[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

Mantık Biliminde Tümdengelim (Dedüksiyon) Nedir? Ne Değildir?

“Tümdengelim” genel ilkelerden hareket ederek tek tek olaylar hakkında bir yargıya ulaşma yoludur. Kısaca, genelden özele ve genelden genele uzanan düşünme biçime “Tümdengelim” dediğimizi söyleyebiliriz. Genelden özeli çıkarsayan akıl yürütme biçimi, “Tümdengelim”dir.

Tümdengelimsel akıl yürütme bize yeni bir bilgi vermez, sadece öncülleri açık hâle getirir ve tikel hakkında bilgi verir. Genel bir yasa ya da yargıdan yola çıktığı için adına “Tümdengelim” denilir. Biri yasa ya da yargı olmak üzere en az iki öncül ve bu öncüllerden çıkarılması gereken bir sonuçtan oluşur. Dayandığı yasa ne kadar doğru ve kuvvetliyse o kadar geçerli bir akıl yürütmedir.

Tümdengelimde verilen birkaç öncülden, bir sonuç çıkarılır. Bu sonuç öncüllerde vardır. Sonuç, öncülleri ne aflar ne de öncüllere yeni bir şey katar. Tümdengelimin görevi, öncüllerde üstü örtük var olan sonucu açığa çıkarmaktır. Yani, tümdengelime bilgimizi arttırıcı değil, elde olan bilgileri çözümleyici bir yöntem gözüyle bakabiliriz.

Tümelden tikeli ve genelden özeli çıkaran uslamlama yöntemidir. Tümdengelim, doğru olan ya da doğru olduğu sanılan önermelerden zorunlu olarak çıkan yeni önermeler türetir. Öncüller doğruysa sonuç da mantıksal bir zorunlulukla doğrudur.

• İnsan ölümlüdür,
• Berk insandır,
• Öyleyse Berk de ölümlüdür.

Örneğinimiz tümden gelen bir tasımdır. Bütün insanların ölümlü oldukları doğruysa Berk de bir insan olduğuna göre Berk’in de ölümlü olması zorunludur, başka türlü olamaz.

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]