Karadeniz bölgesi müzik kültürü - IRCForumları - IRC ve mIRC Kullanıcılarının Buluşma Noktası

PySSyCaT · 10 Kasım 2014, 00:42

Karadeniz bölgesi müzik kültürü
Karadeniz bölgesinin müziği
Karadeniz bölgesi müziği hakkında bilgi

Tulum (guda) eşliğinde oynanan horonlar hala canlılığını sürdürmektedir. Halk müziği, özellikle imece şarkıları ve horon içinde söylenen şarkılar, kişi ve gruplar arasında yapılan atışmalar Laz folkloru içinde önemli bir yer tutar.
Doğu Karadeniz, engebeli coğrafyasına, hırçın denizine ve sınırlı tarımsal üretimine rağmen tarih boyunca bir çok kültüre beşik olmuş,
Bu kültürel çeşitliliği, diline, geleneklerine ve danslarına da yansıtmıştır. Çok küçük bir coğrafyada bu denli farklılığın uyumlu birlikteliği folklorik zenginliği de beraberinde getirmiştir.
Doğu Karadeniz’de oynanan Halk Oyunlarına ortak bir isim olarak Horon denilmektedir.
Horon Doğu Karadenizde oynanan oyunların ortak adıdır olmasına ancak gerek kullanılan enstrümanlar gerekse ritm, figür özellikleri itibariyle yöreden yöreye farklılıklar gösterir. Rize’den itibaren Trabzon ve Giresun yörelerinde enstrüman olarak kemençe, davul-zurna ve kaval, Çayeli’nden doğuya doğru gidildikçe Pazar, Hemşin, Çamlıhemşin, Ardeşen, Fındıklı, Arhavi ve Hopa’da tulum, Artvin yöresinde ise ağırlıklı olarak akordion kullanılmaktadır.

Tulumla oynanan horonlar Çayeli’nden Trabzon’a doğru gidildikçe bıçakla kesilircesine yerini kemençeye bırakır.
Lazlar ve Hemşinliler horonu tulum eşliğinde oynarlar. Laz oyunları ve Hemşin oyunları figür ve ritm özellikleri bakımından aynıdır. Ancak Lazlar’ın horonu, daha hırçın, sert, ve haşin oynadıkları, Hemşinliler’in ise daha estetik ve ymuşak bir tarzda horonu yorumladıkları görülür. Danslarda ortaya çıkan bu durum aslında her iki halkın kişilikleri hakında önemli ipuçları sunmaktadır.
Kemençe ile oynanan oyunlarda görülen omuz titretmeler tulumla oynanan oyunlarda pek rastlanmaz. Tüm horon türlerinde hareketler çok seri ve çabuk olmasına rağmen tulumla oynanan oyunlarda hareketler yuvarlaktır, ani ve keskin dönüşler yoktur. Bütün vucut aynı anda aynı yöne doğru hareket eder. Tulum sesinde bir derinlik vardır ve Oyunların oynanma süresi arttıkça dinsel ayinleri andıran mistik bir havaya bürünür.
Karadeniz halk dansları kendi içinde farklılıklar gösterir. Doğu’da Hopa - Pazar arası, Batı’da ise Çayeli ve Trabzon arası bölge kültürel ve dilsel olarak farklılaşırken bu farklılık oyunlara da yansımıştır. Tulumla oynanan horon türünde de gerek tulumun melodik yapısı ve gerek horon figürlerinde farklılıklar bulunmaktadır. Batı Hemşinlileri (Pazar) ile Doğu (Hopa) Hemşinlileri hem horonlarda hemde dilsel özellikler bakımından farklılıklar gösterirler.

Tulum, dünyanın birçok yerinde benzerlerine rastlanan bir enstrümandır. İskoçların Gayda’sı, Fransızların Cornemuse’si gibi. Milliyetçi görüş tulumun bir Türk halk çalgısı olduğunu iddia eder. Fransızlar’ın pochette, İngilizler’in kit adını verdiği yaylı çaygıyla akraba olan karadeniz kemençesinin Anadolu’ya nezaman geldiği ve hangi yoldan girdiğini belirlemek güçtür.
Kemençe Lazlar arasında kullanılan bir müzik aletidir. Çok yaygın olmamakla birlikte eşlik çalgısı olarak tulumun bulunamadığı zaman horon oynarken kullanıldığı görülmektedir. Ayrıca kemençe eşliğinde Lazlar’a özgü destan türünde şarkılar da söylenmektedir ki kemençenin Lazlar arasında en yaygın kullanımı da bu alandır. 80’li yılların ortalarına kadar Arhavi’li Yaşar Turna ve Pazar’lı Ahmet Güngör kemençe ile Lazca şarkılar söylemişler ve birçok plak yapmışlardır. Lazlar tulum kadar olmasada kemençeyi kendilerine yakın bulurlar ve kullanırlar. Nevar ki Lazlar’ın kullandığı kemençe ve kemençeyi kullanış biçimleri Trabzon ve çevresine oranla yapısal ve melodiksel anlamda farklıdır. Bu noktada Trabzon kemençesi ve Laz kemençesi şeklinde bir ayrım yapmak mümkündür.

Trabzon ve civarında Düz horon, Sıksaray, Kız horonu, Atlama, Bıçak horonu, çift ayak, Kız horonu ve Hotsarı adı verilen horonlar kemençe, davul-zurna ve kaval eşliğinde oynanır. Çayeli Hopa arasında ise 3hanu, Memethina, Alikha, Hemşin, Bakhoz, Ortaköy, İki ayak, Rize, Phaphilat, Kaçkar, Sabah Horonu, Kotuna, Paaçkul (kız horonu), Yali horonu, harişka adı ile bilinen horonlar tulumla oynanmaktadır. Tulumla oynanan oyunlarda en yüksel tempoya iki ayak ve ortaköy horonlarında ulaşılırken, en düşük tempolu olan is harişka horonudur. Halk arasında ençok bilinen oyunlar Hemşin ve Rize horonlarıdır.

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevaplar	Son Mesaj
Karadeniz Bölgesi Şiirleri - Karadeniz Bölgesi İle İlgili Şiirler	PySSyCaT	Karadeniz Bölgesi	2	10 Kasım 2014 00:00
Karadeniz bölgesinde bulunan vadiler - Karadeniz bölgesi vadileri	PySSyCaT	Karadeniz Bölgesi	0	09 Kasım 2014 23:49
Karadeniz Bölgesi	SimHa	Karadeniz Bölgesi	0	22 Ağustos 2014 03:18
Karadeniz Bölgesi	Dilara	Karadeniz Bölgesi	1	13 Mart 2009 23:35

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.