IRCForumları - IRC ve mIRC Kullanıcılarının Buluşma Noktası - Avcı ve göçebe inancı olarak şamanizm

AVCI VE GÖÇEBE İNANCI OLARAK ŞAMANİZM

Şamanizm çıkış itibarıyla Sibirya ve Orta Asya kökenlidir.Fakat coğrafya ve üretim şekli itibarıyla dünyanın pek çok yerinde şamanlığa ilişkin uygulamalar bulunur ya da Kuzey Amerika'da olduğu gibi doğrudan şamanist uygulamalar bulunur.
Bu uygulamaların en temel özelliği avcı ya da göçebe toplumların karakteristiği olmasıdır.Bu toplulukların dini hayatı, tarım topluluklarına nazaran daha çok bireysel uygulamalarla oluşur.Şamanın eylemi bunun kanıtıdır.Bu toplulukların ölüm karşısındaki tavırları, doğayı ve doğayı yöneten güçleri ele alışları tarım topluluklarından farklıdır.
Tarım yapan kişi ölümü tohumun tekrar toprağa atılması gibi ele alır, buğday başağı koparılarak (öldürülerek) hem insanlara yiyecek sağlamakta, hem de gelecek yıl yeniden doğmak için bekletilmekte ve baharın gelişi ile yeniden dirilmektedir.
Oysa avcı dünyasında:
''Öldürülüp kesilen hayvan insana özünü sağlayacak olan etini verir, dişleri onun süslü, postu elbisesi ve çadır, sinirleri ipi, kemikleri aleti olur.Hayvan yaşamı bütünüyle insan yaşamına aktarılmıştır.Ölüm ve kesme yoluyla pişirme, tabaklama ve dikiş sanatları ortaya çıkar.Öyle ki, eğer doğruysa, Geza Roheim '' öldürülen her şey baba olur '' demiştir.Büyük av mitolojilerinde hayvanların ruhsal babalar olarak saygı görmesinde şaşılacak bir yan yoktur.''(Joseph Campbell, İlkel Mitoloji, Çev: Kudret Emiroğlu, İmge Kitapevi, s:143-144)
Yine tarımla uğraşan toplumlarda kollektif üretim çok gerekli ve yoğun olduğu için dini ritüeller, toplu katılımla, rahipler ya da ruhban sınıfıyla gerçekleştirilirken, avcı göçebe toplumlarda kollektif eylem tarımcıya oranla daha düşük düzeyde olduğu için, dini eylem daha bireysel düzeyde gerçekleşir.Bunun en önemli örneği şamandır.Şaman toplumdaki kutsallığa bütünüyle hakim bir rahip değildir.Bazı kutsal törenleri, cenaze törenleri o olmadan da var olabilir.O tarımcı toplumda ritüelin döngüsel doğası sonucu belirlenmiş ayini yerine getiren rahipten, din adamından, farklı olarak toplumu nereden geleceği belli olmayan tehlikelere, kıtlığa, hastalığa karşı koruyan biridir.

''İki dünya arasındaki zıtlık rahip ve şamanın karşılaştırılmasıyla daha da açık görülebilir.Rahip, kabul edilmiş dinsel bir örgütün toplumsal biçimde törenle üyeliğine alındığı, belirli mevkiler kazanan ve kendisinden öncekiler tarafından da kullanılan bir büronun kiracısıymış gibi davranan biriyken, şaman kişisel psikolojik bir bunalım sonucu kendi başına güçler kazanan biridir.Düşünde ona görünen ruhsal ziyaretçiler daha önce kimse tarafından görülmemiştir, onlar onun ruhları ve koruyucusudurlar.''(Joseph Campbell-İlkel Mitoloji- s:249)
Dolayısıyla tarım toplumu ile avcı ve göçebe halklar arasındaki farklılıklar, yaşam biçimlerinden, üretim biçimlerinden, birbirleri ile ilişkilerini belirleyen toplumsal yapılanmalarına kadar farklılıklar gösterir.Bu farklılıklar onların yaşam anlayışlarında ortaya çıktığı gibi ölüm anlayışlarında da varolur.Accı ve göçebe toplum için ölüm, belirgin bir şiddet ile ortaya çıkan korkulan bir durumdur.Ölülerden, onların ruhlarının geri dönmesinden korkulur.Pek çok avcı ve göçebe toplulukta ölü çadırdan çadırın kapısının dışında bir delik açılarak çıkarılır.Böylece ölünün yaşadığı yere dönüş yolunu bulamayacağı düşünülür.Oysa tarımcı halklar ölümü, yaşamın doğal bir şaması olarak görürler ve yeniden doğmak üzere tohumun toprağa düştüğü anla benzeşirler.
Tarım toplumları ile avcı göçebe tolumlar arasındaki bir temel farklılıkta kozmogonilerinde yatar.Tarım yapanlar dünyayı her yıl yenilenen ritüellerle yeniden yaratırken, avcı göçebe toplumların dünyanın yaratılışı üzerine olan düşünceleri bir kereye özgüdür ve hemen köken mitolojileriyle ilişkilendirilerek sürer.

Alıntı.