IRCForumları - IRC ve mIRC Kullanıcılarının Buluşma Noktası - Londra'daki Mezartaşları

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

Londra'daki Mezartaşları - Murat Bardakçı

İngiltere’de mezata çıkartılan üç adet Osmanlı mezartaşının satışı, Kültür Bakanlığı’nın müdahalesi üzerine durdurulmuş...

Hani “Herşey olup bittikten sonra artık ne işe yarayacak?” mânâsına gelen “Ba’de harâbü’l-Basra” yani “Basra harap olduktan sonra...” diye eski bir söz vardır ya, onun gibi...

Tarih boyunca mezar kavramına ve mezartaşına Türkler kadar özen göstermiş, ahıretin ilk kapısı olan mezarlıkları korku değil huzur mekânı haline getirmeye muvaffak olmuş, mezartaşlarından birer sanat eseri yaratabilmiş ama bütün bunları unutup mezarlıklarını sonradan tamamen harap etmiş başka bir millet herhalde bulamazsınız...

İstanbul’a eski asırlarda gelmiş olan Avrupalı gezginler seyahatnâmelerinde şehirde huzuru en fazla mezarlıklarda bulduklarını yazarlar... Servilerin serinlikleri altında hissettiklerini anlatırlarken Türkler’in mezar hassasiyetine şaşırır, ölümün korkunçluğunu ifade eden mermer sembollerin birer sanat haline getirilmiş olmasından hayrete düşerler...

GRANİT GÖRGÜSÜZLÜĞÜ

Ama sonra ne oldu?

Böylesine bir huzur mekânı olan mezarlıkların neredeyse tamamı zamanla hoyrat tahriplere uğradı, herbiri birer dehşet tarlası halini aldı... 1950’li senelerden itibaren, özellikle de yol inşaatlarında, Moğol akınlarına uğramıştan beter edildiler. Bazıları mermer sanatının hakikaten zirvesi olan taşlar parça parça edildi, kırılıp bir tarafa atıldılar; bir kısmı da gecekonduların merdiven basamağı oldu. 1980’lerde yıkımın ikinci perdesi açıldı, asırlık huzur mekânlarının o günlere gelebilmiş olanları otoyollara kurban edildi, taşları sökülen eski mezarlar İstanbullu olmak isteyen yeni zenginlere satıldı, üzerlerine görgüsüzlük sembolü granitten birer heyulâ dikildi, hattâ bazı eski mezarlıklarda residence’lar yükseldi ve netice: İstanbul’da büyük camilerin hazireleri dışında şehrin geçmişini ve kültürünü gösteren tarihî mezarlıklardan geriye artık pek birşey kalmadı ve kalabilmiş olanlarında da tahrip devam ediyor...

Mezartaşları şehirlerin tapu kayıtları gibidir, o beldenin sâkinlerinin sahiplik belgesidir ve biz, İstanbul’un eski sahiplerinin ruhlarını temsil eden bu kayıtların çoğunu ortadan kaldırdık, kalanları da imha ile meşgulüz!

BİR HAYÂL RESMİ GEÇİDİ

Medeniyetler diktikleri anıtsal eserlerin yanısıra mezarlıkları ile övünür ve “İşte, yetiştirdiğimiz büyük adamlar” diyebilmek için büyük şehirlerin bazı mezarlıklarını bir ruhlar ve hatıralar müzesi haline getirirler. Meselâ, yolunuz Paris’in meşhur Pere Lachaise Mezarlığı’na düştüğünde, geçmişte Avrupa kültürüne yön vermiş, hattâ o kültürü yaratmış olan en önemli isimlerin önünüzde birer hayâl resmigeçidi yaptığını hissedersiniz...

Ama bizde böyle bir mekân yoktur! 1940’lı senelerde Bursa’da bir “mezartaşı müzesi” kurma çabası ile başlayan çalışmalar her nedense engellenmiş, üstelik engellemekle de kalınmamış, iş vârolanı bile yoketmeye uzanmıştır... İstanbul’da zebellâh gibi mermer ve granitlerle donanmış zengin aile kabirleri ile bunların hemen gerisindeki sade ama taşlarının hiçbir özelliği olmayan mezarlar, kültürden ve gelenekten kopuşun mükemmel birer sembolüdür.

Londra’da mezata konan mezartaşlarının satıştan çekilmesi beni işte bu yüzden hiç mi hiç heyecanlandırmadı... Zira onbinlercesini bizzat tahrip ettiğimiz taşların hüznünü unutup şimdi üçünü kurtarmış olmamız “Ba’de harâbü’l-Basra” sözünü hatırlatmaktan başka birşey değildir!

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]
[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]