Ünlü heykeltraş Rodin'in bir sözünü hatırlatmak isterim : "Aslolanı tuttum , gereksiz olanı çıkarıp attım!"

Bu söz , doğanın Üstinsan deneyini özetler niteliktedir.Doğa aslolanın tutup , gereksiz olan insan parçalarını atmakta , birer birer yoketmektedir. Hedef ; Üstinsandır!

Peki üstinsan nedir?
Nasıl birşeydir?

Zerdüşt , söylemine şöyle başlar ;

"İnsana göre maymun nedir? Gülünecek birşey yada acı bir utanç..İşte üstinsana göre de insan aynen böyle olacak ; Gülünecek birşey ya da acı bir utanç!"

...ve Nietzsche , şu ana kadar dünyaya üstinsanın gelmediğinişu sözlerle açıklar ;

"Şimdiye kadar üstinsan dünyaya hiç gelmedi.En büyük ve en küçük insanı çırılçıplak gördüm.Hala birbirlerine pek fazla benziyorlar.Hakikaten , en büyüklerini bile hala pek insanca buldum."

Üstinsan , evrim halkasında insandan öte bir türdür. Üstün bir tür , doğanın yaratma deneyinde en son amaçtır. Şu ana olafelen tüm oluş zincirinin amacı , üstinsandır ve insan , üstinsan türüne en yaklaşan canlı türüdür.

Her ne kadar ----olojik olarak insanoğlu evrimini tamamlamış gibi görünse de , düşünsel ve zihinsel olarak insanın çok eksiği mevcuttur...ve hala bir parça hayvanca yaşar.Bu eksiklerin birer birer giderilmesi , üstinsana ulaşma yolunda büyük adımlar atmaktır.

Bu tür , kendi hayatıyla birlikte tüm insanlık tarihini baştan sona onaylayacak , "oluş" da bir zorunluluk olarak görecek , coşku ve aşkınlıkla değer yaratıp hükmedecektir.Nietzsche'nin "kanun koyucusu" olarak nitelendirdiği üstinsanda , ebedi dönüş , kader sevgisi , masumiyet , çocukluk , şiddet , acı ve keder ... hepsi bir bütünlük kazanır.

Hepsini kendinde tekleştiren ve "iyinin ve kötünün" ötesinde yer alan bir tavırla , ahlaktan tamamen bağımsızlaşmış bir düşünüş yapısıyla yeryüzüne hükmedecek , kısacası yeryüzünün tek anlamı olacaktır.

Varoluş zincirinin her türlü duygu durumunu kendinde barındırarak onayan üstinsan , Nietzsche'nin deyimiyle varoluşla Dionysos-vari bir birliktelik , bir uyum içinde olmaktadır.

Daha önceki yazılarımda , Zerdüşt'ün ilk konuşması olan "üç değişme üstüne" adlı mitsel söyleminin üzerinde durulması gerektiğini yazmıştım.Bu söylemde "çocuk" üstinsanı sembolize etmektedir ve oluşla uyum içindedir.

Varoluş zinciriyle uyum içinde olan üstinsan ,yada diğer deyimlerle "çocuk" veya "Dionysos tip" , her türlü acıyı olumlamayı başarabilmiş ve acıyı tabii bir zorunluluk olarak hazla karşılamasını becerebilmiştir.

Bu kavram , yani üstinsan doktrini , metafiziksel veya kurgusal bir kavram değildir.İnsanın düşünsel olarak ulaşabildiği , gerçek ve tabii son aşamadır.İnsanın Dionysos-vari Tanrılaşmasıdır.

Nietzsche'nin şöyle bir açıklaması vardır ;

"İnsandaki güçlü ve ulu olan herşey insanüstü ve dışsal olarak düşünüldü.İnsan kendini çok küçümsedi.Kendindeki iki yanı birbirinden ayrı iki alana böldü insan ; Değersiz ve güçsüz yanı ile güçlü ve şaşırtıcı yanını..İlkine insan dedi , ikincisine ise Tanrı!"

Bu açıklama , hayvan ile üstinsan arasında gerilen bir tip olan insanoğlunun hayvani ve Tanrısal yanına dikkat çekmektedir.

Nietzsche'nin yerinde ve ikna edici tesbitine göre , insanoğlu Tanrısal yanını kendinin dışında düşünmekle büyük bir yanılgıya düşmüş ve kendine yabancılaşmışdır.Kendi gücünün ve şaşırtıcı yanının farkında olamayan insanoğlu , bu yanını kendi dışında bir Tanrı yaratarak tanımlamış , kendi gücünü ve güç istencini tanımlayan bu Tanrı veya Tanrılara da tapmıştır.

Nietzsche'nin , Dionizik tip olarak nitelendirdiği üstinsanın genel özelliklerini , Güç istenci adlı eserinin 1050. aforizmasında şöyle özetlemiştir ;

"Dionizik kelimesinin manası şudur : Birliğe itilim duygusu ,kişiliğin, günlük olanın, toplumun ötesine, geçicilik uçurumunun ötesine uzanmak: Karanlık, daha dolu, daha değişken hallere doğru, ihtiraslı, acılı dolup taşma; hayatın topyekün karakteri olan, hep aynı kalan, aynı derecede güçlü, haz dolu olanın vecd ile onanması, hayatın en korkunç ve şüpheli niteliklerini kutsayıp iyi gören, neşe ve elemin, panteistce birlikte kabülü; çoğalmaya, verimliliğe, tekerrüre, ebedi istem; yaratmanın ve yoketmenin zorunlu birliği duygusu."

Bu tanımda dikkat çeken yer , "panteistçe birlikte kabulü" adlı bölümdür.Nietzsche'nin ateist olduğu görüşünün , O'nu yorumlayanlar tarafından idda edildiği düşünülürse , yorumu yapanların düştüğü çelişki gözler önüne serilecektir.

Mehmet BERK