[Sevda]

Kürekli ve Yelkenli Osmanlı Gemileri..

mağribden maşrıka
ünlü
deniz gazisi
gemi mimar ve mühendisi
Cezayir sultanı
mirmiran-ı derya
Barbaros Hayreddin Paşa'ya
ve
pirlerinin izinde giden denizcilere
hürmet ve minnetle....

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Kürekli ve Yelkenli Osmanlı Gemileri, Osmanlı donanma gemilerinin tarihini tesbit etmek kadar arşiv, kütüphane ve müzelerde bulunan görsel malzemeyi bir araya getirerek bir gemi görüntü koleksiyonu oluşturmak üzere hazırlanmıştır.

Maksadımız, gemilerin yüzyıllar içinde geçirdiği değişiklikleri ve yeni model denemelerini sebepleriyle ortaya koyabilmektir. Osmanlı savaş gemilerinin isimleriyle resimlerini birleştirmek konusunda bugün hala yapılan hata ve eksiklikler dikkate alındığında böyle bir çalışmanın ehemmiyeti izahtan varestedir.

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Osmanlı gemilerinin gelişim tarihini aynı dönemi paylaşmış olan diğer Avrupalı denizci devletlerin uygulamalarından bağımsız olarak düşünmek imkansızdır. Bununla beraber, -çağdaş devletlerde görülmeyen- gemi inşa sanayiini kendi imkanları ile yürütebilme özelliği, Osmanlı denizcilinin bugün dahi yeterince bilinmeyen bir yönüdür.

Bu kitap, denizlerdeki beşyüz yıllık Osmanlı varlığını belgelemektedir.

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Önsöz
Bu kitabın amacı, Osmanlılar'ın denizlerdeki hakimiyet mücadelesinde etkin rol oynayan ve deniz güvenliğini sağlayan gemilerin, kısa ve öz olarak tarihini ortaya koymaktır. Doğrudan veya dolaylı bir savaş silahı olan gemilerin deniz tarihinde ne derece büyük bir önemi haiz olduğu açıktır. Bu sebeple kitapta, Osmanlı deniz seferleri tarihinden çok donanma gemileri ve özellikleri ön plana çıkarılmıştır.

Bu araştırmada Osmanlı savaş gemilerinin yüzyıllar süren gelişimi içinde değişim tespit edilmeye çalışılmış, gemi türleri ile genel özellikleri belirlenmiş ve görüntülerine yer verilmiştir. Bununla beraber, savaş gemileri arasındaki mücadele ve rekabette gemi türlerinin rolü, gemilerin yapısındaki değişimin denizlerde ne ifade ettiği, bunun deniz ulaşımına etkisi gibi konular yeterince açıklığa kavuşturulamamıştır. Osmanlı savaş gemilerinin teknik özellikleri, personeli ve seyrüsefer şartları hakkında bildiklerimizin son derece sınırlı olması bu konuda kalem oynatmayı güçleştirmektedir. Nitekim gemi türleri ile görüntülerini birleştirmeyi amaçlayan bazı neşriyatta ciddi yanlışlar yapıldığı göze çarpmaktadır ki, bu tür örnekler, elinizdeki kitabın hazırlanması hususunda yazarını cesaretlendirmiştir.

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Denizlerde meydana gelen hadiselerin asıl unsuru olduğu halde hakkında çok az şey bilinen bir Osmanlı savaş gemisini, ormanda bir ağaç iken tersane kızağında tekne haline gelişine, suya indirilişinden donanımı tamamlanarak denizlere açılışına kadar geçirdiği süreci izlemek deniz tarihi açısından olduğu kadar teknoloji, sosyal ve ekonomi tarihi için de büyük bir önem taşımaktadır. İmparatorluğun son dönemlerine kadar gemi inşa sanayiini kendi imkanları ile yürütmeyi başaran Osmanlılar'ın, çağdaşı devletlerin hiçbirinde görülmeyen bu üstünlüğü bile henüz yeterince incelenmemiştir. Bu sebeple kitaba Osmanlı denizciliğinin gelişim ve değişim dönemlerini belirlemek maksadıyla giriş mahiyetinde bir tarihçenin ilavesi gerekli görülmüştür.

Osmanlı gemilerinin geçirdiği tarihi sürece ışık tutmak amacıyla Başbakanlık Osmanlı Arşivi ve Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi'nde uzun yıllar süren araştırmaların yeniden gözden geçirilmesi ve yeni belgelere ulaşılması gerekmiştir. Özellikle gemi görüntülerinin temini, büyük bir titizlik ve gayret gösterilmesini mecburi kılmıştır. Bu maksatla kütüphanelerdeki minyatürlü yazmalar taranmış ve gemiler ön plana çıkarılarak aynı zamanda bir gemi görüntü koleksiyonu oluşturulmaya çalışılmıştır.

Başta Piri Reis'in XVI. ve XVII. yüzyıllarda istinsah edilmiş Kitab-ı Bahriye nüshaları olmak üzere diğer yazma coğrafya eserlerindeki gemi çizimleri yanında deniz savaş sahnelerini, genel olarak donanmayı ve tek tek kalyonları resmeden tablolar bu kitabın görüntüleri için önemli bir kaynak teşkil etmiştir. Ayrıca, deniz savaşlarını ve kuşatmaları esas alan harita ve planlar ile gemi gravürlerini ihtiva eden seyahatnameler incelenmiştir.

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Çalışmalarım sırasında yardımlarını esirgemeyen Topkapı Sarayı Müzesi kütüphane uzmanı Gülendam Nakipoğlu ile bazı nadir harita ve kuşatma planlarına ulaşmamda büyük kolaylık gösteren arşiv uzmanı Ülkü Altındağ'a, yine yardımseverliğini her zaman minnetle andığım Süleymaniye Kütüphanesi Müdürü Dr. Nevzat Kaya'ya ve İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi uzmanlarına teşekkürü bir borç bilirim.

Osmanlılar döneminden kalma gemi modelleri, kadırga ve kalyon malzemeleri, son derece zengin resim ve gravür koleksiyonları ile İstanbul Deniz Müzesi, arşiv ve kütüphanesinin izlerini bu kitabın her bölümünde görmek mümkündür. Bu eşsiz malzemeden yararlanmam hususunda her türlü kolaylığı sağlayan İstanbul Deniz Müzesi Komutanı Dz. Kd. Albay Y. Bülent Aksaray'a, müze ve arşiv şube müdürlerine bu vesile ile şükranlarımı arz ederim.

Engin belge koleksiyonlarından her zaman istifade ettiğim Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nin yönetici ve görevlilerinden gördüğüm destek her türlü sitayişin üstündedir. Arşiv araştırmalarıma katılarak malzeme temini sırasında titizlikle çalışan öğrencilerim Özgür Oral ile Özgür Kolçak'ın yardımlarını burada zikretmek isterim. Ayrıca, kitabın ilk metnini okuyarak bazı düzeltmelerde bulunan mesai arkadaşım Yrd. Doç. Dr. Fikret Sarıcaoğlu'na ve dönemin kaynaklarından yararlanarak çizdiği karamürsel ve cerime gemilerinin görüntülerini kullanmama müsaade eden Maltalı deniz tarihçisi Joseph Muscat'a teşekkür ederim.

Nihayet bir medeniyetin denizlere vuran aksini günümüze taşıma çabası ve heyecanıyla konuyu gündeme getirip bu projenin kuvveden fiile çıkması için destek ve teşviklerini esirgemeyen Gemi İnşaatı Yük. Müh. Özkan Göksal'a, kitabın araştırma ve yayına hazırlanması sırasında en iyiye ulaşmak için her safhasını özenle takip eden değerli meslektaşım Dr. Coşkun Yılmaz'a en içten teşekkürlerimi sunarım.

Hiç şüphesiz konusu gereği iddialı olduğu görülen, ancak sahasında ilk olması hasebiyle hatası kaçınılmaz olan böyle bir çalışmanın değerlendirilmesi uzmanlarına bırakılmıştır. Özellikle yurtdışında çeşitli müze, kütüphane ve resim koleksiyonlarında var olduğunu bildiğimiz Osmanlı donanma, kuşatma ve gemi tasvirlerinin daha sonraki çalışmalara ilave edilmesi zarureti bu tür araştırmaların sürdürülmesi gereğini ortaya koymaktadır. Umarım yapıcı tenkitler getirilmek suretiyle bu eser, ilgililere yeni ufuklar açacaktır.

İdris Bostan

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]


Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Kürekli ve Yelkenli Osmanlı Gemileri
İdris Bostan
Türkçe
461 s. -- Kuşe-- Ciltli -- 24 x 31 cm
İstanbul, 2005, 1. Basım
ISBN : 5963201459648
Renkli, Resimli
Yayın Yönetmeni : Coşkun Yılmaz
Tashih : Zeynep Bostan
Tasarım : Berre Eren
Sanat Yönetmeni : Özkul Eren
Proje Yönetmeni : Coşkun Yılmaz
Katkıda Bulunan : Sabit Ertaş, Tülin Tercan
Fotoğraflar : İsmail Küçük

Kaynak: Alıntılar