[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

Ahlak Felsefesinde Determinizmin (Belirlenimcilik) İlk Çağ Özellikleri Nedir?

Doğadaki düzen ve uyum, aynı nedenlerin aynı sonucu meydana getirdikleri ilk insanlarca da sezilmişti. Gerekircilik, temelde bu ilkel sezinin bilimselleşmesidir. Whithead şöyle der: “Bilimsel düşünüşün ataları; eski Atina’nın Aiskhylos, Sophokles ve Euripides gibi büyük trajedya yazarlarıdır. Onların trajedilerinde, bir olayı, kaçınılması imkansız sonuçlara götüren kadercilik vardır. Bu kader anlayışı, günümüz bilimsel düşüncesinin aynıdır. Yunan düşüncesindeki kader, günümüz düşüncesindeki doğa düzenidir.

Ne var ki, eskiden anlamdaş sayılan “Gerekircilik” ile “Yazgıcılık” arasında büyük farklar vardır ve bu iki terim birbirlerinden titizlikle ayrılmıştır. Yazgıcılık, metafizik üstün bir gücün iradesini kapsar ve insan etkisiyle değiştirilemez. Gerekircilik, doğa yasalarının nesnelliğine ve bağımsızlığına dayanır, insan etkisiyle değiştirilebilir. Bu yüzdendir ki hastalanan kaderci, asla değiştirilemeyecek olan sonucu bekler, hastalanan gerekirciyse sonucu önlemek ve değiştirmek için hekime gider.

İnsan, doğa yasalarını bilmek ve tanımakla onları hizmetine koşar, onlara egemen olur, zorunluluk alanından özgürlük alanına geçer. İnsan doğa yasalarını yaratamaz, yok edemez ve değiştiremez ama onları tanıyıp bilmekle onlardan korunabilir, zararlı sonuçlarını yararlıya çevirebilir. Evrende her olayın bir nedeni olduğu gibi bu neden meydana gelince zorunlu olarak onun sonucunun da meydana geleceği yolundaki gerekircilik anlayışının ilk izlerine antikçağ Yunan atomculuğunda rastlanır.

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]