[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

Orta Çağ Felsefesi: Din Felsefesinde Monoteizm (Tektanrıcılık) Özellikleri Nedir?

Monoteizm, yalnızca tek bir Tanrı’nın var olduğunu savunan görüştür. Monoteizm, insanın, doğada ve toplumda, ilk veya değişmez sebebi araştırmasına yol açan tarihsel şartların etkisiyle her şeye gücü yeten bir tek tanrı düşüncesine varmasıdır. Ayrıca evreni, doğayı ve toplumu yaratıp yöneten, her şeye gücü yeten tek bir tanrı bulunduğuna inanmaya ve ona tapınmaya da monoteizm adı verilmektedir.

Çoktanrıcılığın tanrıları da böylelikle tektanrı olmuştur. Bu aşamaya ulaşmak için başka tanrıların da varlığını kabul ederek tek tanrıya tapma evresinden geçilmiştir. Tektanrıcı üç büyük dinin kaynağı olan Yahudilik, bu evrenin en belli örneklerinden biridir. Yahudiliğin tektanrısı Yahova (İbr. odur anlamındadır), sayısız elohim (Ruhlar) arasında bir eloah (Ruh, Allah)’tır.

Yahova, Musa’ya verdiği on buyrukun birincisinde de bunu açıkça söyler: “Başka ruhlara tapmayıp sadece bana tapacaksın”. Yahudilikten doğmuş olan Hıristiyanlık da ünlü üçleme’siyle (Babaoğulkutsal ruh) monolatrinin izlerini taşır. Bu anlamda tektanrıcılık, sadece Müslümanlıkta gerçekleşmiştir denilebilir. Din tarihçilerinden Lods “monolatri, çoktanrıcılığın özel bir biçimidir”, Bouche-Leclerck “öteden beri tektanrıcılık diye adlandırılan, hiyerarşiye bağlanmış çoktanrıcılıktan başka bir şey değildir.” der.

Köleci üretim düzeninin ilk evrelerinde, komşu ulusların tanrılarını da kabul etmek zorunluluğu vardı; monolatrinin kaynağı bu zorunluluktur. Onlarla ilişkiyi kesip kendi tanrısını tek bırakma olanağı zamanla gerçekleşmiştir. Özellikle İsrailoğullarının kendilerini Mısır köleliğinden kurtarıp uluslaştırabilecek tümüyle kendilerine özgü bir tanrıya büyük gereksinimleri vardı, sayısız elohim’ler arasından bir eloah seçmeleri gerekiyordu, Yahova (Bu sözcük şuradan geliyor: Musa, Horeb dağında karşılaştığı çalılık ruhuna adını soruyor, o da “ben, ben’imdir” karşılığını veriyor, böylelikle tanrının adı odur oluyor) böylelikle meydana gelmiştir.

KAYNAK: FELSEFE TARİHİ KİTABI