Çevrimdışı

BHGB tedavisinde yardımcı teknoloji olarak tablet uygulamalarının kullanılabildiğini biliyor muydunuz? Göz doktoru Doç. Dr. Nazan Baykan bu konu hakkında bize ulaşana ve bilgilendirene kadar bizim de bundan haberimiz yoktu. Bu konu hakkında kendisi ile yaptığımız röportajı gelecek yazımızda detaylı olarak göreceksiniz. Ancak bu röportajdan önce konuyla ilgili bir ön bilgilendirme yazısı yazmak istedik. Anladığımıza göre beyin hasarına bağlı görme bozuklukları konusu ülkemizde çok ihmal edilen bir alan ve bu alanda erken teşhis çok büyük önem taşıyor.

Dr. Nazan hanım'dan öğrendiğimize göre (BHGB) gelişmiş ülkelerde iyi bilinen bir alan olmasına karşın Türkiye'de pek tanı almıyor. Tüm engelli çocuk gruplarında, görme bozukluğuna "ilave engel" olarak rastlama oranı çok yüksek. Ancak birinci engelin ön plana çıkması bu çocuklarda görme rehabilitasyonunun, okul yıllarına ertelenmesine sebep oluyor. BHGB olan çocukların büyük bir bölümü otizm, bilişsel gerilik, dikkat dağınıklığı, disleksik ve atipik otizm tanısı alıyor, ayrıca BHGB olan çocuklarda da otizm, tipik gelişen çocuklara oranla daha sık görülüyor. Bu çocukların büyük bir bölümü prematüre doğan çocuklarımız... Bu konuya küçük yaşlardan itibaren önem verilmemesi bu tür çocukların erken teşhisin ve rehabilitasyonun getireceği avantajlardan yararlanmasını engelliyor.

BHGB, yaygın kullanışla, Kortikal Görme Bozukluğu (Cortical visual impairment,CVI), beynin görme ile ilgili bölümlerinde oluşan hasarların beyin ve göz arasındaki iletişime zarar vermesi sonucu meydana gelmekte. Gözde oluşan fiziksel hasarlara bağlı olarak gelişen pek çok göz probleminin tersine bu durumda çoğu kez gözde bir hasar bulunmamakta. Diğer bir deyişle gözden gelen bilgileri, beyin kodlayamamakta, tercüme edememekte. Gözün normal bulunması nedeni ile de BGHB tanısı göz ardı edilmekte. Pek çok engelli çocuğun ailesine gözlerin sağlam olduğu, çocuk geliştikçe görmenin de gelişeceği, yapacak bir şeyin olmadığı, başka bir çare olmadığı söyleniyor. Ayrıca çeşitli yabancı kaynaklarda da medikal uzmanların bu konuda yeterli bilgisinin bulunmayışından dolayı bu soruna sahip çocukların gerekli tedaviyi alamadıklarına değinildiğini de görüyoruz. Halbuki BHGB'nin önemli bir avantajı terapi ile ilerleme sağlanabilmesi ve bu yüzden küçük yaşlardan itibaren çocuğun gelişiminin bir parçası olarak görme sağlığının da ele alınması gerçekten çok önemli. Bu çerçevede çocuğunuzda bir görme sorunu olup olmadığını anlamak için işaretlere iyi takip etmeniz öneriliyor.

BHGB alanında tablet uygulamalarının yardımcı teknoloji olarak kullanımı ise 2o11 yılında yapılan bir araştırma sonucunda gündeme gelmiş. Yaşları 0-2 arasında değişen 15 ciddi seviyede BHGB olan çocuğun etrafı ile hiç ilişki kurmuyor olmasına rağmen iPad ile ciddi ilerlemeler kaydettiği belirlenmiş.Tablet uygulamalarının bu alanda getirdiği avantaj bir nevi "ışık kutusu" olarak hizmet vermesi. BHGBna sahip olan çocuklar parlak ışıklara doğru yöneldiği için iPad'in özellikleri kullanılarak hazırlanan özel uygulamalar çocuklar için önemli bir eğitim fırsatı yaratıyor. Bu tür uygulamaların en önemli özelliği sesler ve çok kontrastlı renklerin kullanılması. Bu tür uygulamalar özellikle görme engelliler için üretilmese de bu amaçla kullanılabiliyor. Bu yüzden bize göre uygulamalarda kontrast ayarı ve renk seçenekleri de uygulamaların görme sorunu olan çocuklara da hitap etmesini arttırabilecek özellikler.

Bu konuda kullanılabilecek pek çok uygulama bulunuyor. Ancak tablet uygulamalarının sihirli değnek gibi gösterilmemesi gerektiğinin altını da mutlaka çizmek istiyoruz. Bizim de her zaman belirtmeye çalıştığımız gibi, çocuklar doğal ortamlarında yaşıtları ile oyun oynayarak öğrenir. Ancak çocukları doğal ortamlardan uzaklaştırmadan bu teknolojilere yöneltmek de çok önemli. Adı üstünde, yardımcı teknoloji, ve bununla çocukların gelişimini hızlandırmak mümkün.

Aşağıda sizlere bir fikir vermesi açısından bu alanda kullanılan uygulamaları listeledik. Ancak bize bu konuda yardımcı olan Dr. Nazan hanımın uyarısına da burada yer vermek istiyoruz: "Burada önemli olan çocuğun kronolojik yaşı değil, gelişim basamağı. Görme 13-14 yaşa kadar gelişen bir süreç. Çocuğun gelişim basamağı ne ise, görme yaşı da ona uyumlu. Örneğin kronolojik yaşı 7 olabilir; gelişim basamağı 3 ise işlevsel görme değerlendirmesi sonrası çocuğun görmesi de 3 yaş ile uyumlu çıkıyor. Bu nedenle tanısal amaçlı işlevsel görme değerlendirilmesi yapılmadan herhangi bir uygulamayı kullansın demek yanlış olur".

O yüzden lütfen aşağıdaki uygulamaları bir bilgi olarak alın ve de mutlaka doktorunuza ve özel eğitimcinize, pedagogunuza danışın. Bu arada otizm, down sendromu, dikkat eksikliği, serebral palsi , okuma ve öğrenme bozukluğu, disleksi, bilişsel yetmezlik tanısı almış olan çocuğu olan ve pek çok sendromla uğraşan ailelere ve bu konuyla ilgili herkese sesleniyoruz: Lütfen bu konunun önemine dikkat çekin ve de yaygınlaşmasını sağlayın. Özel gereksinimli çocuklarımızın görme gelişimi genel gelişim terapisinin bir parçası olmalı; çocuklarımız tüm yaşam boyu öğrendiklerinin %80 ini 0-2 yaş da görerek öğrenirler.

BHGB alanında kullanılan uygulamalar:

Tap-n-See Zoo
Tap-n-See Zoo Lite
My Talking Picture Board
Baby Finger
Sensory Sound Box
Bloom
iLoveFireworks
iLoveFireworks lite
Peekaboo Barn
Peekaboo Barn Lite
ABC Print Big Trace
ABC Print Big Trace Lite
TappyTunes
TappyTunes Lite
Answers Yes/No HD
KneeBouncers
Tickle Finger
*ViA-Visually Impaired Apps

Bu uygulamalar görme engellilere yönelik organizasyonlar olan Littler Bear Sees, Wonderbaby ve Braille İnstitute of America'da tavsiye edilen uygulamalardır. Özellikle Braille İnstitute of America'nın kendi ürettiği ücretsiz uygulaması *ViA-Visually Impaired Apps görme engellilerin kullanıp beğendiği pek çok uygulamayı bulmanıza olanak sağlayan bir uygulama. Biz onlineanne olarak Nazan hanımın da katkılarıyla görme alanındaki uygulamaları en kısa zamanda daha kapsamlı olarak Özel Eğitim Uygulamaları bölümüne dahil edeceğiz. Bu çerçevede Visually Impaired Apps içinde önerilen uygulamaları da daha kapsamlı incelemeyi umuyoruz. Sizin de bu kapsamda önereceğiniz uygulamalar bulunuyorsa lütfen bize ulaşın...

Alıntıdır...