[Elysian]

Seçmeli Kıyas Nedir, Seçmeli Kıyaslar

Sonucun aynısının ya da karşıtının anlam ve şekilde bakımından öncüllerde bulunduğu kıyaslara seçmeli kıyas denir. Seçmeli kıyaslarda birinci öncül koşullu öncül, ikinci öncül ise seçmeli öncül adını alır. İkinci öncül birinci öncülün bileşenlerinden birini ya evetler, yani doğrulayıp kabul eder; ya da değiller, yani yanlışlayıp reddeder.

Örneğin;

Öğrenci kitap okursa hayatına renk katar. (Koşullu öncül)
Öğrenci kitap okumuştur. (Seçmeli öncül)
O hâlde öğrenci hayatına renk katmıştır. (Sonuç)

Bu örnekte de görüleceği gibi "Koşullu öncül"deki "kitap okur" ifadesi ön bileşen, "hayatına renk katar" ifadesi art bileşendir. Ve ön bileşen, "Seçmeli öncül"deki "kitap okumuştur" ifadesiyle evetlenmiştir.

Öğrenci kitap okursa hayatına renk katar. (Koşullu öncül)
Öğrenci kitap okumamıştır. (Seçmeli öncül)
O hâlde öğrenci hayatına renk katmamıştır. (Sonuç)

Bu örnekte de "Seçmeli öncül"deki "kitap okumamıştır" ifadesi, "kitap okur" ifadesini hayırlamıştır, yani değillemiştir.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIM'ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 3. Sınıf "Klasik Mantık" ve "Modern Mantık" Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM)