[Ecrin]

Bedruddin Zerkeşî

(1344-1392m.)

Kitabiyat



Tam adı, Ebû Abdullâh Bedruddîn Muhammed b. Abdullâh b. Bahâdır b. Abdullah ez-Zerkeşî'dir. Doğum ve vefat itibarıyla Mısırlı olup, Şafii mezhebine bağlı, Türk asıllı bir alimdir. O, imam ve allame olup, çeşitli kitapların musannifidir (derleyicisidir).



Hicrî 745 (1344) senesinde doğmuştur. Cemâluddîn el-İsnevî (ö. 772/1370) ve Sirâcuddîn el-Bulkînî (ö. 805/1403) adlı iki şeyhinden ilim tahsil ettikten sonra Halep'e giderek orada Şeyh Şihâbuddîn el-Ezra'î'den (ö.783/1381) ilim tahsil etmiş; Dımaşk ve başka yerlerde hadis dinlemiştir.



Fakih, usûlcü ve edip olan Zerkeşî, bu dalların her birinde üstün idi. Daha sonra ders verdi, müflülük yaptı, Karâfe-i Suğrâ'daki Kerîmuddîn Hankâhı'nın şeyhi oldu.



el-Birmavi (ö. 831/1428) şöyle demektedir: "O, dünya meşgalelerinden elini çekmişti ve dünyevi ihtiyaçlarıyla işlerini gören akrabaları olduğu için hiçbir işle meşgul olmazdı."



Hattı (yazısı) gerçekten çok kötü olduğundan yazısını okuyabilenler gayet azdı. 794 senesi, Receb ayının üçünde (26.05.1392 Pazar günü) Mısır'da vefat etti ve Karâfe-i Suğrâ'da Bektemir es-Sâkî (ö. 736/1335) Türbesi'nin yakınına defnedildi.



Zerkeşî, daha çok fıkıh (hukuk), fıkıh usulü, hadis, Kur'an ve tefsir ilimleriyle iştigal etmiş (uğraşmış) ve geriye otuzdan fazla eser bırakmıştır.



Eserlerinin listesi



· Fıkıh ve Fıkıh Usûlü

o el-Bahru'l-Muhit

o ed-Dibac fi tavdih'l-minhac

o İ'lamus-sacid fi ahkami'l-mesacid

o Habaya ez-zevaya fi'l-fürü`

o el-Mensur fi tertibi-l kava`idi'l-fıkhiyye

o Zehru'l-'ariş Fi ahkami'l-haşiş

o Selasilu'z-zeheb fi'l-usul

o Luktatu'l-aclan ve billetu'z-zam'an

o Fi ahkami't-temenni

o el-Kava`id fil-fıkh (ev fil-furü`)

o Hadimu'r-rafiı ve'r-ravda fil-furu' veya Hadimu'ş-şerhi ve'r-ravda

o Hulasatu'l-fünun el-erba`a

o Şerhu't-tenbih, li-Şirazi

o Teşnifu'l-mesami` bi cem`i'l-cevami'

o Şerhu'l-mu`teber li'l-Esnevi

o Şerhu'l-veciz

o el-Ğuraru's-sevafir, fi-ma yahtacu ileyhi'l-musafir

o el-Ezhiyye Fi ahkami'l-ed`iyye,

o Risale fi't-ta`un ve cevazi'l-firari minhu

o ez-zerkeşiyye

o en-Nuket ala umdeti'l-ahkam

o Ma la yesa`u'l-mukellefe cehluhu

o Muclil efrah şerhu telhisi'l-miftah (Tecelli'l-efrah)

o Mecmuatu fıkh

o Amelun min tıbb li-men habbe

o et-tırâzu'l-muzehheb fi kavâ`idi'l-mezheb

o Kitâbu'n-nikâh



· Tefsir ve Kur'an İlimleri

o el-Burhân fi `ulumi'l-kur'ân

o Tefsiru'l-kur'ân

o Keşfu`l-ma`ani Fi'l-kelâmi alâ kavlihi te`âlâ: "Velemmâ belağa eşuddehü",



· Hadis ve Hadis İlimleri

o el-İcâbe li-iradi mâ'stedrakethu `A'işe alâ's-sahâbe

o etTezkira fil-ahadisi'l-muştehira

o el-le'âliul-mensura fi'l-ahâdisi'l-muştehira

o Tekmiletu şerhi'l-minhâc

o el-Mu`teber fi tahrici ahâdisi'l-minhâc ve'l-muhtasar

o Tahrici ahâdisi'r-Râfi'i

o ez-Zehebul-ibriz fi tahrici ahâdîsi Fethi'l-aziz

o etTenkih li-elFâzi'l-câmi`ıs-sahih

o Şerhu'l-câmi`i's-sahih (veya) Şerhu`l-Buhâri

o el-Muhtasar (fi'l-hadis)

o en-Nuket alâ'l-Buhari

o en-Nuket alâ İbnis-salah

o Şerhul-erbain en-neveviyye, Şerhu'l-Buhari



· Arap Dili ve Belağatı

o Ma`na lâ ilâhe illa'llâh

o et-Tezkiratu'n-nahviyye

o Rabi`u'l-ğazlân Fi'l-edeb

o Şerhu kasideti'l-burde

o el-'Arudu's-saviye



· Rical ve Vefeyât

o Ukudu'l-cumân

o Muhtasaru `ukudi'l-cumân zeylu vefeyâtil-a`yân