Sentetik biyolojide dünyayla yarışıyoruz!
 

MIT'e düzenlenen yarışmada Ankara'daki üç üniversitenin oluşturduğu 5 takım dünyadan 180 takımla rekabet edecek.

Massachusetts Teknoloji Enstitüsünün düzenlediği International Genetically Engineered Machine (Uluslararası Genetik Mühendisliği ile Geliştirilmiş Makine) (IGEM) yarışmasında Ankara'daki 3 üniversitenin oluşturduğu 5 takım, dünya genelinde 180 takım arasında birincilik mücadelesi verecek.

ODTÜ'den 3 takım grizu patlamasını tarih yapacak proje üzerinde çalışırken, Bilkent Üniversitesi takımı TNT parçalayabilen mikroalg canlı makine ile Fatih Üniversitesi takımı ise EHEC gibi mikrop salgınına sebep olabilecek bakterileri öldürebilecek yeni mikro organizmalar geliştiren proje ile uluslararası arenada Türkiye'yi temsil edecek.

Kendilerine verilen yüzlerce standart gen parçasıyla laboratuvar ortamında çalışan ODTÜ, Fatih ve Bilkent'te öğrenim gören üniversiteli gençler, gen parçalarını tıpkı lego yapar gibi belirli şekillerde birleştirerek, doğada bulunmayan özelliklere sahip canlı makine denilen bakteriler üretmeyi başardı.

ODTÜ takım danışmanı Burak Yılmaz, doğada bulunmayan biyolojik sistemlerin ve ürünlerin tasarlanması olarak tanımlanan sentetik biyoloji ile günümüzdeki pek çok çevre, enerji ve sağlık sorununun çözülebileceğine inandıklarını kaydetti.

Sentetik biyolojinin, Türkiye'de yeni gelişen bir alan olduğuna dikkati çeken Yılmaz, sentetik biyoloji konusunda çalışmaların yapıldığı ülkemizde, sentetik biyolojik ürünleri üreten şirketlerin kurulduğunu belirtti.

IGEM yarışmasının ilk kez 2004 yılında düzenlendiğini ve katılımcı takım sayısının 5 olduğunu ifade eden Yılmaz, sonraki yıllarda yarışmanın uluslararası boyuta taşındığını kaydetti.

Yılmaz, 2007 yılından beri Türkiye'den sadece ODTÜ'nün bu yarışmaya katıldığını belirterek, yarışmada 2 bronz, 2 gümüş ve 1 altın madalya kazandığını söyledi.

Harvard ve Stanford Üniversitelerinin de aralarında bulunduğu dünyanın sayılı üniversitelerinden 180 takımın yarışmaya katılacağını bildiren Yılmaz, bu yıl ODTÜ'den 3, Bilkent ve Fatih Üniversitelerinden 1'er takımın Türkiye'yi temsilen yarışmaya katılacağını ve takımların iki aşamalı yapılacak yarışmada mücadele vereceğini ifade etti.

MAYINLARI 'CANLI MAKİNE' BULACAK
Yarışmaya ODTÜ'den katılacak takımlardan METU-Ankara ekibinden Ceren Şeref, proje hedeflerinin madenlerdeki metan gazını farklı bir kimyasala dönüştürerek grizu patlamalarına yol açan patlayıcı özelliğinden kurtarmayı ve metan gazının küresel ısınmaya etkisini ortadan kaldırmak olduğunu ifade etti.

Şeref, şöyle konuştu:

''Metan gazının zararlı etkilerinden kurtulmak için yarışma konsepti gereği canlı organizmalara sentetik biyoloji yöntemleri ile organizmalarda var olmayan özellikleri tasarladık. Yaşam kaynağı olarak metan gazını kullanan bakterilerden, metabolizmasını yöneten genlerden projeye uygun olan kısmı, başka bir organizmada gerekirse başka özellikler de eklenerek bir canlı makine olarak tanımlanan 'bakteri-makine' oluşturacağız.''

Bilkent ekibinden genetik öğrencisi Ahmet Emin Topal da takım olarak amaçlarının mayın gibi patlayıcılarda ve mermi kalıntıların bulunduğu trinitrotolueni (TNT) parçalamak olduğunu ifade ederek, amaçlarının mikroalg 'canlı makine' ile özellikle patlamamış mayın alanlarının temizlenip insan hayatı için tehlike oluşturabilecek unsurlardan arındırmak olduğunu söyledi.

'Canlı makine'nin Türkiye florasında yaygın bulunması ve nemli bölgeleri yaşam alanı olarak tercih etmesi sebebiyle özellikle çözünerek suya karışan TNT'yi biyolojik yollardan parçalamada bir avantaj teşkil ettiğini söyleyen Topal, projelerinin çevre kirliliğine karşı yapılan biyolojik mücadeleye önemli katkılarının olacağını kaydetti.

Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesinden katılan takım üyelerinden Fazilet Güler ise projelerinin son yıllarda, Avrupa'da gerçekleşen ve onlarca insanın ölümüne sebep olan EHEC gibi mikrop salgınına sebep olabilecek bakterileri öldürebilecek yeni mikro organizmalar geliştirmek olduğunu belirterek, hedeflerinin zararlı bakterileri zararsız bakterilere yok ettirmek olduğunu söyledi.