[SpinoZi]

Maçka, Trabzon İmparatorluğu'na bağlıyken 1461'de Osmanlılar tarafından ele geçirilmiştir. Ele geçirildikten hemen sonra Osmanlı idari yapılanmasına göre Trabzon kazasına bağlı nahiye olmuştur. 9 Temmuz 1585'de Trabzon sancağına bağlı müstakil bir kaza statüsüne ulaşmıştır. 27 Nisan 1728'de Maçka kazası Gümüşhane sancağına bağlanmıştır. 1851 yılında yeniden Trabzon sancağına bağlanmış, ilerleyen yıllarda nahiye statüsüne düşürülen yerleşim, yer yer kaza olmakla birlikte 1908 yılına kadar Trabzon kazasının nahiyesi olarak kalmıştır.


Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


1486 yılı tahririnde Maçka nahiyesine bağlı 50 köy bulunmakta olup nahiye genelinde; müsellem, baştina (çiftlik) ve yamaklar da dahil 1.807 hane, 104 bive (dul kadın) ve 84 mücerred (yetikin bekar erkek) Hristiyan ile beş köyde yaşayan 9 Müslüman hanesi bulunmaktadır. 1515 yılı tahririne göre nahiye genelinde; 2.132 hane, 131 bive ve 141 mücerred Hristiyan ile 38 Müslüman hanesi bulunmakta olup tahmini nüfus 11.515 kişi olarak değerlendirilmektedir. Söz konusu 38 Müslüman hanesinin 31'i yeni Müslüman olarak kaydedilmiştir. 1554 yılı kayıtlarına göre nahiyedeki 52 köyde, 2.611 hane ve 282 mücerred Hristiyan ile 195 hane ve 21 mücerred Müslüman bulunmakta olup tahmini nüfus 14.333 kişiden oluşmaktadır. Bu tarihteki kayıtlara göre Müslümanların yarısına yakınının baba adı gayrimüslim adlı görülmektedir. 1583 yılında nahiyedeki köy sayısı 55'e çıkmış olup diğer sayımlardakilerden farklı olarak baştinalar hariç 2.512 Hristiyan hanesi, Müslümalar ise 329 hane ve 81 mücerred bulunmaktadır. Zamanla Maçka nahiyesinde din değiştirme, çeşitli Türkmen boylarından yerleştirmeler, tımar sahipleri vb. etkenlerle Müslüman nüfusta artış görülmeye başlamıştır. 17. yüzyıl başlarında Celâlî isyanları ve kıtlık sebebiyle bölgede güvenlik ve geçim sorunu çıkmış ve birçok köylü güvenli gördükleri ya da daha iyi yaşayabilecekleri yerlere gitmek durumunda kalmıştır.


Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


Kayıtlara göre bunlardan bazılarının Edirne, Filibe ve Varna gibi yerlere gittikleri görülmektedir. 1683 yılı avarız defterinde 348 Hristiyan ve 464 Müslüman avarız hanesi görülmektedir. Yaşayanların yarısına yakını, köprücü ve derbentçi olarak yolların ulaşıma açık olması amacıyla çalıştığından vergiden muaf tutulmuştur. 1842 ve 1845 yılları arasındaki sayımlara göre kaza statüsündeki Maçka'ya bağlı 40 köy bulunmakta olup 10 köyde sadece Hristiyan, 14 köyde sadece Müslüman ve 15 köyde de Müslüman ve Hristiyan karışık yaşamaktadır. Bu tarihlerde nahiyede 642 hanede 3.743 Müslüman erkek, 1.853 hanede 4.974 Hristiyan erkek bulunmakta olup Hristiyan hanelerden 31'i Ermenilerden oluşmaktadır. 1876 yılı salnamesinde Maçka nahiyesinde 5.189 hanede 5.698 Müslüman ve 6.608 Hristiyan erkek bulunmakta olup Hristiyan erkekler Rum ağırlıklı olmakla birlikte 202'si Ermenilerden oluşmaktadır. Geçmişle kıyaslandığında hem Müslüman hem de Hristiyan nüfusta önemli artış olmuştur. Bundan ana etkenin özellikle Gümüşhane'de Krom Vadisi boyunca madencilik faaliyetlerinin yapılamaz hale gelmesiyle birlikte Karadeniz sahiline doğru göç dalgasının başlaması ele alınmaktadır.


Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


Günümüz Maçka yerleşiminin merkezi zamanla Cevizlik olmuştur. Cevizlik kasabası Trabzon-İran ticaret yolu üzerinde olması nedeniyle gelişmeye başlamış, 1870'den itibarende yolcu arabaları Trabzon-Maçka arasında seferlere başlamıştır. Cevizlik'te 1903 yılında 31 han, 130 dükkân, 13 mağaza, 2 değirmen, 16 fırın, 2 lokanta ve 5 otel vardı. Maçka nahiyesinde ise 35 cami, 700 kilise, 35 Müslüman mektebi, 45 Hristiyan mektebi, 155 han, 145 dükkân, 120 değirmen bulunuyordu. Maçka nahiyesi 5.100 haneden oluşuyordu. 1904 yılında nahiyede 13.925 Müslüman, 16.457 Hristiyan (406'sı Ermeni, geri kalanı Rum) olmak üzere toplam 30.382 kişiden oluşmaktadır. 1908 yılında Cevizlik kasabasında 40 hane Müslüman yaşamaktadır. Cevizlik kasabası ise 8 Nisan 1915'de Maçka kazasını merkezi olmuştur. 1912 yılı itibarı ile Maçka kazasının nüfusu; 11.123'ü Müslüman, 19.190'ı Hristiyan olmak üzere 36.313 kişiden oluşmaktadır. Maçka kazasında, göçler ve din değiştirmeler nedeniyle Hristiyan nüfus önceki yıllara göre artmış görülmektedir.

tr.wikipedia.org'dan alıntıdır.