Çevrimdışı

Geçen pazar Kapalıçarşı’nın 550. yılı kutlandı. Orası yalnızca bir çarşı değildir; bir ucunda Beyazıt, öbür ucunda Cağaloğlu, Haliç cephesinde Mercan Yokuşu ve güney tarafında Çemberlitaş’ın bulunduğu dev bir külliyedir.

Bu çarşıda yalnız mallar alınıp satılmaz; bu toprakların kültürü, sanatı, ince el işleri, ahlakı, örfü kısacası yaşamı sergilenir tüm dünyaya.
Ahilik geleneğinden Özbek pazarına, antikacısından süs takılarının maharetli ellerde yaratıldığı küçük dükkânlara kadar her şeyi bulursunuz, yaşarsınız bu dev mekânda.
- Kapalıçarşı Doğu ile Batı’nın kültürüyle, estetiğiyle, insanı ile bir araya gelip bütünleştiği bir yerdir. Anadolu’dur, Orta Asya’dır, Ortadoğu’dur, Balkanlar’dır, Avrupa’dır, Rusya’dır, Amerika’dır, Japonya’dır; Kapalıçarşı dünyadaki tek küresel pazardır, hem de beş asırdan beri.
- Türklerle birlikte Ermeni, Yahudi, Rum sanatçıları orada görürsünüz. Halepli Yusuf’u, Nik’i, Jirayir’i tezgâhta hassas takıları lehimlerken izlersiniz.
Eyüp Sabri’nin bir elmas zarafeti ile işlenmiş lületaşı eserlerini ancak Kapalıçarşı’da görebilirsiniz.
O bir çarşı değildir yalnızca
- Bir ucunda İstanbul Üniversitesi, Beyazıt Kulesi, Sahaflar Çarşısı ve Süleymaniye ve Bakırcılar Çarşısı’nı barındırır. Çınaraltı, Beyazıt Camisi ve Devlet Kütüphanesi tarihin tanıklarıdır.
- Öbür ucunda bir asırdan fazla Babıâli basınını barındırmıştır koynunda. Hürriyet’ten Cuumhuriyet’e, Milliyet’ten Dünya’ya Türk basınının ve siyasetinin kalbi Kapalıçarşı’nın yanı başında attı.
- Bir tarafta Vefa Lisesi, Cibali Kız Lisesi öbür tarafta İstanbul Kız ve Erkek Liseleri var oldular.
Vefa Lisesi’nden değerli hocam Reşat Ekrem Koçu’yu Hürriyet’in karşısında kadehini yudumlarken görmek bana keyif verirdi. Oktay Ekşi ya da Ali Gevgilili ile sohbet etmeye giderken mutlaka Kapalıçarşı’dan geçerdim, o yıllarda.
İstanbul’un 9 bin yıllık tarihi, Kapalıçarşı’nın birkaç kilometre çevresinde dolanır durur. Kapalıçarşı üniversiteler, gazeteler, ünlü liseler, sahaflar, camiler ve meydanlarla donanmış insanlık tarihinin merkezidir.
- İktisat Fakültesi’nde öğrenciyken Kapalıçarşı’dan satın aldığım işlemeli toprak sürahi ve kemer hâlâ çalışma odamı süsler.
- 30 yıl önce düşürdüğüm abanoz baston bugün de koleksiyonumun içindedir.

Vefa’dan sınıf arkadaşım İsmail Nuran Yerli’nin Bedesten’deki küçük dükkânında çaylarımızı yudumlarken önümüzden kimler geçmezdi ki: Japon turistinden Suriye’den gelmiş, elindeki sedef kakmalı bastonunu ayaküstü satmaya çalışan sade vatandaşa kadar herkesi görür ve onlarla sohbet ederdik.
Ve Tuluyhan Uğurlu
Tuluyhan Uğurlu’nun nefis konseri Kapalıçarşı’nın 550 yıllık geçmişine ışık tutan içerikteydi. Dünü ve bugünü piyanosu ile sergilerken yarın için de mesajlarını aktarıyordu.
İkinci bölümde Mehter Takımı ile oluşturduğu kompozisyon bu çarşının ruhunu yansıttı; dün ve bugün, Doğu ile Batı, gelenekler ile çağdaş değerler; ırk, din, kültür ayrımı tanımayan özgürlük sevinci Kapalıçarşı’yı pazar günü dolduran binlerce izleyiciye ulaşıyordu.
Pazar günleri kapalı olan çarşı, Nuruosmaniye kapısını konseri izlemek için gelen binlerce seyirci için açmıştı.
Kapalıçarşı kesinlikle bir AVM değildir; ondan çok öteye tarih, kültür, sanat, ahlak, gelenek, insanlık değerlerinin bütünleştiği bir dev çınar gibi tarihin derinliklerinden yavaş yavaş gelişerek gelmiştir.
Adının Kapalıçarşı, üstünün de kapalı olduğuna sakın aldanmayın; o dünyanın en açık ve küresel çarşısıdır.
Nice yıllara değil, nice asırlara sevgili Kapalıçarşı.

Erol Manisalı/Cumhuriyet