Filozofların Tutarsızlıkları, Gazali ve Tutarsızlığın Tutarsızlığı, İbn Rüşd
Batı dillerinde Algazel olarak tanımlanan Gazali?nin, “Filozofların Tutarsızlıkları”(Tehafütü?l- Felasif) adlı yapıtı, filozoflara yönelttiği eleştirileri konu almaktadır. Gazali, filozofların görüşlerine karşı çıkarken alternatif sunmaktan da geri kalmamıştır. Gazali?nin, filozofların görüşlerine alternatif olarak sunduğu görüşler, kendisinin en büyük savunucularından biri olduğu Eş?ari Kelamı?nın görüşleridir. Gazali, İbn Sina?nın Eş?ari Kelamı?na karşı ortaya attığı tezleri çürütmeye çalışmış, bunu yaparken; bir yandan Eş?ari Kelamı?nın ilkelerini kendine özgü bir üslupla yeniden yorumlamış, diğer yandan da, İbn Sina?nın ileri sürdüğü felsefi görüşlerin, Şeriat?ın ilkeleri ile taban taban zıt olduğunu ya da, en azından, Tanrısal bilginin bu tür yorumlarla elde edilemeyeceğini kanıtlamaya çalışmıştır. Gazali eserinde, yalnızca mucize adı verilen alanlarda değil, hayatın her alanında aklın sınırlı olduğunu ileri süren, dolayısıyla; metafizik olgular kadar, gözlemlenen dünyadaki olayların ve olguların anlaşılmasında bile aklın sınırlı kaldığını ve vahye gereksinim duyulduğunu söyleyerek mucizeleri kanıtlamaya, inanç ilkelerini bu görüş üzerine temellendirmeye çalışmıştır. İbn Rüşd, ?Tutarsızlığın Tutarsızlığı? (Tehafütü?t-Tehafüt) adlı yapıtında Gazali’nin tersine, “Tanrı’nın her şeyi belirli ve değişmeyen yasalara göre yaptığını/yarattığını ileri sürmüş, hiç bir şeyin akıl tarafından tam olarak anlaşılamayacağı kabul edilecek olursa ortada bilim diye bir şeyin kalmayacağını” belirtir. “Çünkü bilim, doğadaki kuralların önceden keşfedilmesi ve bu kesin kurallara dayanılması yoluyla var olur. Oysa Gazali’nin savunduğu gibi, eğer, asla değişmeyen kesin kurallar olmayacak ve mucize mantığı her alanda her zamanda savunulacak olursa bilime yer açılmayacak; hikmet ve bilginin değeri asla anlaşılamayacaktır.” fikrini öne sürer. Gazali, ağır felsefe- ilahiyat konularının herkese açmayı savunmada kendine güvenmekte, ancak anlam düzeyinin farklı olacağını düşünmektedir. Ama kendince her konunun herkese açılamayacağını da belirtir.
07 Mart 2018, 21:13
Benzer Konular 
Normal
