Çevrimdışı

Polikistik over nedir? Neden olur?



Polikistik over, kadın kısırlığının en sık nedeni olan hastalıktır. Genç kadınların yaklaşık %10'nda görülür. Polikistik over'in oluş nedeni tam olarak bilinmemektedir. Bu hastalık sadece kısırlığa yol açmakla kalmaz, diyabet gibi metabolik hastalıklar, kalp-damar hastalıkları ve rahim kanseri için risk oluşturmaktadır.

Adetlerde gecikmeler, uzun süreli yumurtlama kusurları, kilo almaya eğilim, tüylenmede zaman içinde artma, erkeklik hormonlarında yükselme, yumurtalıkların ultrasonda tipik görünümünün olması hastalığın başlıca özellikleridir. Hastalığın adı yumurtalıklarda ultrasonla saptanan 5 mm boyutlarında 20'den fazla küçük kistlerin bulunmasından gelmektedir. Bu kistlerin varlığı yumurtlamanın bozulduğuna işaret etmektedir.

Polikistik over hastalığının meydana gelmesinde kandaki insülin hormonunun artması sorumlu tutulmaktadır. Vücudumuzun ana besin kaynağı olan (şekerin) glukuzun hücreler içine girmesini sağlayan insülin hormonu yaşam için çok önemli bir hormondur.

İnsülin, vücudumuzda midenin arka tarafında pankreas adı verilen organın beta hücreleri tarafından yapılır. Şekerin kandan ayrılarak hücrelerin içine girmesini sağlayan tek hormon insülindir. Böylelikle insülin etkisiyle kandaki şeker düzeyi azaltılmış olur. Her gıda alımı sonrası pankreas yeteri kadar insülin üretir.

Polikistik overli kadınlarda, insülin vücutta normal etkilerini yapamamaktadır yani insülin direnci oluşmaktadır. İnsülin direnci sonucunda, kandaki şeker kas, yağ ve karaciğer hücreleri içine giremez ve kanda birikir. Bu durum hem uzun hem de kısa süreli bir dizi sorunlara yol açar. Bu sorunlar dizisi şöyledir: 1- Hücreler enerjisiz kalarak vücut gereken şekilde işleyemeyebilir. 2-Hücrelerin içine daha fazla şeker alınmasını sağlamak için pankreas daha çok insülin üretmeye başlar. 3- Kanda daha yüksek insülin seviyeleri oluşur. 4-Pankreas normalden daha fazla çalışarak "kendini yıpratabilir" ve bir süre sonra yeterli insülin sağlama yeteneğini kaybedebilir. 5- Yüksek insülin düzeyleri yumurtalıklarda erkeklik hormonu (androjenler) üretimini arttırır. 6- Bu belirtiler tüylenme ve sivilce gibi problemler ortaya çıkar. 7- Artan LH hormonu yumurtlamanın durmasına yol açar.

Özellikle kilo alımı insülin direncinde ortaya çıkan belirtileri şiddetlendirir. Polikistik overli kadınlarda ileri yaşlarda şeker hastalığı riski artar. Bu nedenle bu kadınlarda şeker hastalığını erken teşhis etmek için yılda bir kez 75 gr şeker yükleme testi yapılması gerekmektedir.

İnsülin direncine yol açan en önemli faktörlerden biri de şişmanlıktır. Karın bölgesindeki yağların artması ve göbek çevresinin genişlemesi sonucunda insülin, kas, karaciğer ve yağ dokusunda etkisini yeterince gösteremez. İnsüline karşı bir direnç oluşur. Şişman kişilerde insülin direnci saptanmıştır. Zayıf kişilerde de insülin direnci olabilir fakat oranı daha düşüktür.

Kanda yüksek bulunan insülin, insülin duyarlaştırıcı olarak bilinen ilaçlarla ve kilo verme (zayıflama) yoluyla düşürülebilmektedir. Bu durumda yüksek insülin yüzünden oluşmuş olan polikistik over hastalığının belirtileri de ortadan kalkabilir.

Polikistik overli kadınlarda kısırlığın ana nedeni yumurtlama kusuru (anovulasyon) olduğundan, gebelik istenildiğinde yumurtlamayı sağlamak için yumurtalık uyarıcı haplar veya yetersiz kalırsa iğneler uygulanmaktadır. Bu tedaviler ultrason ile folikül takibi gerektiren özel tedavilerdir. Yumurtlama sağlanırsa polikistik overli kadınlar çoğu zaman çocuk sahibi olabilmektedir.



Doç. Dr. Ayla ÜÇKUYU
Kadın Hastalıkları ve Doğum , Üreme Endokrinolojisi ve İnfertilite

__________________
Al Beyin Kafana Sokarsın