Çevrimiçi

Bu görüş, genel anlamda tekrarın, çeşitleri içerisinde değerlendirilmesini hedefler.
Örneğin, İmam Hattabî'ye göre tekrar, memduh ve mezmum olmak üzere ikiye ayrılır. O, tekrarında ihtiyaç bulunmayan mezmum tekrarın Kur’ân-ı Kerim'de yer almadığını söyler (Bahazık, 203). Ona göre tekrar, Kur'ân'da tâzim edilmesi gereken mühim konularda gelmektedir. El-Hâkkâtu me'lhâkka; el-Kâriatu me'l-Kâria gibi. Ve yine bu meyanda Kur'ân kıssaları içerisinde tekrar olup olmadığı tartışılmıştır. Söz gelimi Seyyid Kutub, Kur'ân kıssalarında tekrar olduğunu kabul etmez ve şu açıklamayı yapar: "Kur'ân kıssalarından bir kısmının bir kaç sûrede tekrarlandığını gören bazı kimseler, bunu sırf tekrardan ibaret sanırlar. Hâlbuki, tam bir anlayışla tetkik edildiğinde görülür ki, herhangi bir kıssanın bir parçasının tekrar tekrar anlatılması, yeni bir mevzua ışık tutmak ve yeni bir meseleyi aydınlatmak içindir. Ve anlatılan kısım, sadece o mevzu ile alâkalı bir parçadır." (S. Kutub, 1:112).

Eski Ezher şeyhlerinden Muhammed el-Hıdır Hüseyin (1876-1958) de Kur'ân kıssalarında tekrarı reddederek, "Kur'ân kıssalarında tekrar yoktur. Bir sûrede zikri geçen aynı kıssa diğer bir sûrede daha değişik mânâ ve hikmetleriyle gelir" der (et-Tunusî, 537-554).

Prof. Dr. Suat Yıldırım'ın konuyla ilgili görüşü ise şöyledir: "Muhatap Âdem, Nuh, Musa (aleyhimusselâm) ile ilgili bazı kıssaların tekrar edildiğine şahid olur. Aslında tam bir tekrar yoktur. Sûrenin genel havası ve siyak münasebetiyle aynı kıssa her seferinde değişik ayrıntılar eklenerek farklı üslûpla ele alınır ve bu farklı detaylar değişik ibretlere medar olurlar.. Keza aynı şahısla ilgili kıssanın çeşitli yerlerde zikredilen unsurları, ihtilâf veya zıtlık olmaksızın, bir tek konu teşkil eder. Değişik pasajlar bir araya getirildiğinde konunun büyük ve detaylı bir tablosu elde edilir." (S. Yıldırım, 110).

Kur'ân'daki kıssaların tekrarı mutlak değildir. Aynı kıssa, herhangi bir sûrede, o sûrenin ana temasına ve takip ettiği daha başka maksatlara uygun düşen, hizmet eden yanlarıyla anlatılır. Kur’ân, kıssanın bir halkasını nazara verdiğinde, normal olarak daha önce zikretmediği yeni bir hususu sevk eder ve lâfızlarında da bazı değişiklikler yapar. Meselâ, Kur'ân'da en çok tekrarlanan kıssa Hz. Musa kıssasıdır. Bu kıssa takriben otuz yerde varid olmuştur. Bu tekrarlarda altı yer hariç, kıssaya siyaktan dolayı tevcihî işaretler vardır. Esas halkalar ise hemen hiç tekrar edilmez. Eğer kıssanın bir bölümü (sahnesi) tekrar edilmişse, muhakkak yeni bir şey getirilmiştir. Bu kıssa, öteki kıssalar hakkında da bilgi verir. Binaenaleyh, dikkatsiz, tetkiksiz sathi Kur'ân okuyucularının zannettikleri gibi, Kur'ân kıssalarında mutlak tekrar yoktur (Çelik, 12).