Noel
 

her yıl 25 Aralık tarihinde İsa'nın doğumunun kutlanıldığı Hristiyan bayramı. Ayrıca Doğuş Bayramı[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Kutsal Doğuş veya Milât Yortusu olarak da bilinir.

Noel[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] her yıl dünyadaki Hristiyanların çoğunluğu tarafından 25 Aralık'ta kutlanır. Kutlamalar 24 Aralık'ta Noel arifesiyle başlar ve bazı ülkelerde 26 Aralık akşamına kadar devam eder. Hristiyanların çoğunlukta olduğu ülkelerde pratik olarak Noel tatili yılbaşı tatiliyle birleştirilir. Ermeni Kilisesi gibi bazı Doğu Ortodoks Kiliseleri[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Jülyen takviminde 25 Aralık'a denk gelen 7 Ocak'ı Noel olarak kutlarlar.

Noel kelimesinin kökeni Latince Natalis (doğum). 'Natalis' kelimesi Fransızca'ya geçişinde Noel kelimesi olmuş ve Türkçe'ye Fransızca'dan geçmişti. Bir diğer iddiaya göre Noel kelimesi[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Galya dilinde (Keltçe) yeni anlamına gelen ''noio'' ile güneş manasına gelen ''hel''in birleşmesiyle oluşmuştur ve ''yeni güneş'' anlamına gelmektedir. Noel kelimesi o devrin putperest toplumunda yeni yılın başlangıcında yapılan şenliklere ad olmuştur. Ayrıca Roma İmparatorluğu döneminde halk[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] mutlu bir olayı karşılamak ve kutlamak için[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] duygularını ''noel[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] noel'' diye bağırarak dile getirirdi. Noel kelimesinin kökeni ile ilgili bir diğer açıklama ise Fransızca ''haber'' anlamındaki ''nouvelle'' kelimesinden geldiğidir. Noel ayrıca Almanca'da ''kutsal gece'' anlamındadır. Günümüzde başta İngilizce konuşan coğrafya olmak üzere bazı batılı ülkelerde Noel anlamında kullanılan Christmas ve benzeri diğer kelimeler ise Yunanca Khristos (Mesih) ve Latince miss (yollanmış[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] gönderilmiş) kelimelerinin birleşmesinden oluşmuştur.

Antik çağlardan beri kutlanagelen Pagan kış festivalleri ile Roma'da yayılmış Mitraizm'in kış festivalleri olan Yule ve Saturnalia'daki uygulamalar Noel'in kökenini teşkil etmektedir.

Noel[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Hristiyanlık'ta İsa'nın doğum günü olarak kutlanılır. İsa (d. M.Ö. 8-2 - ö. M.S. 29-36)[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Hristiyanlık'taki temel figürdür. İslamiyet'e göre peygamberdir. Doğum ve ölüm tarihleri ile ilgili olarak kimi tarihçiler ve araştırmacılar farklı görüşler belirtirler. Hristiyanlık'ta Nasıra'lı İsa olarak da bilinir. İsa[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Roma İmparatorluğu'nun Yahudiye eyaletinde kendisi de bir Yahudi olan Meryem'in Kutsal Ruh'dan gebe kalması ile dünyaya gelmiştir. Soyu[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] üvey babası Yusuf'a göre tayin edilir. Buna göre soyu Davud peygambere dayanır.

İsa[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Tanrının oğlu ve kendisidir. İnsan doğası ve tanrı doğası karışmazlar ve ayrılmazlar. İsa?nın doğumu[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Hristiyan inancında tanrının yeryüzünde göründüğü gün anlamına gelmesi sebebiyle çok önemli bir gündür. İsa'ın doğumundan Kitab-ı Mukaddes'te yalnızca Luka ve Matta İncil'lerinde bahsedilir. Bazı iddialara göre İsa kış mevsiminde doğmamıştır. Luka İncili'ne göre İsa'nın doğduğu zaman çobanlar çayırlarda sürülerini otlatmakta idiler. Eski Ahit[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] kış mevsiminin[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] çobanların açık havada barınamayacak kadar yağışlı olduğunu söylemektedir. Bununla birlikte Hristiyanlık'ta Eski Ahit olarak anılan Tanah[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] İsa'nın doğumundan önceki yaklaşık 12 yüzyıllık süreçte Yahudi din adamları[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] din büyükleri ve alimleri tarafından yazılmıştır. Bazı kaynaklara göre Vaftizci Yahya Yahudi Fısıh (mayasız ekmek) bayramında yani 15 Nisan?da doğmuştur ve Vaftizci Yahya'dan altı ay sonra doğan İsa'nın Ekim ayı içinde doğmuş olması gerekir.

Roma İmparatorluğu[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Roma İmparatoru Büyük Konstantin?in M.S. 313 yılında Hristiyanlığa diğer dinlerle birlikte resmen izin verdi. Daha önce Roma İmparatorluğu'nda 25 Aralık[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] güneş tanrısının doğum günü olarak kabul ediliyordu. Bazı kaynaklar [kaynak belirtilmeli]İsa'nın doğum günü olarak 25 Aralık'ın seçilmesinin[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] 3. yüzyıl başlarında İsa?nın ölüm tarihinin 25 Mart olarak tahmin edilmesiyle bağlantılı olduğunu rivayet etmektedirler.

Roma İmparatorluğu'nda İsa'ın doğumu anısına kutlanan bayramlarla ilgili en eski tarih olarak[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] 325 ve 336 tarihleri söz konusu edilmektedir. Buna göre Noel bayramı İmparator Büyük Konstantin'in saltanatının sonundan itibaren kutlanmaya başlanmıştır. M.S. 354 yılında Papa Liberius[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] 24 Aralık'ı 25 Aralık'a bağlayan geceyi İsa'nın doğum günü yıldönümü olarak ilan etmiştir. Aralarında Ermeniler'in de olduğu Doğu Hristiyanları ise 6 Ocak tarihini üçüncü yüzyıldan itibaren İsa'nın doğumu olarak kutlamaya başlamıştır.

Günümüzün Noel kutlamaları Hristiyan ülkelerde oldukça renkli geçer. Noel hazılıkları yaklaşık dört hafta öncesinden başlar. İsa'nın doğumunu bekledikleri döneme advent dönemi denir ve 24 penceresi olan advent takvimleri hazırlanır. Bu takvimlerde her pencerenin ardına resimler veya şekerlemeler gizlenir[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] her gün bir tanesi açılır. Bazı ülkelerde advent mumları yakılır. Noelden önce okullarda İsa'nın doğumunun canlandırıldığı oyunlar sahnelenir. Bu oyunlarda İsa'nın bir ahırda dünyaya gelişi ve doğudan gelen üç müneccimin İsa'ya hediyeler getirmesi canlandırılır. Kiliselerde ve sokaklarda çocuklardan ya da yetişkinlerden oluşturulmuş korolar Noel ilahileri söylerler. İnsanlar Noel'den önceki özellikle haftasonlarında Noel partileri verirler.

Noel ağaçları süslenir[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] ışıklı ev[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] bahçe[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] cadde süslemeleri yapılır. Hediyeler alınır[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] tebrik kartları verilir ve Noel arifesinde Noel Baba'nın gelişi simgesel olarak canlandırılır. Birçok ülkede 25 Aralık öğleden sonrası Noel Yemeği hazırlanır ve aile fertleri masa etrafında bir araya gelirler. Noel Yemeği ülkeden ülkeye farklılık göstermekle beraber en yaygın olanı kızarmış hindi ve sosistir. Bazı ülkelerde tatlı olarak yemekten sonra sunulan kekin (Noel pudingi) üzerine brendi dökülerek tutuşturulur. Çocuklar Noel'den uzun zaman önce Noel Baba'ya mektuplar yazarak istedikleri hediyelerin listesini yaparlar. Kent merkezlerinde ve alışveriş merkezlerinde kurulan temsili Noel Baba kulübelerinde[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Noel Baba'nın kendisi ya da elfleri kılığına girmiş görevliler Noel'den önce çocukların isteklerini dinler ve mektuplarını Noel Baba'ya iletmek üzere toplarlar. Noel arifesi gecesi evlerde Noel Baba ve geyikleri için yiyecekler bırakılır. ABD'de yaygın uygulama süt ve kurabiye bırakmaktır. İngiltere'de ise likörlü şarap (şeri)[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] meyveli tart ve havuç bırakılır. Noel günü Noel Ağacı'nın altına bırakılmış hediyeler alınıp verilir. Küçük çocuklar için dev çorapların içine hediyeler ve şekerlemeler konur. Çocuklara bu hediyeleri Noel Baba'nın getirdiği söylenir.

Noel Baba (Santa Claus)[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] özellikle Hristiyan dünyasında Noel kutlamalarının en önemli figürlerinden biridir.
Hristiyan inanışına göre; M.S. 4. yüzyılda Anadolu'da Myra (bugünkü Demre-Antalya) yöresinde yaşamış ve Aryanizm'i eleştirmekle ünü kazanmış Nikolaos adındaki Hristiyan papazı[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Roma İmparatoru Büyük Konstantin'in rüyasına girmiş ve idama mahkum edilen 3 subayı kurtarmıştı. Bu olaydan da ünü gittikçe yayılan Nikolaos[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] zamanla Rusya ve Yunanistan gibi ülkelerin hayır kurumlarının[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] loncaların[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] çocukların[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] denizcilerin ve bazı şehirlerin koruyucu azizi olarak benimsendi. Çocuklara özel armağanlar getirdiğine inanılan ve Noel Baba olarak anılmaya başlanılan Nikolaos efsanevi bir kişiliğe büründü.

Noel şenlikleri sırasında ışık ve süslerle donatılan çam ağacına Noel ağacı denir. Havva'yı canlandıran bir oyunun ana dekoru[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] cennet bahçesini temsil eden ve üzerinde elmaların bulunduğu bir çam ağacıydı. Adem ve Havva yortusunda (24 Aralık) Almanlar evlerine böyle bir cennet ağacı dikerler[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] üzerine Komünyon'daki kutsanmış ekmeği simgeleyen ince[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] hamursuz ekmek parçaları asarlardı; bunların yerini daha sonra değişik biçimlerdeki çörekler aldı. Ayrıca bazı yerlerde İsa'yı simgeleyen mumlar eklendi. Noel mevsiminde ağaçla aynı odada Noel piramidi de bulunurdu. 16. yüzyılda Noel piramidi ve cennet ağacı birleşerek Noel ağacını oluşturdu.

Protestan Kilisesi Mensupları: Noel'i 25 Aralık tarihinde kutlarlar. Tebrik şekli: Mutlu Noeller!
Ermeni Gregoryen Kilisesi Mensupları: Türkiye'deki en büyük Hristiyan grup olan Ermeniler Noel'i 6 Ocak tarihinde kutlarlar. Tebrik şekli: Krisdos Dzınav yev haydnetsav! (Mesih doğdu ve belirdi) ve Orhnyal e Dzınuntı yev Haydnutyunı Krisdosi! (Mesih?in doğuşu ve belirişi mübarektir)[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] veya Mutlu Noeller![10]
Rum Ortodoks Kilisesi Mensupları: Rumlar Noel'i 25 Aralık tarihinde kutlarlar. Tebrik şekli: Kala Hristuyenna! (Mesih'in doğumu kutlu olsun) veya Mutlu Noeller!.
Süryani Kilisesi Mensupları: Süryaniler Noel'i 25 Aralık tarihinde kutlarlar. Tebrik şekli: Mutlu Noeller!
Katolik Kilisesi Mensupları: Levantenler Noel'i 25 Aralık tarihinde kutlarlar. Tebrik şekli: Mutlu Noeller!