IRCForumları - IRC ve mIRC Kullanıcılarının Buluşma Noktası

Gaetano Mosca Kimdir?

(1 Nisan, 1858 Palermo, İtalya – 8 Kasım, 1941 Roma, İtalya)

20. yy. başlarında yaşamış İtalyan sosyologu. Yönetici sınıflar teziyle "tarihte her daim yönetici sınıflar vardır, bundan kaçılamaz, yöneten vardır, yönetilen vardır." gibi laflarla 'elit teorisi'nin ilk işaretlerini vermiş, muhafazakar bir portre çizmiştir. Tarihte yönetici sınıfların doğası ile ilgili yalın ve bir o kadar detaylı bilgiler verir.

İtalyan siyaset bilimci, gazeteci ve bürokrat. Yönetici Sınıflar (Political Class) teziyle elitizm teorisinin gelişmesine yardımcı olmuştur. Vilfredo Pareto ve Robert Michels ile birlikte elitizmin İtalya'da savunucularından biridir.

Gaetano Mosca’ya göre bütün toplumlar yönetici sınıf ve yönetilen sınıf olarak ikiye ayrılmaktadır. Yönetici sınıf siyasal fonksiyonları üstlenen ve iktidarın nimetlerinden yararlanan azınlık elit gruptur. Yönetilen sınıf ise yönetici sınıf kontrolündeki çoğunluk grubudur.

Yönetici sınıfın azınlıkta olmasına karşı egemen durumda olmasının sebebi örgütlenmiş olmasıdır. Mosca’ya göre “tek bir itici güç ve güdüyle hareket eden bir azınlığın, örgütlenmemiş ve dağınık bir çoğunluğu hükmü altına alması kaçınılmazdır”. Ayrıca yönetici sınıfın mensuplarının çeşitli üstün ve özel yetenekleri, toplumda önemli bir konumları vardır. Yönetici sınıf halk kitlelerini kontrol altında tutmak için çeşitli metotlar kullanır. Öncelikle hukukun kendi çıkarlarına göre düzenlenmesi ve buna uygun bir ideolojik propaganda düzeninin yaratılması şarttır. Yönetici sınıf zor durumda kaldığında farklı metotlara (şiddet, zor kullanma, kandırma, hile, darbe vs.) başvurabilir.

Toplumsal dinamikler nedeniyle zaman içerisinde yönetici sınıflar değişebilir ya da çeşitlenebilir. Bu yavaş ve düzenli bir şekilde gerçekleşirse reformlar, ani ve şiddetli bir şekilde olursa devrimler meydana gelir. Mosca’nın yönetici sınıfı Marks’ın hakim sınıfı gibi sadece ekonomik üstünlüklere değil, entelektüel, eğitim, aile, soy, başarı gibi farklı kıstaslara göre oluşur. Mosca’ya göre yönetici sınıf daima var olmuş ve olmaya devam edecektir. Sınıfsız bir toplum mümkün değildir.

Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf "Felsefeye Giriş" ve 3. Sınıf "Çağdaş Felsefe Tarihi" Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM)