Facebook Kökenine Dair Okudukça Tüylerinizi Ürpertecek Teori
 

Sosyal medyada birbirlerini hiç tanımayan insanların birbirlerini takip edip, arkadaş olarak eklediklerini çok görmüşsünüzdür. Hatta belki de sizin listenizde de çok sayıda tanımadığınız insan var. Bunun çok tuhaf ve bir o kadar da ürkütücü olduğunu kanıtlayan bir bilimsel teori olduğunu, Facebook’un hepimizi zaten tanıdığını söylesek?

Psikoloji bilimi alanında tarihin en iddialı çalışmalarını ortaya koyan isimlerden Stanley Milgram, 1967 yılında Psychology Today dergisinde bir araştırma makalesi yayınladı. Milgram, tanışmanızın mümkün dahi olmadığını düşündüğünüz kişilerin, size en fazla “6 kişilik uzaklıkta” olduğunu anlatıyordu. Mesela Elon Musk ile tanışmak isterseniz, ona ulaşana ek en az 2, en çok 6 insanla tanışmanız yetecek. Peki Milgram bunu nasıl bu kadar kesin bir dille söyleyebiliyordu?

Kesinliği bir kenara bırakın, Milgram bu tespitinin adına “Küçük Dünya Hipotezi” adını vermişti. Dünya harbiden de bu kadar küçük bir yer miydi? Ünlü bir insan haricinde, Çin’deki bir fabrika işçisiyle tanışmak isteyince de gerçekten e 6 kişi yeterli olacak mıydı? Milgram’ın “6 derecelik ayrım” dediği bu ilişkilere dayalı mesafe birimi, belki de dünyanın en zekice kurgulanmış deneylerinden birinin sonucu oldu.

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

Çalışmalar dünyanın gündemine oturunca BBC, 6 Derecelik Ayrım adında bir belgesel yayınladı. Bu belgesele göre arasında 6 derecelik (insan) mesafe bulunan şeyler sadece insanlardan ibaret değildi. Ekonomiler, salgın hastalıklar, reklamlar, moda olan kavramlar, akımlar, dedikodular, iş ağları, evlilikler, zenginlik ve fakirlik bile bu ilişkiler silsilesine dayanıyordu.

Dünyada en çok tanımak istediğiniz insanı düşünün:

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]
Küçük Dünya Hipotezi’ne göre bu kişi sizin tanıdığınızın(1), tanıdığının(2), tanıdığının(3), tanıdığının(4), tanıdığının(5), tanıdığı(6) kişi. Kim olursa olsun!

Peki tüm bunların Facebook ya da benzer yapılanmalarla olan benzerliği ne?

Facebook kullanmayı bırakmış olabilirsiniz, yine de arkadaşlık önerilerini bilirsiniz. Hiç tanımadığınız bir başka insanla ortak arkadaşlarınız var. "6 derecelik ayrım" dünyasına hoş geldiniz. Facebook’un tek görevi size uzak olan insanlarla tanışmak için harcamanız gereken zamanı azaltmak. Gerçekten de öyle mi? Reklamları da düşünün. Reklamların nasıl yayıldıklarını, siz reklam içeriğine sahip bir paylaşım yaptığınızda, insanların arasında nasıl dolaştığını hayal edin.

Bir sürpriz daha: İlk sosyal medya sitelerinden birisi olan SixDegrees.com (Altı Derece), 1997 yılında kuruldu:

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]
Mark Zuckerberg’in, "Yılın İnsanı" olarak ilan edildiği Time dergisi kapağı tüm gerçekliğini yitiriverdi, öyle değil mi?

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

ixDegrees.com adıyla sanıyla, doğrudan Milgram’ın hipotezine atıfta bulunuyordu. Mark, bunu sadece daha işlevsel hale getiren çözümleri sunmuş oldu. Üzerine sizin hakkınızda bildiği her şeyi kullanarak reklam vermeyi kabul etti, seçimlerde insanların verecekleri oyları değiştirecek etkiye sahip ikna kampanyalarına çanak tuttu. Hatta yalan haberlerle toplumların gündemini yönetmeyi mümkün kılan bir kanal oluşturdu.

Bunlar acımasız çıkarımlar, ancak Mark’ın bir bilgisayar mühendisinden çok sosyal mühendis olduğunu kanıtlıyor. SixDegrees.com ise 2000’de kapanıyor.

Milenyuma hoş geldiniz:

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

Bugün nereye baksanız sosyal medya uygulaması görüyorsunuz. Çektikleri fotoğrafları belki de sadece 50 kişinin göreceğini bile bile paylaşan milyonlarca insan var. Her birimiz o insanlardan birisiyiz.

Çünkü dünya artık daha da küçük ve bunu hepimiz biliyoruz. Sürekli olarak birilerinin adını “fenomen” sıfatıyla duyuyor, onların çektikleri fotoğrafların ya da videoların milyonlarca insan tarafından görüldüğüne tanık oluyoruz. Dünya’nın küçüklüğü hepimizi cezbediyor, yaptıklarımızın daha fazla insan tarafından görülmesini istiyoruz.

Daha fazla insana ulaşıp daha çok kişiye yardımcı olabiliriz. Keşfetmek istediğiniz her şeye en fazla “6 derece” kadar uzaksınız. Ürettiğiniz her şeyin dünyada ulaşılması en zor insana ulaşması için sadece 6 aşamadan geçmesi gerekiyor. Milgram’ın 6 kişilik mesafesinin bugün artık 4 kişiye kadar gerilediği söyleniyor.

İstediğiniz yere, kaynağa, doğruya, yanlışa, savaşa, barışa ve belki de o insana ulaşmak düşündüğünüz kadar zor değil. Hiçbir zaman da olmadı.



Alıntıdır: