[Rüzgar]

Halka Doğru (dergi)

Halka Doğru, "Türk Yurdu" bünyesinde ve Celal Sahir (Erozan) Bey'in yönetiminde çıkan haftalık dergidir. 24 Nisan 1913 - 20 Nisan 1914 tarihleri arasında toplam 52 sayı yayımlanmıştır. II. Meşrutiyet dönemi Türkçü akımın ve Türk halkçılığının önemli yayın organlarındandır.


Derginin yazar kadrosunu, çoğu aynı zamanda "Türk Yurdu" dergisinin de yazarı olan dönemin önemli kalem erbabı oluşturmuştur. Derginin önemli yazarları arasında Akçuraoğlu Yusuf (Yusuf Akçura), Hüseyinzâde Ali (Turan), Ağaoğlu Ahmet (Ahmet Ağaoğlu), Ziya Gökalp , Ali Canip (Yöntem), Aka Gündüz (Enis Avni), Kazım Nami (Duru), Mehmet Ali Tevfik (Yükselen), Köprülüzade Mehmet Fuat (Fuat Köprülü), Mehmet Emin (Yurdakul), Memduh Şevket (Esendal), Hamdullah Suphi (Tanrıöver), Muhittin (Birgen), Mühendis Faik Beyler ve Halide Edip (Adıvar) Hanım vardır.


"Halka Doğru"nun temel hedefi halka faydalı olmak, aydınlarla halk arasındaki kopukluğu gidermek, İstanbul'un halk ve Anadolu ile ilgilenmesini sağlamak, halka doğru gitmek olmuştur. Dergi, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin yarı-resmî yayın organlarındandır. Halkı, Cemiyet’in politikaları konusunda bilinçlendirmeye, bu politikaları halka yaymaya çalışmıştır.


Derginin hedef-kitlesini aşağı sınıflar, emekçi kesimler (köylü, esnaf ve işçi) oluşturmaktadır. "Halka Doğru"nun yayın çizgisi, esnaf, köylü ve işçi kesimin, yani halkın sorunlarının, sıkıntılarının dile getirilmesi; bu sorunlar için çözümler sunulması; halkın her konuda bilinçlendirilmesi; haklarının ve çıkarlarının savunulması ve her zaman, söz konusu kesimlerden yana bir tutum alınması şeklinde özetlenebilir. Bu anlayışa uygun olarak, dergide gayet kolay anlaşılır bir dil ve üslup kullanılmıştır. "Türk Yurdu" daha teorik nitelikli ve daha çok aydınlara yönelikken, "Halka Doğru" doğrudan halka, daha pratik sorunlara yönelik bir yayın çizgisi izlemiştir.


Halka Doğru’da iktisat konusuna büyük önem verilmiş, milli iktisat politikası ve bir milli burjuvazi yaratılması savunulmuştur. Dergi, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin bu konuda da sözcülüğünü yapmış, esnafla ilişkilerin geliştirilmesinin yollarını araştırmıştır. Bu iktisat programının bir parçası olarak, dergide kooperatifçilik tartışılmış ve savunulmuştur. Kendi türünden meslek gruplarının bir araya gelip örgütlenmesi ve korporasyonlar önerilmiş ve desteklenmiştir.

Kalem (dergi)

Kalem, Türkçe - Fransızca olarak İstanbul'da 3 Eylül 1908 - 29 Haziran 1911 yılları arasında yayımlanmış olan haftalık mizah dergisi. Çağdaş Türk mizahı ve karikatürünün öncüsü olarak sayılan dergi.

II. Meşrutiyet'ten sonra Salah Cimcoz ve Celal Esat Arseven tarafından yayımlanmaya başladı. Dergide yazılar Fransızca ve Türkçe çevirileriyle yayımlanıyordu. Dergide pek çok Türk ve yabancı yazar, karikatürist yer aldı.
Cemil Cem'e ait bir karikatür
Cemil Cem'e ait bir karikatür

Kalem yalnızca içeriğiyle değil aynı zamanda kağıt ve baskısıyla da oldukça kaliteli bir yayın organı oldu. Ancak tüm bunlara rağmen döneminin önemli bir mizah dergisi olarak II. Abdülhamit ve sonrasında İttihat ve Terakki yönetimini de eleştirmekten geri kalmıyordu. Bu yüzden de sık sık iktidardan baskı gördü ve bunlar sonucunda 130. sayısını çıkardıktan sonra kapandı.

Dergide pek çok önemli yazar ve çizer çalıştı. Bunlarda biri de Türk karikatürünün öncüsü sayılan Cemil Cem'di. Öyleki buradaki karikatürleriyle tanındı ve daha sonra Kalem'de yayımlanan yapılarını bir kitapta toplayarak Türk karikatürünün ilk -----ü'nü hazırlamış oldu.

Dergide çalışan başka önemli yazarlar ve çizerler şunlardı: Sedat Nuri İleri, Refik Halit Karay, İzzet Melih Devrim, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Mithat Cemal Kuntay, İzzet Ziya, Ahmed Rasim gibi Türk ve L. Andres, İon, A. Rigopulos, Scarselli, Pahatrekas, Plaicek d'Ostoya gibi yabancılardı.

Osmanlı Mecmuaları

* 1 Vekayi-i Tıbbiye
* 2 Mecmua-i Fünun
* 3 Dağarcık
* 4 Mecmua-i Ebu Ziya
* 5 Servet-i Fünun

Vekayi-i Tıbbiye

Vekayi-i Tıbbiye, Osmanlı basınının ilk Türk dergisi.1849 yılında çıkan bu dergi meslek dergisi karakterindeydi.Dili ve içeriği tamamen bu özelliğine göre şekillenmişti.

Mecmua-i Fünun

(The Journal of Sciences/Bilimler Dergisi)

Mecmua-i Fünun 1862 yılında Cemiyet-i İlmiye-i Osmaniye'nin yayın organı olarak yayınlandı. Osmanlı basını dergilerinde ansiklopedik içerik geleneğinin en önemli örneklerindendir.Hedef kitlesi elit,eğitimli,entelektüel insanlardı.Sürekli olarak 48 sayı yayımlanabilmiştir. Osmanlı basınında dergilerin kısa ömürlü olmasına rağmen Mecmua-i Fünun'un bir istisna olması,ardında bir organizasyon olmasına bağlanır. Osmanlı basın tarihinin ilk dergisi Vekayi-i Tıbbiye(1850)den sonra ikinci dergidir.

Dağarcık

Dağarcık 1871 yılında Ahmet Mithat Efendi tarafından basılmaya başlanan Dağarcık,Mecmua-i Fünun gibi ansiklopedik özellikte bir dergi olmasına rağmen hedef kitlesini Mecmua-i Fünun'un aksine halk olarak belirledi.

Mecmua-i Ebu Ziya

Mecmua-i Ebu Ziya 1880 yılında Ebüzziya Tevfik tarafından çıkarılmaya başlanmıştır.Politika dışında her şeyi kapsayan içeriğinin niteliksizliğine rağmen bu dergi teknik bakımdan çok gelişmiş Avrupalı bir forma sahipti.

Servet-i Fünun

Servet-i Fünun 1891 yılında Ahmet İhsan (Tokgöz) yönetiminde kurulmuş bir magazin dergisi.Çekirdek bir okuyucu kitlesi var ve çok az politik söylem içeriyor. Sonraları yönetime Tevfik Fikret'in gelmesiyle sanat konularına yönelen dergi bir edebiyat dergisi halini alarak Edebiyat-ı Cedide'nin oluşumuna katkıda bulunmuştur.54 yılda 2464 sayısıyla Türk basınının en uzun ömürlü ikinci dergisi ünvanını taşır. Türk basının en uzun ömürlü dergisi ise 1933'ten beri düzenli olarak yayınlanmakta olan Varlık Dergisi'dir.

Tabiat (dergi)


Tabiat; Suphi Ethem Bey'in kurduğu aylık bilim ve felsefe dergisidir. Ragıp Hulusi ve Mustafa Nermi Beyler de "Tabiat" dergisi kadrosunda yer almışlardır.

Bilinen tek nüshası Hakkı Tarık Us Kütüphanesi'nde bulunmaktadır. İlk ve tek sayısı 10 Temmuz 1327 (23 Temmuz 1911) tarihini taşımaktadır. İstanbul'da yayımlanmış küçük boy bir dergi olan "Tabiat" en fazla yedi sayı çıkmış olabilir.

Derginin ilk sayısının incelemesi

Derginin ilk sayısında 2 adet telif 4 adet ise çeviri bulunmaktadır. İlk sayıda bulunan tek fotoğraf ise Haeckel'e aittir.

Dergide; doğabilimci Ernst Haeckel'e özel bir önem gösterildiği görülmektedir. Ernst Haeckel'in Hayatın Harikaları (Die Lebenswunder, 1904) adlı yapıtının tefrika edilmesi tasarlanmıştır. Derginin ilk sayısında da ayrıca Haeckel'in Doğal Yaratılış Tarihi (Die Natürliche Schöpfungsgeschichte 1868) adlı eserinin çevirisi yer almaktadır.

Derginin önde gelen isimlerinden Ragıp Hulusi Bey tarafından çevirisi yapılan Eugene Robinet tarafından yazılmış olan Auguste Comte'un hayatı bir pozitivistin ağzından anlatılır.

Yeni Felsefe Mecmuası


Selanik’te M. Zekeriya (Sertel) ve Ahmet Hamdi Beylerin çıkardığı ilk Türk felsefe dergisidir. Abdullah Feyzi Bey'in "Muhit-i Mesai" dergisinin yerine çıkmaya başlamıştır. Ağustos 1911 - Nisan 1912’de toplam 17 sayı yayımlanmıştır.

Önemli yazarları arasında M. Zekeriya (Sertel), Rasim Haşmet, Suphi Ethem, Kâzım Nami (Duru), Mustafa Nermi, Selahattin Asım ve Ali Haydar (Tanır) Beyler vardır. Fransız düşünür Alfred Fouillée de dergiye bir makale göndermiştir.

Küçük boy bir dergi olan "Yeni Felsefe Mecmuası", merkezinde Ziya Gökalp’in bulunduğu ve İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne bağlı "Yeni Hayat" çevresinin yayın organlarındandır. "Genç Kalemler" dergisi ile pararlel bir yayın sürdürmüştür. Türkçü hareketin ilk yayın organlarından biri olan "Yeni Felsefe Mecmuası", "Yeni Hayat"ı ve "Yeni Lisan"ı savunmuştur.

Şurayı Ümmet

Osmanlı dergisi. 1902'den 1929'a kadar 220 sayı çıkan Jön Türk dergisi, Osmanlı İttihad ve Terakki Cemiyeti yayın organıydı. Bahaeddin Şakir ile Samipaşazade Sezai dergiyi Kahire'de kurdu. İstanbul, Selanik ve Paris'te yayına devam etti. Döneminin bütün kültür sorunları dergide yer aldı.

Günlükten aylığa kadar çeşitli formatlarda yayınlanan dergide Ali Kemal, Ahmet Ferit, Yusuf Akçura, Ahmet Ağaoğlu, Samipaşazade Sezai yazarlardan başlıcalarıdır.