IRCForumları - IRC ve mIRC Kullanıcılarının Buluşma Noktası - İslâm düşüncesinde Felâsife ya da Hü-kema denince ne anlaşılır?

Hakikatin aranmasına ve gerçekleştirilmesine yönelmiş bir düşünce ve yaşama çabası olması bakımından[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] tasavvufun[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] islâm kültürü çerçevesi içinde[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] bir felsefî tutumu dile getirdiğini belirttik.Bu akımın[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] bir başka yanı da[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] kimi zaman batınîlikle (Bk. Sımavna Kadısıoğlu Şeyh Bedreddin[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] A. Gölpınarlı[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] s. 12-29[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Eti Yayınevi)[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] içice geçerek çeşitli tarikatler ve inançlar halinde[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] yakın doğu islâm halklarının hayatında çok önemli bir rol oynamış olmasıdır.

Batınîlik ve tasavvuf[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] bir bakıma[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] halk kütlelerinin[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] hâkim sınıflara ve onların ideolojilerine karşı fikir[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] duygu ve inanç alanında giriştikleri bir protesto[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] bir karşı çıkma gibi görünmektedir; bu bakımdan fikir tarihi ve sosyolojisi açısından ayrı bir önom taşır. Kitabımızın sınırları içinde[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] problemi bu açıdan ele alarak derinleştiremeyeceğiz. Sadece[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Anadolu türk toplumunun yetiştirdiği çok ünlü bir islâm düşünürü üzerinde duracağız. Sımavna Kadısıoğlu Şeyh Bedreddin (XIV-XV yy.) batınîli'kle ve tasavvufla ilintisi olan bir düşünürdür. Üstad Abdülbâki Gölpınarlı[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Bedreddin'in[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] evren ile tanrıyı bir ve aynı şey saydığını; evrenin dışında bağımsız bir tanrı fikrini benimsememiş olduğunu; yani maddeci bir felsefeyi savunduğunu söylüyor (Tasavvuf[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] s. 51). Bu görüşün[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] islâm dininin temel inançlarıyla bağdaşmayacağını belirtiyor. Sayın Golpınarlı'ya göre[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] bazı istisnaların dışında[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] mutasavvıfların hemen hepsi[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] evrenin tanrıdan kaynak aldığını ama tanrının evrenden ayrı ve bağımsız olduğunu kabul ederler. Bundan ötürü[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Bedreddin tasavvuf çerçevesi içinde yer almayan bir filozoftur. Hocamız H. Z. Ülken ise[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Bedreddin'-maddeci bir düşünür olduğunu söylediği halde[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] felsefesini[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] tasavvuf çerçevesi içinde inceler («İslâm Düşüncesi»[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]* s. 187-197). İki bilgin[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] ünlü düşünür ibnî Arabî (X. yy.) konusunda da birbiriyle aynı açıdan çatışan yorumlar ileri sürerler. Bu filozofların[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] tasavvuf düşüncesi içinde ele alınıp alınamayacağını uzmanlara bırakarak[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] biz[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] hem Anadolu tarihinin önemli bir dinî ve siyasî ayaklanma hareketine ön-ayak olması[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] hem çağının en büyük bilgin ve düşünürlerinden biri olarak kabul edilmesi ve hem de genel islâmî düşüncenin dışına çıkarak felsefî bir çaba göstermesi açısından Şeyh Bedreddin'in fikirlerini kısaca gözden geçireceğiz. Bedreddin'in[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] sosyalist bir toplum felsefesi[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] ileri sürdüğü söylenir.

Önayak olduğu hareket[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] bu çeşit düşüncelerden beslenmiş gibi görünmektedir.Ayrıca[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] genel olarak batınîlikte ve tasavvufta[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] «eşitlik» fikrinin toplum gerçeklerine yöneltilmesi ve uygulanması konusunda bir eğilim ve devrimci bir tutum olduğunu da söylemeliyiz. Bununla birlikte[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] eski tarihçilerin Bedreddin'e atfettikleri bu toplumcu düşünceler[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] bugüne kadar bilinen kendi eserlerinde görülmemektedir. Ünlü eseri «Varidat»[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] «mutlak varlık ve birlik[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] insan iradesinin hürlüğü[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] dünya ve ahiret[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] cesetlerin haşri[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] dünyadan eletek çekme ve çile[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] ibadet[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] tasavvuf[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] rüya[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] v.b.» gibi konular hakkındaki konuşmalarının ve açıklamalarının bir araya toplanmasından meydana gelmiştir. Düşünür[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] bu eserinde[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] ilk olarak[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] kutsal kitaplarda peygamberlerin söylediklerinin[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] birer sembol olduğunu açıklamakla işe başlıyor. Kutsal kitaplar[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] halkın anlayabilmesini sağlamak için[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] hakikatleri semboller ve mecazlarla dile getirirler. Bu sembol ve mecazların bir iç anlamı vardır ve gerçek anlamı[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] bu iç anlamdır. Cennet ve cehennem[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] bu hayatta var olan şeylerdir[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] iyi ve güzel olan her şey cennet[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] aşağı ve çirkin olan her şey cehennemdir. Hakikatin bilinmesinde üç kesinlik derecesi vardır. Bedreddin'in burada[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] mutasavvıflar tarafından genellikle kabul edilen dereceleri benimsediği görülüyor. Bu üç derece[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] 1. ilmelyakin[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] 2. Aynelyakin ve 3. Hakkelyakin'dir. Bir nesnenin nitelikleri hakkında duyarak bilgi edinirsek bu ilmelyakin'dir[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] yani bilme'dir. O nesnenin niteliklerini biz kendimiz görürsek; bu aynelyakin'dir[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] yani görme'dir. Aynı nitelikleri[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] kendimiz yaşayıp o nitelikleri edinir[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] o nitelikler haline dönüşürsek[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] bu[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] hakkelyakin'dir[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]yani olma'dır. İnsanın tanrıya yaklaşmasında ortaya çıkan kesinlik dereceleri (aşamaları) olarak[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]tasavvufun[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] «bilme»[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]«görme» ve «olma»yı genellikle kabul ettiği bilinmektedir.

Bedreddin[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] mutlak varlıktan (Hak'tan) başka şeyin varolmadığını söylüyor. Bütün farklar[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] karşıtlıklar ve çelişmeler[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] onun içinde eriyip kaybolur. Mutlak varlık etkileyiş olarak tanrı etkileniş olarak kul'dur. Tabiat ve tanrı arasında fark yoktur. Varlık[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] birlik acısından ele alındığı zaman tanrı; çokluk açısından ele alındığı zaman evren ya da tabiattır. Mutlak varlık[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] madde ve ruh biçimlerine bürünerek ortaya çıkar; bunlar aynı gerçeğinikiyüzüdürler.Bedreddin'in[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]maddeyi de ruh mertebesinde tuttuğu görülüyor. Başka bir deyişle[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] madde ile ruhun kökünün tek ve bir olduğunu söylüyor. Bu fikirler[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] onun maddeci yanı ağır basan bir heptanrıcı olduğunu gösterir. «Varlığın bütün mertebeleri[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] cisimler âleminin içinde ortaya çıkar; cisimler âleminin içindedir. Hatta cisimler âlemi topyekûn ortadan kalksa[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] ruhlar ve soyut gerçekler âlemi de ortadan kalkar» diyor Bedreddin. Demek ki[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] cisimlerin ve maddî gerçeğin dışında[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] ötesinde ve üstünde; bağımsız ruhların ya da manevî ve soyut varlıkların bulunduğunu kabul etmiyor. Bilindiği gibi[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] maddeci görüşün ana özelliği de budur. Bedreddin'in ahlâk görüşü de[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] varlık hakkındaki temel görüşüne yani metafiziğine bağlıdır. İnsanı[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] varlıkların en kusursuzu olarak gören filozof[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] en karşıt kuvvetlerin insanda bir araya gelmiş olduğunu; en büyük ve keskin çatışma alanının insan ruhu olduğunu ileri sürer. Şeytan ile meleğin[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] kötü ile iyinin çatışması ve mücadelesi[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] aslında insanın ruhunda (nefsinde) olup bitmektedir. Gerçek varlığa[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] mutlağa[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] hakikate ulaşmamızı sağlayan her şey melektir (iyiliktir); yanlışa[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] dışgörünüşe[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] aşağı dünyaya bağlanmamıza yol açan her şey de şeytandır (kötülüktür). İnsan nefsinin kötü yanı ile iyi yanının; tutkularla vicdanın çalışmasıdır bu. Olgun[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] ahlâklı ve bilge kişi[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Öİı çatışmadan zafer kazanarak çıkan kimsedir.Tasavvuf ahlâkının felsefî yanı ve önemi Bedreddin'de açıkça görünür.