[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

İlkÇağ Felsefe Okulu: Parmenides'in Elea Okulu Felsefi Düşüncesi Nedir? Ne Değildir?

Elea Okulu’nun mantık öğretisi varlığın Bir olduğu ve ortaya gelmediği ilkesine dayanır. Var olanın karşıtı var olmayandır, bu da yokluk olduğuna göre, var olanın kaynağı olamaz, daha açığı var olan var olmayandan doğamaz. Öte yandan, var olan, sonradan ortaya çıksa, bunun var olmayandan gelmesi gerekir. Oysa var olanın var olmayandan doğması varlığın yokluktan çıkması demektir ki bu mantık kurallarına aykırıdır. Öyleyse yalnız var olan vardır ve kendi kendisiyle özdeştir. Bu varlık, yokluk ve kendi kendisiyle özdeşlik bağlantısından mantığın özdeşlik ve çelişmezlik ilkeleri ortaya çıkmıştır. Özdeşlik ve çelişmezlik ilkelerinin temeli de Birlik ve Değişmezlik’tir. Bu son iki kavramı Anadolulu olup sonradan İtalya’nın Elea iline yerleşen Ksenophanes Tanrı’nın varlığını kanıtlamak için kullanmıştır. Ona göre Tanrı vardır, birdir, ölümsüzdür, değişmezdir. Ksenophanes’in bu görüşünü öğrencisi Parmenides var olan-var olmayan sorununun çözümüne uygulayarak geliştirmiştir. Parmenides’in öğrencisi olan Elealı Zenon ise öğretmeninin yöntemini Çokluk ve Devinim sorunlarının açıklanışında kullanmıştır. Ona göre devinen bir nesne, devindiği sürenin en kısa bölümünde de olsa, bir yerde duruyor demektir. Bir yerde duran ise devinmez, öyleyse deviniyor sanılan, gerçekte bir yerde duruyor, duyular insanı aldattığından duran devinen gibi görünür. Durum çokluk için de öyledir. Bir olan çok olursa bölünüyor demektir, bölünme ise sonsuz küçüklere ayrılmadır, sonsuz küçükler varsa sonsuz büyükler de vardır. Sonsuz küçükler ise büyüklüğü olmayan birer nokta durumundadır. Büyüklüğü olmayan sonsuz nokta yan yana gelse bile bir nicelik, bir büyüklük oluşturamaz. Elea Okulu’nun geliştirdiği bu birlik-değişmezlik, özdeşlik-çelişmezlik ve sonsuz büyüklük-sonsuz küçüklük ilkeleri, daha sonra, Aristoteles mantığının temelini oluşturmuştur.

KAYNAK: FELSEFE TARİHİ KİTABI