[Kalemzede]

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


Klasik Mantığa Giriş: Klasik Mantığın En Temel İlkesi: Üçüncü Halin Olmazlığı

Düşünülebilen tüm şeylerin "A" ve "A-olmayan" olmak üzere, düşünme evrenimizi iki alana ayırdığı açıktır. Bunu çelişmezlik ilkesine borçlu olduğumuzu yukarıda belirttik. Başka bir deyişle , çelişmezlik ilkesi sayesinde, "A" ve "A-olmayan", bir arada, düşünülebilen tüm şeyleri yani düşünme evrenimizi oluştururlar. Bu şu demektir. "A" ve "A-olmayan" dışında üçüncü bir hal düşünülemez. Üçüncü halin olmazlığı ilkesi şöyle ifade edilebilir: Her X, ya A ya da A-olmayan olmak zorundadır; üçüncü bir hal düşünülemez (îertium non datur). Görülüyor ki, bu ilke de özdeşlik ve çelişmezlik ilkelerinin bir türevi durumundadır. Önerme söz konusu olduğunda, bu ilke, bir önermenin ya doğru ya da yanlış olabileceğini, üçüncü bir halin olamayacağını ifade eder. Üç mantık ilkesi, önermenin doğru ve yanlış dışında bir üçüncü doğruluk değerinin olamayacağını ifade ederler. Başka bir ifadeyle, doğru ve yanlış dışında bir üçüncü değer yoktur. Ancak, üçüncü halin olmazlığı ilkesine özellikle yüzyılımızda önemli itirazlar da geliştirilmiştir. Bu itirazlara göre, düşünme evreni "A" ve "A-olmayan" olmak üzere iki bölgeye zaten ayrılmışsa, bizim bu iki bölgenin dışmda bir "X" düşünmemiz olanaksızdır. Ayrıca, "A" ve "A-olmayan", bir arada, sanki sınırları çizilmiş bir düşünme evreni oluşturur gibidirler. Oysa düşünme evrenimize sınır çizmek bir zorlamadır. Düşünme evrenimizin sınırları olmadığı düşünüldüğünde ise, sınırları olmayan bu düşünme evreninin dışında bir "X" düşünmek yine mümkün değildir (Brouwer). Bu itirazlara bu kitabın sonunda yine dönülecektir.

X ya A ya da A olmayan olmak zorundadır.


KAYNAK: MODERN MANTIK KİTABI