[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

Herakleitos'un Felsefesine Göre Bilgi İçin Yapılması Gereken Nedir?

Herakleitos’un bilgi bahsine ayrılmış Fragmanlarından bir diğerinde (35. Fragman) bilgeliği seven yiğitlerin gerçekten çok araştırmacı olmaları gerektiği dile getirilir. Ona göre altın arayanlar çok toprak kazarlar ama pek az altın bulurlar. Herakleitos’a insan neyi aradığını bilmezse aradığı şeyle karşılaştığında onun aradığı şey olduğunu dahi bilemeyecektir. İnsanın elinde bir harita olması, bu haritayı araştırmaları boyunca yeni bilgiler ışığında daima düzeltmesi ve böylece hedefe ulaşması gerekir. Yukarıdaki fragmanda dile getirilen toprak sözcüğüyle Herakleitos insanın yıllarca içine dolmuş olduğu bilgileri ifade eder. Toprak, yıllarca sizin altınlarınızı saklamış durmuş demektedir Herakleitos. Bu toprak anneden, babadan, otoriteden gelen sorgulanmaksızın alınmış bilgilerdir. Bunlar zamanla insanın kendi özlüğünden uzaklaşmasına, kendi içindeki hakikati, cevheri, altını yitirmesine yol açmıştır. Bu yüzden bilgelik peşindeki insanın bir diğer önemli görevi de içinde birikmiş bu toprağı bolca kazmak, otoritenin getirdiği bilgilerden sıyrılarak harikate erişmektir. Demek ki Herakleitos’ta bilginin başlangıç noktası topraktır. Herakleitos’a göre herkeste akıl bulunmaktadır ve bu aklı ortaya çıkarmak gerekmektedir. Bu süreç insanı n kendisini bilmesinin de sınırını belirleyecektir. Herakleitos araştırma sürecini şu şekilde özetler; 1. İnsan önce içinde birikmiş olan toprağı, yani geleneksel bilgileri ele almalıdır. 2. Sonra bu bilgilerden bir şekilde kurtulmalıdır. 3. Sonra bunlara tekrar dönmelidir. 4. Son noktada ise bunların ne olduğunu tanımalıdır. Demek ki son kertede Herakleitos, insana, öğrendiğini sandığı şeyleri her daim sorgulamasını, bunların araştırmacısı olmasını salık vermektedir.

İnsanın doğanın gizlerine yönelik araştırmasını iki uçlu olarak gerçekleştirmelidir;

a. İnsanın Kendi Ruhunu Araştırması

b. Kâinatın ve Doğanın Araştırılması

şeklinde ifade etmektedir.

Bilgi bahsinde dile getirilen bütün bu düşünceler bir bütün olarak ele alındığında Herakleitos’un evrende gizli bir yasa bulunduğuna inandığı, bu gizli yasanın insana açılmayı beklediği, kendisini geleneksel önyargılardan kurtaran ve bunların sıkı bir araştırmacısı olan insanların bu gizlerin incelenmesine kendisini hazır hâle getirmiş olacağı inancına sahip olduğu söylenebilir. İnsan doğanın gizlerine yönelik bu araştırmayı iki uçlu olarak ilerletecektir. Bunlardan ilki kendi ruhunu araştırmak, ikincisi ise doğanın ya da kâinatın araştırılmasıdır. Bunlardan biri içe dönük, diğeri ise dışa dönük araştırmadır.

KAYNAK: FELSEFE TARİHİ KİTABI