IRCForumları - IRC ve mIRC Kullanıcılarının Buluşma Noktası

Katedral (yun. kathedra, oturulacak yer, makam’dan lat. cathedralis > fr. cathedrale). Piskoposluk kilisesi.
Katedral (yun. kathedra, oturulacak yer, makam’dan lat. cathedralis > fr. cathedrale). Piskoposluk kilisesi.
Fransa
Fransa’da 1000 yıllarından önceye ait katedrallerden hiç biri bugüne kalmamıştır. XII. ve XIII. yy.da gotik üslubun gelişmesiyle büyük katedraller dönemi başladı. Bu katedraller piskoposlukların elde ettiği geniş imkanlarla kurulan çok geniş ve yüksek yapılardı. Üç veya beş nef’e bölünmüş, payanda kemerlere dayanan sivri tonozlarla örtülü katedraller, plan olarak doğu kısımlarında çevre koridorlu bir koro bölümü ve koridora dizilmiş kiliseciklerle belirlenir. Dışarıdan bakıldığı zaman yukarıdan aşağıya sıra kemerler, triforyum adlı bir galeri ve yüksek pencereler görülür. Çok sayıda heykel, cepheleri, kapı ve pencere aralarını donatır.
Katedrallerde renkli vitraylar vardır. Noyon, Laon, Sens, Soissons, Senlis ve Paris katedrallerinin yapımına 1150 dolaylarında, Chartes, Reims, Rouen, Amiens, Bourges, Beauvais katedrallerinin yapımına XIII. yy.da başlandı. Kuzey katedralleri (Clermont, Limoges, Narbonne, Bayone, Angers) ve güney katedralleri (Saint-Betrand-de-Comminges, Sainte Cecile d’Albi) değerli mimarlık eserleridir.
Akdeniz Ülkeleri
IV. yy.dan VI. yy.a kadar yapılan İtalyan katedralleri ve daha sonra XI. yy.ın sonlarında yapılan Venedik’teki San Marco katedrali bizans etkisi taşır.
XII.yy. katedral bakımından zengindir. Lombardiya’da Modena, Ferrara ve özellikle Parma dikkati çeker, Toscanya’da ise Lucques Piza katedralleri önemlidir.
Amalfi ve Salerne katedrallerinde arap etkileri görülür. Sicilya’daki Palermo, Cefalu ve Monreale katedrallerinde normandiya ve bizans üslûpları kaynaşmıştır. Pouliles katedrallerinde normandiya belirgindir (Bari, Trani, Bitonto, Troja).
İtalya gotik üslubu benimsememiştir: Floransa’da 1300’de yapımına başlanan Santa Maria del Fiore, fransız gotiğinden çok ayrıdır. Sienna’nın ve Orvieto’nun cepheleri, çok renkli olmalarına rağmen, fransız etkisi taşır. Sienna katedralinin muhteşem iç yapısı, rotundası, siyah beyaz süslemesi ve zengin döşeme kaplamasının Fransa üe hiç bir ilgisi yoktur. XIV. yy.da başlamış Milano katedrali gotik üslubun sonunu ilan eder. Fakat rönesans italyası katedrale (Roma Saint-Pierre) hıristiyan özellikleri kazandırmıştır.
İspanya’da, katedral yapımına çok sonra başlandı (Avila, Zamora ve Eski Salamanka katedralleri. Son ikisi büyük ölçüde İslam etkileri taşımalarına rağmen, XII. ve
XIII.yy.larda yapılmıştır ve roman üslubundadır. Gotik devirde yapılmış olan Toledo, Burgos ve Leon katedralleri fransız üsluplarından etkilenmiştir. Kordoba katedrali ise Emeviler tarafından VIII. yy. ile X. yy. arasında yapılmıştır.
Orta Avrupa
Almanya’da katedraller roman üslubunda yapıldı. Ren nehri boyunca örneklerine rastlanır, iki koro bölümü, absidleri ve çok sayıda çan kuleleri ile dikkati çeker. En eskisi, yapımına 1030’da başlanmış Spire (Basel) katedralidir. Mainz’deki Worms katedralini ayrıca saymak gerekir. Tournai katedrali bu üslubun bir örneğidir. Hildesheim iç yapı bakımından roman mimarîsinin en güçlü eserlerindendir. Brunswıck katedralinde Henri Le Lion’un (Aslan Henri) mezarı vardır. Gotik, Almanya’da ve Fransa’da aynı zamanda gelişmiştir. Strasbourg ve onun taklidi olan Fribourg-en-Brisgau roman üslûbundan gotik üslûbuna geçiş yapılarıdır. XIII. yy.da yapılan Magdeburg, Bamberg, Naumburg ve Freiberg katedralleri ünlüdür.
Bohemya’da, Prag katedrali önce fransız Mathieu d’Arras tarafından yapılmaya başlanmış ve alman Parler tarafından tamamlanmıştır. Viyana katedrali XIX. yy.da yeniden kuruldu. Wavel’de (Polonya) Saint-Stanislas katedrali, slav bölgesinde olmasına rağmen batı özellikleri taşır. İskandinavya’da, İsveç katedrali Lund Lombardiya’daki roman sanatının izlerini taşır.
Danimarka’daki Roskilde ve İsveç’teki Visby ve Uppsala gotik üslûbunun güzel örnekleridir.
Britanya Adaları
Britanya katedralleri 1066’da norman istilasından dolayı daha geç devirlerde yapılmaya başlamıştır. XI. ve XII. yy.ın sonlarında yapılan Saint Albans ve Norwich katedralleri Tornan üslubundadır.
Fakat en önemlileri XII. yy.ın sonunda Sens’i hatırlatan Canterbury ve «ilkel İngiliz» üslubunda Lincoln ve Salisbury katedralleridir. XIII. yy.da: Lichfield, Exeter, Wells ve Ely katedralleri yapıldı. XIV. yy.da İngilizler Gloucester’de beliren «dikey» üslubu geliştirdiler. Klasik katedralin en önemli örneği Wren’in 1675-1710 arasında yaptığı Saint-Paul katedralidir.
Doğu Slav Ülkeleri
Kiev, Novgorod, Vladimir katedralleri bizans ve özellikle Ayasofya etkisindedir. VII. - X. yy.lar da yapılan ermeni katedralleri üslup bakımından sürekli bir değişim gösterir. Esmiazin, Ani ve Bagaran katedrallerinin kalıntıları günümüze kadar gelmiştir.
Alıntı