Çevrimdışı

Pamuk, mısır, buğday, kakao, kahve gibi tarım ürünleriyle bakır, alüminyum, petrol gibi hammaddelere ait vadeli kontratların alınıp satıldığı borsalardır. Emtia borsasında kontrat bugün yapılır, ancak paranın ödenmesi ve malın tesliminin ilerideki bir tarihte yapılması öngörülür. Kontratın borsadan alındığı tarihle vade tarihi arasında o malın fiyatı piyasada inip, çıktıkça kontratın değeri de yükselir veya düşer. Bu durumda yatırımcı elindeki kontratı sattığında kâr veya zarar eder. Aynı kontrat vade gelene kadar defalarca alınır satılır. Vadeli kontrata para yatıran bir yatırımcı sadece kontratındaki malın pazar fiyatı yükseldiği için, hiçbir gayret göstermeden hak etmediği bir kazanca kavuşur. Tersi olduğunda yani söz konusu malın fiyatı düşünce zarar eder. Bunlar sonucu sıfır olan işlemlerdir. Diğer bir deyimle, ne kadar kâr edilmişse, aynı miktarda zarar da edilir. Bir yatırımcı ne kadar kazanmışsa, başka bir yatırımcı o kadar zarar etmiştir.
Görüldüğü gibi emtia borsalarında muameleler gerçek bir ihtiyacı karşılamaya dönük olmayıp, kumar niteliği ağır basan işlemlerdir. Özellikle, borsa endeksindeki değişikliklere göre yatırımcısına kazandıran ve kaybettiren endeks kontratlarında kâğıt üzerinde dahi bir mal yoktur; yani kumar aleni oynanır.
Emtia borsası, ilk kez iki asır önce ABD’de tarım ürünlerindeki fiyat belirsizliğini ortadan kaldırmak amacıyla müstahsil ve tüccarın ortak gayretiyle kuruldu. Ancak daha sonra amacından saparak, saptırılarak neredeyse tamamen spekülatif işlemler merkezi haline geldi. Ülkemizde İzmir Vadeli İşlemler Borsası resmen kurulmuş olup, çok yakında vadeli kontrat alım- satımına başlanacaktır.
İnsanların kurumsal bir çatı altında ve Kur’andaki ifadesiyle; “haksızlık yaptıkları ve haksızlığa uğradıkları” emtia borsası işlemlerinin dinimizce caiz olmadığı açıktır.