[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

Orta Çağ Felsefesi: İslam Felsefesinde El Kindi'nin Varlık Felsefesi Nedir?

Kindî felsefeyi “İnsan sanatlarının en üstünü ve en değerlisi” ve “felsefe insanın gücü ölçüsünde varlığın hakikatini bilmesidir” şeklinde tanımlar. Kozmik varlığı değişen ve değişmeyen şeklinde iki kısma ayıran Kindî’ye göre, fizik değişenin, metafizik ise değişmeyen varlıkları araştırır. Varlı k hakkında araştırma yaparken “var mı/dır (hel), ne/dir (mâ), hangisi/dir (eyyu) ve niçin/dir (lime)” soruların cevaplandırılması gerekir. “Var mı- dır” bir şeyin sadece varlığını/hakikatini/gerçekli- ğini; “nedir” o cinsin ne olduğunu, “hangisi” varlığı n faslını (ayırım) yani türünü, “nedir” ve “hangisidir” terimleri ikisi birlikte ise varlığın mahiyetini araştıran sorulardır. “Niçin” sorusunun varlı- ğın gaye sebebini araştırdığını belirten Kindî’ye göre o da sebepler sebebi, gerçek yahut mutlak sebep yani Allah’tır.

Hakikat ile hüviyeti birlikte ifade edecek şekilde “İnniyyet” terimini kullanan filozof, duyularla algılanan nesnelere ve şahıslara ait tikel gerçeklikleri inniyyet, varlığın akılla idrak edilen cins ve türlerine ilişkin tümel gerçeklikleri de mahiyet terimiyle ifade etmiş olmaktadır. Ona göre mahiyeti olan her şeyin gerçekliği (inniyyet) vardır. Filozof “her gerçekliğin altında yatan gerçeklik” olarak nitelendirdiği cevheri “kendi kendine var olan, var olmak için başkasına muhtaç olmayan, değişiklikleri taşıdı halde özü itibariyle değişmeyen ve bütün kategorilerle nitelenendir” şeklinde tanımlar ve maddi/cisimli cevherlerden başka bir de manevî/cisimsiz cevherlerden söz eder. Kindî’ye göre varlık ve oluşun ilkesi durumundaki heyûlâ (İlk madde) ile suret (Form) aynı zamanda güç ve fiili de ifade eder. Bu ikisinin birleşmesi yani güç halindeki heyûlânın surete bürünmesine ise “Madde” denilmektedir. Kindî’nin birçok eserinde sonluluk-sonsuzluk ve birlik- çokluk (Vahdet-Kesret) kavram çiftleri bağlamı nda, kendi düşünce sisteminin ana unsuru denebilecek olan âlemin yoktan (An) yaratılmı şlığı tezini temellendirmeye çalışmıştır.

KAYNAK: FELSEFE TARİHİ KİTABI