[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

Orta Çağ Felsefesi: Orta Çağ'da Tümeller Probleminin Genel Nedeni Nedir?

Tümeller tartışması, özellikle 11. yüzyıl ve 12. yüzyılda doruk noktasına ulaşmış olan bir felsefi problemler ve sorgulamalar yumağıdır. Tümeller, skolastik felsefede varlıkların özleri sayılan genel idealara verilen bir ad olarak ortaya çıkmıştır ve tümeller tartışması olarak adlandırılan felsefi sorgulamanın ana kavramı olmuştur. Tümeller ayrıca geneller ve genel kavramlar deyimleriyle de anlamdaştır.

Tümeller tartışması Antik Yunan’da başlı başına bir problem olarak anlaşılmamasına rağmen, problemin ortaya çıkarmış olduğu çeşitli sorulara cevap arandığı sıkça görünmektedir. Bununla birlikte problem ilk kez Porphyrios’un Isagoge adlı eserinde anlaşılabilir hale gelmiştir.

Isagoge, esas itibarıyla Aristoteles’in Kategoriler adlı eserinin daha iyi anlaşılması amacıyla yazılmıştır. Porphyrios eserin başında Khrysaorios’a hitap eder ve Kategoriler öğretisini öğrenmek için cins, ayrım, özellik, tür ve ilineğin ne olduğunu bilmek gerektiğini, bunun için kendisine yüzeysel ve basitçe bir açıklama yapacağını söyler.

Bu girişle birlikte Porphyrios, Isagoge’de Kategoriler’de kullanılan pek çok terimin açıklanması işine girişmektedir ve Porphyrios tümeller tartışmasının temel sorularını şu şekilde ortaya koymaktadır:

“İlkin cinsleri, türleri ilgilendiren şeylerde, bunların kalıcı tözsel gerçeklikler olup olmadığını ya da anlığın yalın kavramları olup olmadığını ve tözsel gerçeklikler olduğu kabul edildiğinde, cisimli mi yoksa cisimsiz mi olduğunu son olarak da onların ayrı ya da duyulur şeylerde ve onlara göre varolup olmadığını bilme konusunda söz etmekten kaçınacağım.”

Porphyrios’un burada üç adet soru belirlediği anlaşılmaktadır:

1. Cinsler, türler kalıcı tözsel gerçeklikler midir yoksa zihnin yalın kavramları mıdır?
2. Tözsel gerçeklikler ise, bunlar cisimsel mi yoksa cisimsel olmayan varoluşa mı sahiptir?
3. Duyulur şeylerde ve onlara göre mi varolurlar, yoksa onlardan ayrı mıdırlar?
   
   Porphyrios’un, daha geniş bir araştırmanın konusunu oluşturduğundan ötürü cevap vermekten kaçındığı bu sorular, bizim tümeller tartışmasını araştırırken cevaplamamız gereken temel sorulardır.
   
   Porphyrios yukarıda dile getirilen bu soruları cevaplamaktan ziyade, Aristoteles’in Kategoriler adlı eserinde geçen temel terimlerin anlamları ve bu terimlerin kendi aralarındaki ilişkiler üzerine incelemede bulunur. Yaptığı bu inceleme, daha sonraki dönemlerde ortaya çıkacak araştırma alanına ilişkin terminolojide belirleyici bir rol oynayacaktır. Eser doğrudan doğruya sorulara çözüm aramasa bile, soruları ve terminolojiyi belirlemesi bakımından problemin tartışılmasında önemli bir rol oynamaktadır.

KAYNAK: FELSEFE TARİHİ KİTABI