IRCForumları - IRC ve mIRC Kullanıcılarının Buluşma Noktası - Bitki Hücrelerinin Genel Yapısı,Şekli ve Büyüklüğü

HÜCRENİN GENEL YAPISI

Gerçekte her hücre bir bütün olarak işlevsel bir birimdir. Bu nedenle de hücrenin farklı kısımlara ayrılması çok da geçerli görünmemektedir. Ancak, inceleme kolaylığı bakımından bir hücrenin kabaca iki farklı nitelikte yapıdan oluştuğu söylenebilir.

a ) Protoplazmik olmayan yapılar: Bunlar vakuol,ergastik maddeler (nişasta, protein tanecikleri, yağ damlaları, çeşitli kristal maddeler vb.) olarak değerlendirilebilir. Diğer yandan bitkiler için çok tipik olan selülozik çeper, son araştırmalar ışığında kısmen de olsa canlılıkla ilgili özellikleritaşımasına karşın, geleneksel olarak protoplazmik olmayan yapılar kapsamında değerlendirilmektedir.

b ) Protoplazmik yapılar: Sitoplazma, nukleus, plastidler, mitokondrium, ribozomlar, golgi aygıtı, sentrozomlar vb. gibi hücrenin canlı kısımları bu başlık altında toplanabilir.

HÜCRE ŞEKLİ VE BÜYÜKLÜĞÜ

Hücrenin canlı kısmını oluşturan protoplazma,en küçük alanda en geniş yüzeyi sağlama amacıyla, küresel şekil alma eğilimdedir. Bunun da asıl nedeni, genellikle yüzeyde gerçekleşen canlılık ile ilgili kimyasal süreçlere gerekli ortamı sağlamaktır. Ancak, hücre çeperi ve komşu hücrelerle etkileşimlere bağlı olarak az çok değişse de, bitki hücrelerinde genel şekil 14 yüzlü bir polihedraldir (Matzke, 1946). Matzke, özellikle bitki dokularında, yapısal uyum nedeniyle hücreerin 5 yüzlü , yani pentagenal şekilde de olabildiğini ifade etmiştir. Bunlara karşın 4 yüzlü (tetragonal) veya 6 yüzlü (hekzagonal) hücrelere de çeşitli bitkisel dokularda sıklıkla rastlanılmaktadır. Ayrıca bölünme sürecindeki hücrelerde, interfaz aşamasında polihedron yüzünün arttığı da gözlenmiştir. Bu artışlarkomşu hücreler ile etkileşim aşamasında polihedron yüzünün arttığı da gözlenmiştir. Bu artışlar komşu hücreler ile etkileşim, hücrenin işlevi ve hücreler arası boşluklara göre değişmektedir. Tüm bu şekilsel faklılıklar aslında doğadaki çeşitliliğin hücresel düzeydeki göstergelerinden biridir. Bu bağlamda canlılar dünyasında silindir, küp, oval, elipssi, ipliksi, yıldız biçiminde, iğsi vb. şekillerde hücreler görmek doğaldır.
Hücre şekli gibi büyüklüğü de değişkendir. Farklı dokularda büyüklükleri çok farklı hücreler görülmektedir. Bitkisel dokulardan meyve mezokarpındaki hücreler ortalama 1 mm çapındadır. İletim elemanlarından trake, tarakeid ve kalburlu boruların boyları 1 ile 8 mm arasında değişebilmektedir. Keten, kendir veya kenevir gibi bitkilerdeki lif hücrelerinin boyları 20 cm' den uzun olabilmektedir. Bitkilerdeki en uzun hücreler ise Euphorbia (Süteleğen) cinsinde tipik olarak görülen süt borularıdır. Çok nukleuslu süt kanallarının 1m' ye ulaştığı saptanmıştır.