[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

IF Felsefe Okulu: Parmenides'in Elea Okulu İle Felsefi İlişkisi Nedir? Ne Değildir?

Parmenides, Elea Okulu’nun kurucusu olarak kabul edilmektedir; çünkü Parmenides, hocası olan Ksenophanes’in izinden yürüyerek onun felsefesini takip etmiş ve bunu daha sistemli hâle getirerek okullaştırmış, yeni bir bir felsefe akımı yaratmıştır. Elealı Parmenides’e göre yalnızca varlık vardır, dahası varlıkla düşünme aynı şeydir. Parmenides’e göre varolma ve yok olma duyuların hokkabazlığıdır, duyularsa bir düşten daha gerçek değildir. Yer değiştirme, renk değiştirme vb. gibi insanların sözünü ettikleri şeyler sadece birer addır. Parmenides’e göre varlık ülkesinde sadece şu nitelikler geçerlidir: meydana gelmemiş, geçip gitmez, bölünmez, sürekli devimsiz, değişmez, aynı şeyde aynı şey, kendinde, toplu, bir, bütün. Parmenides özellikle Herakleitos’un felsefesine karşı çıkışıyla felsefe tarihinde kabul edilen ilk bilinçli görüş ayrılığını ortaya koymuş ve bu bağlamda Elea Okulu felsefesini Herakleitosçuluğun bir eleştirisi olarak doğurmuş ve geliştirmiştir. Parmenides için çelişki, yanlış düşünüldüğünün bir göstergesidir. Çelişkisiz düşünmek, var olanı düşünmektir. Var olmayanı düşünmek ise çelişkinin ta kendisidir. Çünkü varlık vardır, yokluk ise yoktur. Ona göre kendisinden önceki tüm filozoflar bu ilkeye ters düşmüşlerdir ve bunun ana sorumlusu da Herakleitos’tur. Çünkü Herakleitos değişmeyi ve hareketi ana ilke yapmıştır. Değişmeyi ilke olarak benimsemek demek; bir şeyin önce belirli bir şey, sonra da başka bir şey olduğunu düşünmek demektir. Bu ise imkânsızdır. Çünkü bir şey hem var hem de yok olamaz. Değişmeyi, çelişkiye düşmeden düşünemeyiz. Değişme olmadığı için hareket de yoktur, çokluk da yoktur. Parmenides’in bu anlayışını ters çevirirsek, onun bir ana ilkesini ortaya çıkarırız: Var olan hiçbir zaman değişmez, sürekli kendi kendisiyle aynı kalır. Böylece Parmenides, Ksenofanes’in Tanrı ve varlık anlayışına dönmüş görülmektedir. Bunun içindir de Parmenides, Ksenofanes’in öğrencisi olarak doğrudan doğruya kabul edilmektedir.

KAYNAK: FELSEFE TARİHİ KİTABI