[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

Felsefe A-Z Her Şey: İlk Çağ Filozofu Parmenides'in Felsefesi Ne Değildir?

Parmenides’in felsefesi, Antik Yunan felsefe geleneğinde benzersiz ve radikal bir konumda durmasına rağmen, aynı zamanda belirgin sınırları ve reddettiği temel unsurları da içerir. Onun düşünce sistemi, özellikle değişim, çokluk ve duyulara dayanan bilgi anlayışlarına karşı keskin bir eleştiri getirir. Bu bağlamda, Parmenides’in felsefesinin ne olmadığını anlamak, onun felsefi duruşunun kapsamını ve özgünlüğünü daha iyi kavramamıza yardımcı olur.

Öncelikle, Parmenides’in felsefesi, doğa filozoflarının evreni sürekli bir değişim ve dönüşüm içinde gören anlayışından tamamen farklıdır. O, Herakleitos gibi “her şey akar” diyen düşünürlerin savunduğu değişim gerçeğini reddeder. Ona göre değişim ve hareket, gerçekliğin temel özellikleri değildir; aksine, bunlar duyuların yanılgılarından ibarettir. Dolayısıyla, Parmenides’in felsefesi kesinlikle “değişimin gerçek olduğu” görüşünü savunan bir felsefe değildir.

Parmenides, çokluğun ve parçalanmanın varlığını da kabul etmez. Ona göre varlık tek, bölünmez ve bir bütündür. Bu nedenle, felsefesi “çokluğun gerçek olduğu” anlayışını içeren felsefi sistemlerle bağdaşmaz. Çokluğun varlığını gerçek ve temel alan görüşler, Parmenides’in ontolojik tezlerine zıttır.

Ayrıca, Parmenides’in felsefesi, duyulara dayalı bilgi anlayışını kesinlikle reddeder. Duyuların insanı yanıltıcı olduğu ve gerçek bilgiye ulaşmada yetersiz kaldığı görüşünü savunur. Bu sebeple, onun düşünce sistemi, empirizmin yani deney ve gözleme dayanan bilgi anlayışının karşıtı konumdadır. Parmenides için gerçek bilgi ancak mantık ve akıl yoluyla elde edilir; bu da onun felsefesinin rasyonalist bir yapı taşı olduğunu gösterir.

Son olarak, Parmenides’in felsefesi, mitolojik açıklamalara dayanmaz; aksine, mitolojik düşüncenin ötesinde, mantık ve akıl yürütmeye dayanan sistematik bir düşünce tarzıdır. Her ne kadar eserlerinde mitolojik dil ve imgeler kullansa da, onun temel amacı, mistik anlatımlardan arınmış, kesin ve değişmez bilgiye ulaşmaktır. Bu nedenle, Parmenides’in felsefesi, tamamen mitolojik temellere dayanan ya da sezgisel, spekülatif düşünceleri temel alan bir yaklaşım değildir.


Parmenides’in felsefesi; değişimin, çokluğun, duyulara dayanan bilginin ve mitolojik temelli açıklamaların felsefesi değildir. O, varlığı tek, değişmez ve akılla kavranabilir olarak gören, rasyonalist ve ontolojik açıdan kesin çizgilerle çizilmiş bir düşünce sistemidir. Bu reddedişler, Parmenides’in felsefesinin özgünlüğünü ve felsefe tarihindeki özel yerini belirleyen temel özelliklerdir.

KAYNAK: FELSEFE TARİHİ KİTABI