[Mecnun]

Selçuklular, 426 yılının Recep ayında küçük sayılabilecek bir topluluk halinde Ceyhun nehrini geçerek Horosan’a girdiler. İlk zaman Gazneliler tarafından çok ciddiye alınmayan bu topluluk bölgedeki küçük yerleşim yerlerini yağmalamaya başladı. Çevredeki Türkmenlerinde kendilerine katılmasıyla sayıları iyice artan Selçuklular, Nesã ya doğru hareket ettiler.

NESA SAVAŞI
Horosan’a Gaznelilerden izinsiz giren Selçuklular, ilklerde ciddiye alınmamasına rağmen daha sonra Türkmenlerinde kendilerine katılmasıyla ciddi bir güç konumuna geldiler. Horosan valisine mektup göndererek, Nesa ve Ferave’nin kendilerine verilmesini istediler. Bu sırada Gazneli Mahmut Nişabur’a geldi. Mahmut bir Türkmen sorunu daha yaşamak istemiyordu. Öyle ki bölgede 15 bin asker, 2 bi nsaray gulamı ve seçkin fillerden oluşan bir ordu hazırlattı. Bu orduyu Selçukluların üzerine yolladı. İlk olarak Selcukluların öncü birliklerini mağlup etmeyi başaran Gazne ordusu, Nesa yakınlarında yapılan gerçek savaşta hezimete uğradı. Bu zaferden sonra Selçuklular bir çok ganimet ve silah elde etti. Selçuklu ileri gelenleri Gaznelileri hafife almayıp yinede itaatlerini sunmaya hazırdılar. Öyle ki Sultan Mesud’a elçi yollayarak anlaşma yoluna girmeye çalıştılar. Nesa Ferave ve Dihistan şehirleri resmen Selçuklu idaresine verildi. Gazneliler bölgeye izinsiz giren Selcukluları tanıdı, buna karsılık Selcuklular itaatlerini bildirdiler. Dihistan Çağrı bey’e Ferave Musa Yagbu’ya ve Nesa’da Tuğrul Bey’e verilmişti.

SERASH SAVAŞI
Nesa savaşının ardından çok uzun süre geçmeden Selcuklular yine yağmalara başladılar. Ferave Cüzcan ve Seras’a yağma amaçlı akınlarda bulundular. Akınlar dahada genişleyerek Belh ve Sistan’a kadar ulaştı. Horosanda istikrar iyice bozulmuştu. Bu raporları Alan Mesud, Selcukluların antlasmaya bağlı kalmadıklarını anladı. Selcuklular ve Gazneliler arasında yeni bir hesaplaşma kaçınılmaz hale gelmişti. Mesud, 10 bin suvari ve 5 bin piyadeden olusan bir orduyu Selcukluların üzerine yollamak zorunda kaldı. Savaş başlamadan, Selcuklular Gazneye bir elçi yolladılar. Bu elçi ile, kendilerine bırakılan Dihistan Ferave ve Nesa bölgelerinin dar geldigini; Merv Serash ve Baverd’inde kendilerine bırakılırsa Horosan’da istikrarı saglayacaklarını beyan ettiler. Buna karsılık Gazne ordusunda Selcuklular paralı askerlik yapacaklardı. Selcukluların bu istegi kabul edilemezdi, lakin Sultan Mesud cevabını askıya alarak Selcuklular ile ilişkileri kesmek istemiyordu. Bunun yanı sıra savaş hazırlıklarına başlamıştı bile. Bu sırada Selçuklularda savaş hazırlıgı yapıyor, bölgede yağma faaliyetlerine devam ediyorlardı. Öyle ki Gazne komutanı Hacip Subaşı komutasında bir orduyu Selçukluların üzerine yolladı. Merv yakınlarında bulunan selcuklu ordusu bu haberi alınca Serash’a doğru çekilme kararı aldı. Nitekim Serash yakınlarında yapılan savaşta Gazneliler ağır bir yenilgi daha aldı. Hacip Subaşı kaçarak canını zor kurtardı. Merv Çağrı bey, Serash Musa Yagbu Nişabur ise Tugrul bey yönetimine girdi.

DANDANAKAN SAVAŞI
Selçukluların üstün başarıları Sultan Mesud’u durdurmaya yetmemişti. 50 bin savaşçı ve 300 filden oluşan bir ordu hazırlandı. Çağrı Bey gazne ordusunun üzerine yürüdü ve hezimete uğradı. Bu savaşı kaybeden Çağrı bey ve Türkmenler çöle çekildi. Mesud bunları takip etmedi. Mesud bu başarının ardından Serash’a yöneldi. Selçuklu liderleri kritik durum karsısında bir araya gelerek değerlendirdiler. Çağrı Bey’in yoğun çabaları sayesinde savaşma kararı alındı. Selçuklular ağır bir yenilgiye ugradı ve geri çekildiler. Gazne ordusu ağır oldugu için selcukluları takip etmek zordu. Selcukluların horosanda barınamayacagını dusunerek Mesud geri dönme kararı aldı. Lakin Selçuklular meydan savaşı fikrinden vazgeçerek ağır donanımlı gazne ordusuna karşı vurkaç taktigini benimsediler. Gazne ordusu bu taktik karsısında oldukça yıprandı. Ordunun ihtiyaçlarını karsılanamadıgı için Gazne ordusu iyice yıprandı ve mesud bir kez daha barış yapmak zorunda kaldı. Geçici bir antlaşma imzalansada, Sultan Mesud boş durmadı ve ordusunu çöl şartlarına göre tekrar şekillendirdi. Kıtlıgın yasandıgı dönemde Merv sehrinde bolluk vardı Mesut oraya yöneldi. Bunu haber alan Selcuklular mesud’un ordusuna vur kaç taktigi uygulayarak orduyu yıprattı. Bunun yanı sıra su kuyularını tahrip ettiler. Su sıkıntısı çeken Gazne ordusu savaşmaya meilli değildi. Serash sehrinde su ihtiyacını karsılamak isteyen mesud serhas sehrine ulaşşada kuyular tahrip edilmişti. 100 bin kişiden olusan gazne ordusu oldukca yıpranmıstı. Sultan Mesud bir hatayıda burada yaparak 30 km ötedeki su kuyularına ilerleme emri verdi. Bundan sonra Gazne ordusundan saray gulamları Selcukluların tarafına katıldı. 1040 dandanakan civarında Gazne ordusunun cogunlugu dagıldı, Selcuklular bunu fırsat bilerek saldırdılar. Neticede Gazneliler bir yenilgi daha aldı. Zaferden sonra Tugrul Bey horosan emiri sıfatıyla selamlandı. Gaznelilerin artık bölgede barınması imkansızdı.