[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

Sosyolojide Kast Sisteminin Toplumsal Özellikleri Nedir? Ne Değildir?

Kast, farklı toplumlarda örneğin Eski Mısır, Yunan site devletleri, Roma İmparatorluğu, Afrika ve Polinezya yerlileri gibi antik dünyanın bir çok toplumunda ve hatta Amerika’daki kölelik uygulamaları gibi modern dönemlerde ve bir anlamda da “Sütunlaşma” ile modern toplum aşamasına geçen Hollanda toplumunda görülse de daha çok Hindistan’daki biçimiyle değerlendirilmekte olan bir sistemdir.
Kelimenin kökeni Portekizcedir ve “Irk” ya da “Soy” anlamına gelir. Hintliler kastı anlatmak için tek bir kelime yerine hayli karmaşık ve sistemin değişik unsurlarını işaret eden çeşitli kelimeler bütünüyle birlikte ifade ederler. Dolayısıyla kast sistemi, özelde Hindulara özgü bir sisteme, genelde ise kişilerin belirli bir toplumsal düzeyde dondurulduğu, hiyerarşik bir toplumsal örgütlenme tarzı anlamına gelir.
Hindistan’da yaşanan biçimiyle kast sistemi, bir inanç sistemi hâlinde örgütlenmiştir. Bu sistemde farklı kastlarda yaşanan kişilerin sadece hiyerarşik düzendeki yerleri değil, bütün bir hayat tarzları ve inançları önceden belirlenmiştir. Kastlar arasında inanç olarak geçişkenlikler mümkün iken toplumsal olarak mümkün değildir. Dolayısıyla kastlar, kendi durumlarını ve toplum içindeki eşitsiz ve farklılaşmış konumlarını doğal karşılarlar.

Bölgesel farklılıklar ve değişiklikler her ne kadar sergilese de kast sistemine anlam veren inanç, günümüzdeki şekliyle Hinduizm’dir. Dolayısıyla Hinduizm, kast sistemini meşrulaştıran ve onaylayan ideolojik bir inanç olarak görünmektedir. Hintlilerin kast sistemini ifade etmek için kullandıkları kelimelerden en önemlileri “Varna” ile “Jati”dir. “Varna”lar kast sistemini oluşturan dört büyük tabakanın her birisine verilen genel ad iken “Jati”ler her bir tabakadaki alt katmanları ifade etmek için kullanılır. “Varna”, “Sınıf, Statü, Renk” anlamına gelir.

KAST SİSTEMİNDE İNANÇ SAHİBİ TOPLUMSAL KATMANLAR:

• Brahmanlar: Bunlar, entelektüel tabakadır. Brahmanizmin en önemli dinî kaynakları olan Vedaları okuma ve yorumlama yetkisi bu tabakaya aittir. Bilginler ve rahiplerden oluşur.
• Kişatriyalar: Bu tabaka da prensler, prensesler ve soylu savaşçılardan oluşur. Genelde üst düzey memurlar da bu tabakada yer alır.
• Vaişyalar: Tüccarlar, iş adamları ve toprak sahibi çiftçilerden oluşan bir tabakadır.
• Sudralar: Bu tabaka da işçiler ve kölelerden oluşur. Aslında herhangi bir mesleği olmayan hünersiz kişilerdir.
  
  Kast sisteminde Brahmanlar, kutsal metinleri öğrenmek ve öğretmen ile yükümlü iken kişatriyalar topluma liderlik ederler; toplumun “politik” katmanını oluştururlar. Savaş durumlarında ülkeyi korurlar ve bu nedenle girişimci ruhlu, azimli kimseler olarak düşünülürler. Yasaları korumak, toplumun refah ve mutluluğu sağlamak onların görevidir. Toplum içinde sıkıntılı ve muhtaç kişilere yardım etmek de görevleri arasındadır. Geçmiş dönemlerde ağırlıklı bir yer kaplarlarken modern dönemlerde ekonomik faydanın ve çıkarcılığın artmasıyla etkilerinin azaldığı gözlemlenmektedir. Brahmanlar ile birlikte toplumun üst katmanını oluştururlar.
  
  Vaişyalar ise sadece toplumda üretim mekanizmalarını yürütmekle kalmamışlar Hint kültürünün değişik yörelere taşınmasında da etkin roller üstlenmişlerdir. Eski dönemlerde bazı hanedanların vaişyalar arasından doğduğuna inanılmaktadır. Modern Hindistan tarihine damgasını vuran Gandi de bu katmandan gelmektedir. Vaişyalar ile birlikte toplumun alt katmanlarında yer alan sudralar ise toplum içinde hiç bir niteliği, hüneri ve mesleği olmayan kişilerden oluşur.
  
  “Varna” dışında, bir de “Dokunulmazlar” addedilen “Parya”lar vardır. Aslında “parya”lar da bir “varna” oluşturmaktadırlar ancak toplumun bütün kötü ve kirli işlerini yapmakla yükümlü bu kişiler, bu özelliklerinden dolayı “dokunulmaz” olarak adlandırıldığından kast dışı bir kategorileştirilmeye tabi tutulmuşlardır. “Jati”ler ise “Varna”lar arasındaki konumları ve statüleri belirleyen ve sayıları yüzleri bulabilen alt katmanlardır. Her bir “Jati”nin geniş bir aile ya da kabile oluşturduğu söylenebilir. Her bir “Jati”nin kendisine özgü bir yargı sistemi de mevcuttur. Genel olarak “Jati”, geleneksel olarak bir mesleği bulunan ve kültürel, ritüel ve tüzel anlamda belirli bir bağımsızlığı olan küçük ve endogamik topluluklardır. Bunlara örgütlenmiş birlikler demek de mümkündür.
  
  [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]