BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Suriye’deki krizin tüm taraflarından şu an ülkede faaliyetlerini yürütmekte olan ve BM uzmanlarından oluşan denetçi heyete, kimyasal saldırı yapıldığı varsayılan yerlere tam erişim imkânı sağlanmasını istedi. Genel Sekreter, başkanlığını Ake Sellstrom’un yaptığı BM uzmanlarından oluşan ekibin Pazartesi günü göreve başladığı bilgisini de sözlerine ekledi. Denetçi ekibin 2 hafta boyunca Suriye’de kalması bekleniyor. Fakat bu süre Şam’ın onayı doğrultusunda daha da uzayabilir. Denetçiler bu yılın Mart ayında militanlar tarafından sarin gazı kullanılan Halep ve Han el Asel bölgelerinde kimyasal saldırı yapıldığı düşünülen yerlerden örnekler toplayıp, görgü tanıkları ve yaralılar ile görüşecek.

Suriyeli General Hasan Hasan’ın kimyasal silah denetçileri hakkındaki görüşleri şöyle:

Komisyonun söz konusu çalışmasının, Suriye Hükümeti’nin Han el Asel bölgesinde bir araştırma yapılması hususundaki isteği doğrultusunda gerçekleştiğini hatırlatmak isterim. Silahlı militanların kimyasal silah kullandıkları yönündeki ilk bilgiler ulaşır ulaşmaz Şam yöntimi resmi yollardan derhal BM’ye başvuru yapmak suretiyle bir komisyon kurulup ilgili iddiaların yerinde araştırılmasını talep etti. Genel Sekreter Ban Ki-mun bu talebe olumlu yanıt verdi. Fakat ABD sürece müdahil oldu ve Suriye’nin bağımsızlığını doğrudan etkileyen ve Şam tarafından kabul edilmesinin mümkün olmadığı bir takım şartlar öne sürdü.

Bu durum karşısında yeniden BM’ye başvuran Suriye Hükümeti, kurulacak komisyonun çalışma şartlarının müzakere edilebilmesi için en azından iki temsilci gönderilmesini talep etti. BM bu başvuruya da olumlu yanıt verdi. Tabi tüm bu görüşmeler ve prosedürler ilerlerken silahlı militanlar Hen el Asel’e saldırıp, bu bölgeyi tamamen ele geçirdi. Burada katliam yapıp, kimyasal silah izlerini de ortadan kaldırmaya çalıştılar. Bakın burada konu sadece insanların zehirlenmesinden ibaret değil. Kimyasal silah hayvanların, bitki örtüsünün, toprağın ve diğer birçok unsurun üzerinde tahrip edici bir etki gösteriyor. Bu durumda tarafsız olarak yürütülecek bir soruşturma, bölgedeki kimyasal silah kullanımını ortaya çıkaracaktır kanaatindeyim. Komisyonun çalışmalarına gelince; burada Suriye Hükümeti’nin içişlerine kesinlikle karışılmaması konusundaki ısrarlı tutumunun söz konusu komisyonun oluşturulma süreçlerine doğrudan etki ettiğini ifade etmek gerekir düşüncesindeyim.

Daha önceden Rus uzmanlar tarafından bölgede alınmış olan örneklerle yapılan analizin sonuçları Rusya tarafından BM’ye iletilmişti. Söz konusu sonuçlar bölgede sarin gazı kullanıldığını doğrular nitelikteydi. Bölgede kullanılan sarin gazının ve saldırı esnasında kullanılan savaş başlıklarının el yapımı olduğu da ilgili analizle ortaya çıkmıştı. Yani, söz konusu kimyasal saldırının arkasında militanların olduğuna inanmak için gereken tüm deliller şu an zaten mevcut.

Bu durum BM tarafından da onaylandığı takdirde ilerleyen süreçte nelerin yaşanacağı herkesin merak ettiği bir konu. Bağımsız Askeri İnceleme Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Viktor Litovkin’in görüşleri şöyle:

Bence G8 tarafından ülkenin radikal unsurlardan arındırılması gerektiği yönünde daha önce alınan kararın uygulanmasına duyulan ihtiyaç daha da belirginleşecek. Fakat bu işle hem Suriye Hükümeti’nin hem de ülkedeki muhalefetin beraber ilgilenmesinin bir zorunluluk olduğunu hatırlatmak isterim. Ülkenin radikal unsurlardan temizlenmesinin ardından ise mevcut siyasi anlaşmazlığın barışçıl yollarla ortadan kaldırılması için Cenevre2 Konferansı’na giden bir yol haritasının kabul edilmesi gerekecektir.

Teoride her şey doğru ve normal görünüyor. Fakat tecrübe ile sabit olduğu üzere, pratikte açık gerçekler her zaman fark edilmiyor. Zaten Suriye muhalefeti hali hazırda kendi tarafında bulunan terörist unsurları inkâr etmiyor. Ulusal koalisyonun diğer temsilcileri ise bu terörist yapılanmaları büyük bir memnuniyetle kabul etmekte. Fakat yine de uluslararası seviyede bu konuyla ilgili olarak hiçbir adım atılmıyor.

Tam bu noktada ABD’nin ve müttefiklerinin yaklaşık 1,5 yıl önce Arap Devletleri Birliği gözlemcilerinden oluşan heyetin çalışmaları esnasında nasıl bir tutum takındıklarını hatırlatmakta fayda var. Söz konusu komisyonunun çalışması ile o zamana kadar barış yanlısı protestocular olarak adlandırılan muhaliflerin aslında silahlı guruplar oldukları ve düzenli olarak savaş suçu işledikleri ortaya çıkmıştı. Komisyonun nihai raporu ABD tarafından BM nezdinde incelemeye dahi alınmadı. Washington’un ve müttefiklerinin Suriye’de gerçekleştirilen ve birçok sivilin hayatını kaybetmesine sebep olan terör saldırılarının BM Güvenlik Konseyi nezdinde ele alınmasını açıkça reddetmelerini hatırlamakta yarar var.

Sonuç olarak, BM uzmanlar heyetinin şu an Suriye’de yürüttükleri çalışmalar sonucunda ülkedeki silahlı militanlar tarafından kimyasal silah kullanıldığı kanıtlansa bile, yine de Washington büyük bir ihtimalle sanki hiçbir şey olmamış gibi bir tutum sergileyecektir.

alıntı*