliğinde yıllar önce keşfedilen ‘Kayıp Şehir’, hidrotermal yapıları ve olağanüstü mikrobiyal yaşamıyla bilim dünyasını şaşırtıyor.

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

Bilim insanları, Atlantik Okyanusu’nun batısındaki Atlantik Ortası Sırtı yakınlarında, deniz seviyesinden 700 metre derinlikte yer alan sıra dışı bir bölge keşfetti. Kayıp Şehir Hidrotermal Sahası olarak adlandırılan bu bölge, 2000 yılında ortaya çıkartıldı ve o zamandan bu yana Washington Üniversitesi Kayıp Şehir Araştırma Grubu öncülüğünde detaylı olarak inceleniyor.

Bu benzersiz denizaltı alanı, deniz tabanından yükselen devasa yapılarla karakterize ediliyor. Kireçtaşı benzeri yapılar, hidrotermal faaliyetlerle şekillenmiş ve oksijen olmaksızın yaşayan mikrobiyal topluluklara ev sahipliği yapıyor. Buradaki yaşam formları, okyanusun derinliklerindeki uç koşullara rağmen hayatta kalabiliyor.

Kayıp Şehir Hidrotermal Sahası, bilinen en uzun süreli aktif hidrotermal sistemlerden biri olarak tanımlanıyor. Manto tabakasının deniz suyu ile etkileşimi sonucu hidrojen, metan ve diğer gazlar açığa çıkıyor. Bu süreç, oksijen olmadan hayatta kalan mikroorganizmalar için enerji kaynağı sağlıyor.

Hidrotermal menfezlerden 40°C’ye kadar sıcak gazlar çıkıyor. Her ne kadar büyük canlılara rastlamak nadir olsa da; salyangozlar, kabuklular ve diğer küçük deniz canlıları bu ekosistemde gelişim gösterebiliyor. Bu durum, yaşamın olağanüstü çevresel koşullarda da var olabileceğini ortaya koyuyor.

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

Atlantik Okyanusu’ndaki Kayıp Şehir, Astrobiyoloji Açısından Önemli Bulgular Taşıyor

2018 yılında William Brazelton, Kayıp Şehir ekosisteminin Satürn’ün uydusu Enceladus ve Jüpiter’in uydusu Europa gibi gök cisimlerinde de mevcut olabileceğini belirtti.

“Bu, Enceladus ya da Europa’da şu anda aktif olabilecek bir ekosistem türüne örnek teşkil ediyor,” diyen Brazelton, ayrıca “ve belki de geçmişte Mars’ta,” ifadesiyle bu keşfin astrobiyolojik önemini vurguladı.

2024 yılında yapılan çalışmalar kapsamında bilim insanları, 1.268 metre uzunluğunda bir manto kaya çekirdeği örneği elde etti. Elde edilen örneğin Dünya’daki yaşamın milyarlarca yıl önce nasıl başladığına dair önemli ipuçları sunabileceği öngörülüyor.

Kayıp Şehir’deki hidrotermal süreçler, atmosferik oksijen veya güneş ışığı olmadan, kimyasal tepkimelerle hidrokarbonlar üretiyor. Bu hidrokarbonlar, yaşamın temel yapı taşlarını oluşturuyor. Araştırmacılar, benzer koşulların Dünya’nın erken tarihinde yaşamın ortaya çıkmasına zemin hazırlamış olabileceğini düşünüyor.

Benzersiz Ekosistem Tehdit Altında

Kayıp Şehir’in bilimsel önemi kadar korunması da büyük önem taşıyor. 2018 yılında Polonya’nın bu bölge çevresinde derin deniz madenciliği yapma hakkını kazandığı bildirildi. Termal alanın içinde değerli kaynaklar bulunmasa da, çevresel bozulmaların ekosistemi olumsuz etkileyebileceği öngörülüyor.

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

Bilim insanları, “Madencilik sonucu oluşabilecek herhangi bir akıntı ya da boşaltım, bu olağanüstü yaşam alanı üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir,” uyarısında bulunuyor. Uzmanlar, bu benzersiz alanın UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınarak korunması gerektiğini savunuyor.

Kayıp Şehir, okyanus tabanındaki ekstrem koşullar altında yaşamın nasıl sürdüğünü gösteren eşsiz bir örnek olmaya devam ediyor. Aynı zamanda hem Dünya’daki yaşamın kökenlerine hem de evrende yaşam olasılığına dair yeni kapılar aralıyor.

Kaynak: [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]