Makro evrendeki kütle çekimi kanunlarını ispatlayıp formel hale getirdiğimiz içindir ki, Evrenin uzak köşelerinde kütle çekimi kanunlarından kaynaklanan olguları açıklayabiliyoruz. Peki evren neden homojen değildir? Veya neden saçılım küreseldir? Determinizmden yararlanarak bu çekimsel birikmelerin ve evrenin homojen yapısının bozulmasının, evrene dışardan etkiyen başka büyük çekim kuvvetlerinden kaynaklanıyor olabileceği tezini ortaya atmaya cesaret ediyoruz. Bu hipoteze göre evrenimiz tek değildir. Kendisine benzer başka evrenler ile komşu olabilir. Bu da iç içe bulunan mikro kozmos ve makro kozmostan daha büyük olan belki de mega kozmos olarak adlandırabileceğimiz ve bu iki kozmosu içine alan daha büyük bir sistem olduğunu gösteriyor. Aynı zamanda atomun parçalanmasından sonra parçacık hızlandırıcıları ile yapılan deneylerde saptanan kuarklar, bozonlar gibi atomaltı parçacıklar bulunmuştur. Her deney ve gelişme bize yeni ve daha küçük atomaltı parçacıkları tanıtmaktadır. Sonsuzluk analitik olmaktan ziyade, iç içe geçen kutular gibi sonsuz küçüklerden ve sonsuz büyüklerden oluşan bir yapıdadır. Fiziksel nicelikleri saptamaya ve saymaya yarayan Matematik, İntegral (Sonsuz küçükler hesabı) ile bize fiziksel niceliklerin sonsuz küçüğe doğru gitmesinin olanaklı olduğunu göstermektedir. (Newton ve Leibniz)

Ne var ki, boyut ve uzaklık olarak insanın gücünü aşan büyüklüklerin söz konusu olduğu evrende çok uzaklardan gelen ışık, bize önemli bilgileri taşımaktadır. Işık tayflarındaki izlerden binlerce ışıkyılı uzaklıktaki maddenin element yapısını ve hayat seyrini çok doğru bir biçimde saptayabiliyoruz. Farklı elementlerin sağladığı enerji, fotonun farklı enerji seviyelerinde salınmasını sağlamaktadır. Bu farklı enerji seviyeleri, kelvin (K') cinsinden ışık ısısının tayfını bize sağlamaktadır. Şimdiye kadar milyonlarca ışık yılı uzaklıktan gelen bu tayf bilgilerinde periyodik tablodaki elementlerin dışında farklı maddelerin izine rastlanamadı.

İnorganik maddenin davranışından çıkarımsadığımız matematiksel ve fiziksel olgulardaki niceliksel yapı onun deterministik algılanmasını olanaklı kılmaktadır. Ancak determinizmin sosyal olgulara uyarlanmaya çalışılması tehlikelidir. Çünkü artık işin içine akıl girmiştir. Ve aklın çıktıları veya başka bir deyişle dışa vurumu, niceliksel olmaktan çok niteliksel görünür. Aslında aklın da görünür yanının arkasında niceliksel süreçler vardır. Bunun yanısıra, Akıl, felsefenin çok eskiden beri ilgilendiği bir konu olmasına rağmen, nöronların, snaptik bağların, hormonların ve kimyasalların ve tüm bu niceliksel olguların yanında niteliksel özellikleri olan bilişsel süreçlerin de karmaşıklığı nedeni ile bilimin veya materyalizmin en son ilgilendiği konulardan biri olmuştur. Bu nedenle akıl, platon, Aristo ve Hegel'e değin giderek mistik bir sis perdesinin altında kalmıştır. İdealist uslamlama, aklın nesnel görüngülerini gölgede bırakmıştır.

Marks'ın diyalektik anlayışının sosyal ve maddesel olgulara aynı anda uyarlanmasının doğurduğu zorluklar gibi, sosyal olguların deterministik gerçeklerine ulaşmak oldukça zordur. Ancak imkansız da değildir. İstatistik biliminin insan davranışlarını sınıflandırarak izlemesi, sosyoloji ve psikoloji bilimlerinin bu verileri yorumlaması ile benzerlikler kurulabilir. Fakat bu işlem, tıpkı simyacıların kimyasal metodlar ile birbirine dönüştüremediği elementlerin yüksek fiziksel zorlamalarla birbirine dönüştürülebilmesinin insanlığa pratik fayda getirmemesi gibi ekonomik olmayan bir süreç olacaktır.

English Preparatory Department
School of Foreign Languages
Assistant English Teacher
Ankara Baskent University
2017-18

“Benim, senden öncem ve senden sonram yok, yalnızca sen varsın...”
C.A - 31.12.2010 - ∞

English Language and Literature
Faculty of Humanities and Letters
Ankara Bilkent University
2010-15