Uygun Materyaller
Köşelerde bulunan eğitsel materyallerin çocukların öğrenmesinde ne derece etkili olduğunu biliyoruz. Malzemelerin doğru amaca hizmet edip etmediğini değerlendirmek için şu soruların cevaplarını bulmaya çalışmanız faydalı olacaktır:
- “Her köşede çeşitli şekillerde kullanılabilecek eğitsel materyaller var mı?”
Sınıflardaki materyaller çocukların yaratıcılıklarını destekleyecek nitelikte ve farklı eğitsel amaçlar için kullanılabilecek çeşitlilikte olmalıdır. Örneğin; sanat köşesinde bir çocuğun oyun hamurları ile oynarken bir diğerinin kolaj çalışması yapması, bir diğerinin ise farklı boyaları kullanması; blok köşesinde kimi çocuklar bloklarla hayvanat bahçesi yaparlarken, diğerlerinin arabaları büyüklüklerine göre sıralaması; masa oyuncakları köşesinde bazı çocukların grup olarak hafıza oyunu oynarken, bir diğerinin tek başına yapboz yapması; evcilik köşesinde bir çocuğun mutfak malzemeleri ile yemek yaparken, diğerlerinin kuaförcülük oynamaları; kitap köşesinde birinin kitaplara bakarken, diğerlerinin birbirlerine hikaye okumaları gibi.
Oyuncakların seçiminde sadece tek bir şekilde kullanılabilecek materyaller yerine pek çok amaç için kullanılabilecek olanlar tercih edilmelidir. (Örneğin; hem sıralama hem de farklı sınıflandırma imkanları sağlayan farklı renkte ve şekillerdeki tahtalar, vb).
Çocuklar sınıfta aynı materyalleri farklı şekillerde kullanabilmelidirler. Bir çocuk, tahta blokları köprü yapmak için kullanabilirken, diğeri blokları renklerine göre ayırmayı, bir diğeri ise büyüklüklerine göre üst üste sıralamayı seçebilir. Eğer materyaller sadece bir şekilde kullanılabiliyorsa çocuklar çok çabuk o malzemeden sıkılacaktır. Çocuğun hayal gücüne dayanarak çeşitlenebilen materyalleri sunmak daha faydalıdır. Örneğin; çocuklar üzerinde çiviler olan bir tahtayı, çiviler arasında lastik bant kullanarak çeşitli şekiller yapma şeklinde kullanabilirler.
- “Her köşede amaca uygun materyaller var mı?”
Köşelerdeki materyalleri gözden geçirirken ve tespit ederken, öğretmenin kendisine sorması gereken öncelikli soru “Bu köşede ne tür etkinlikler görmek istiyorum?”dur. Örneğin: Sanat köşesi çocukların çeşitli malzemeleri birleştirerek modeller yapmaları için uygun bir yerdir. Öğretmen, sanat köşesinde çocukların yapmalarını istediği tüm etkinliklerin listesini çıkarabilir. Daha sonra, bunları yapmak için çocuklara gerekecek malzemelerin listesini yapar.
- “Her köşedeki malzemeler çocukların ilgisini çekecek nitelikte mi?”
Kendinize “Materyaller ilginç görünüyor mu?” diye sormalısınız. Örneğin; evcilik köşesine çok eskimiş, yırtılmış pabuç, elbise veya kırık-dökük ev eşyaları konduğunda bu çocukların ilgisini çekmez.
- “Çocuklar o alandaki tüm malzemelerin farkındalar mı? Yoksa çocukların hiç oynamadıkları malzemeler var mı?”
Sınıftaki malzemeleri çocuklara tanıtmak çok önemlidir. Öğretmen kullanılmayan malzemeleri çocuklara hatırlatabilir veya yeni malzemeleri çocuklara gösterebilir. Çocuklarla beraber malzemelerin farklı kullanım şekilleri tartışılabilir ve çocuklardan yeni malzemeleri sınıfta nereye koyabilecekleri konusunda yardım alınabilir.
- “O alanda birkaç çocuğun çalışabilmesi için yeterli malzeme var mı?”
Her alanda, çocukların sayısı düşünülerek yeterli malzeme bulundurulmalıdır. Bu sınıftaki her oyuncaktan çocuk sayısı kadar olacağı anlamına gelmez. Çocukların bazı malzemeleri ortak kullanmaları, birlikte oyun kurmaları paylaşmayı öğrenmeleri açısından gereklidir.
Ancak bazı etkinliklerde her köşede çocukların çalışabilmeleri için yeterli malzeme olmadığından tartışmalar meydana gelebilir. Bu nedenle köşelerdeki oyuncakların sayısı, o köşede aynı anda oynayacak çocuk sayısı düşünülerek planlanmalıdır. Örneğin, bir sanat etkinliği sırasında sadece tek bir makas olduğunda ve çocuklar kesmek için birbirlerini beklemek zorunda kaldıklarında sorun çıkma riski yüksektir.
- “Materyaller çocukların rahatça erişebilecekleri şekilde sınıflandırılmış ve etiketlendirilmiş mi?”
Köşelerdeki materyaller o köşeye uygun olmalı, farklı köşelere ait materyaller bir arada bulunmamalıdır. Materyaller her köşede çeşitlerine göre sınıflandırılmış olarak raflara yerleştirilmelidir (Pastel boyalar ayrı bir kapta, kuru boyalar ayrı bir kapta gibi).
Malzemelerin yerleştirme şekli çocukların onları rahatça alıp, kullandıktan sonra tekrar yerine koymalarını sağlayacak nitelikte olmalıdır. Bu amaçla;
Benzer nesneler bir arada saklanmalıdır.
Çocuklar malzemelerin/ oyuncakların konulduğu kap ya da sepetleri kolaylıkla tutabilmeli ve içlerinde ne olduğunu görebilmelidir.
Çocuklar, yerlerini bilip kendileri kaldırabildiklerinde sınıftaki malzeme ve oyuncaklar birbirlerine karışmayacaktır. Ayrıca mekanı bu şekilde kontrol edebildiklerinde ve düzenleyebildiklerinde kendilerine güvenleri artacaktır.
Yerini belirtmek amacıyla sınıfta oyuncak ve malzemeleri simgeleyecek etiketler kullanılabilir. Böyle bir yöntem kullanıldığında, oyuncakların etiketleri çocukların anlayabileceği düzeyde olmalıdır.
