IRCForumları - IRC ve mIRC Kullanıcılarının Buluşma Noktası
  sohbet

Yeni Konu aç Cevapla
 
LinkBack Seçenekler Stil
Alt 16 Mayıs 2014, 17:26   #1
Çevrimdışı
Kullanıcıların profil bilgileri misafirlere kapatılmıştır.
IF Ticaret Sayısı: (0)
IF Ticaret Yüzdesi:(%)
İçlem Ve Kaplam




Kavramlarda İçlem ve Kaplam

Her kavram hem içine aldığı nesneleri kapsar hem de onların ortak özelliklerini (niteliklerini) işaret eder. Buradan hareket edilerek, bir kavramın içine aldığı birey sayısına kaplam adı verilir. Örneğin; "ağaç" kavramının içine aldığı bireyler "meşe", "çam", "köknar" vb. oluşturur. O halde, bunların hepsi ağaç kavramının kaplamı içerisinde yer alır. Her hangi bir kavramın içine aldığı konu ve nesnelerin ortak özellikleri o kavramın içlemini oluşturur.

İçlem ve kaplam arasında ters oranlı vardır. Yani, bir kavramın içine aldığı bireylerin sayısı (kaplamı) arttıkça, o bireylerin ortak özellikleri (içlemi) giderek azalır.

Eleman sayısı en fazla olan kavram "varlıktır". Çünkü, varlık kavramı kendisinden sonra gelen tüm diğer elemanları da içine alır. Bu nedenle kaplamı en fazla olan kavramdır. "Beyaz gül ağacı" kavramının ise taşıdığı özellikler diğer kavramlara göre fazla olduğundan içlemi en fazla olan kavramdır. Genelden özele gidildikçe içlem, özelden genele gidildikçe kaplam artar.

Aşağıdaki örnek, konuyu daha iyi anlamanıza yardımcı olacaktır.

"Canlı" kavramı, insanları, bitkileri ve hayvanları içine alır. Demek ki, bu bireyler canlı kavramının kaplamı içindedir. Şimdi, bu bireylerin ortak özelliklerinin neler olabileceğini düşünelim. Örneğin, hepsi nefes alır, büyür, beslenir ve boşaltım yaparlar. Ancak hepsi fotosentez yapar diyemeyiz. Çünkü bu sadece bitkilere özgüdür. Bu özellikler de canlı kavramının içlemini oluşturuyorlar. Şimdi, bu bireylerden sadece "bitki" kavramını ele alalım. Fark edeceğiniz gibi, bitki kavramı canlı kavramına göre daha az sayıda bireyi içermektedir. Çünkü artık insan ve hayvan kavramları dışarıda kalmıştır. Bitki kavramının bireyleri ise ağaç, çiçek, ot gibi varlıklardan oluşmaktadır. Bu bireylerin ortak özelliklerini düşündüğümüzde, yukarıda canlı kavramı için sıraladığımız bütün özelliklerin bu kavramda da olduğunu görebiliriz. Ancak, bu özelliklere yenilerini ekleyebiliriz. Örneğin, fotosentez yapma özelliği gibi. Çünkü, bitkilerin tümü fotosentez yapar. Gördüğünüz gibi, canlı kavramının yerine bitki kavramını ele aldığımızda, bu kavramın birey sayısı (kaplamı) azaldı, ama bu bireylerin ortak özellikleri (içlemi) arttı.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIM'ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 3. Sınıf "Klasik Mantık" ve "Modern Mantık" Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM)

 
Alıntı ile Cevapla

IRCForumlari.NET Reklamlar
sohbet odaları sohbet odaları Benimmekan Mobil Sohbet
Cevapla

Etiketler
kaplam, ve, İçlem


Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)
 
Seçenekler
Stil

Yetkileriniz
Konu Acma Yetkiniz Yok
Cevap Yazma Yetkiniz Yok
Eklenti Yükleme Yetkiniz Yok
Mesajınızı Değiştirme Yetkiniz Yok

BB code is Açık
Smileler Açık
[IMG] Kodları Açık
HTML-Kodu Kapalı
Trackbacks are Kapalı
Pingbacks are Açık
Refbacks are Açık