İsa Birliği, Topluluğu
 

İsa Birliği ya da Topluluğu, aziz ig-nacio de Loyola tarafından 1540 yılında kurulan tarikat. Bu topluluk, temelinde protestan Reform'una karşı katolik Karşı Reform'unu gerçekleştirmek için kurulmuştu ve hıristiyanlığın ilk yıllarındaki yalın ve ihtirastan uzak manastır yaşamı anlayışını tarihsel gelişme koşulları içinde yeniden diriltmeyi amaçlıyordu.

• Örgütlenme, isa Birliği askeri bir disiplin anlayışı içinde örgütlenmişti ve tarikat üyelerinden oluşan temsili meclisin seçtiği bir genel başkan tarafından yönetilirdi. Tüm diğer sorumluluk mevkilerine atamalar genel başkan tarafından yapılır, başkanlık yaşam boyu sürer, başkan ancak temsili.meclis tarafından görevden alınabilirdi. isa Birliği üyeleri (Cizvitler) çok uzun ve kapsamlı bir eğitim görür, çeşitli aşamalardan (çömezlik, küçük yemin, büyük yemin) geçerdi. Birlik'in kadın kolları olmadığı gibi, yaygın inancın aksine laik hiçbir yan kuruluşu da yoktu. Cizvitler evle-nemezler, evliyseler tarikata girince evlilikleri iptal edilirdi.

• Tinsel öğreti, ignacio de Loyola tarafından kaleme alınan Ejercicios espirituales (Tinsel çözümlemeler), isa Birliği'nin tinsel kuruluş esaslarını içerir. Temel öğe, bencillik ve kendini beğenmişlikten arınma, papaya koşulsuz bağlılık, dinsel coşku ve itaat ile ortaya çıkan, Tanriya bağlılıktır. Cizvitler hiçbir maddi varlığa sahip olamazlar, Kilise hiyerarşisi içinde papanın özel isteği olmaksızın üst makamlara gelemezler.

• Etkinlik alanları. Kurulduğunda papaya bağlı bir misyonerler grubu olarak öngörülen isa Birliği, çok kısa sürede eğitim alanında da önemli bir görev üstlendi, Protestanlığı dizginlemek amacıyla gerçekleştirilen katolik Karşı Reform'un kadrolarını oluşturacak bilgili din adamlarının yetiştirilmesine katkıda bulundu. Bu amaçla Roma'da, Clermont'da, Paris'te kolejler kuruldu. Cizvitler bunun yanında, tanrıbilim alanında incelemelere, kutsal metinlerin çözümlenmesine ve çeşitli bi-

lim dallarında araştırmalara da giriştiler. • Tarih, ignacio de Loyola öldüğünde (1556), isa Birliği'nin yüz kadar merkezde toplanmış bine yakın üyesi vardı. Özellikle denizaşırı misyonlarda büyük başarı sağlayan cizvitlerin sayısı Avrupa'da hızla artarak 1626'da 15 000'e, 1749'da da 23 000'e ulaştı. "Papanın askerleri" olarak anılan Cizvitler, kuruluşlarından başlayarak tüm dinsel tartışma ve mücadelelerin içinde yer aldılar. Kilise ve inanç sahipleri arasında gittikçe artan nüfuzları, onları kısa sürede boy hedefi haline getirerek çeşitli dönemlerde birçok ülkede yasaklanmalarına yol açtı. XVII. yy.'da jan-seniuscular ile olan mücadeleleri, XVIII. yy.'da aydınlanma çağı filozofları ve Ansiklopediciler ile devam etti, birçok katolik ülkede yasaklandılar (1762-1767). Papa Pius VII tarafından tekrar faaliyetine izin verilen isa Birliği, XIX. ve XX. yy.'larda büyük bir gelişme gösterdiyse de yeniden yasaklanmaktan kurtulamadı (özellikle Fransa'da 1880 ve 1904'te). 1969 yılında 30 000 kişi olan cizvitlerin sayıları o tarihten bu yana azalarak 26 000'e indi. 1981'de sağlık nedenleriyle istifa eden Ar-rupe'nin yerine papa Johannes Paulus II, isa Birliği'nin genel başkanlığına Paolo Dezza'yı atadı.