[Funda]

Büyüme; canlı vücudunun hacim ve kütlece artışıdır.
Gelişme; hücre ve dokuların biyolojik değişimlerinin sonucu organların, işlevlerinin belli bir olgunluğa erişmesidir.

1.Büyüme ve Gelişmede Rol Oynayan Faktörler

Sağlıklı bir yaşam için doğumdan itibaren çeşitli faktörler büyüme ve gelişmeyi etkiler. Genetik, hormonal, beslenme ve Şziksel çevre büyüme ve gelişmede rol oynayan başlıca faktörlerdir.

a. Genetik
b. Hormonal
c. Beslenme
d. Fiziki Çevre

2.Büyüme ve Gelişme Dönemleri
Büyüme ve gelişme anne karnında başlar, erişkinlikte tamamlanır. Büyüme ve gelişmenin en yoğun olduğu dönem 0-1 yaş arasıdır. İnsanların büyüme ve gelişme dönemlerini altı gruba ayırarak incelemek yerinde olur.

a. Bebeklik dönemi
Bebeklik dönemi 0-12 aylar arasındaki süredir. Bu süre içindeki çocuklara bebek denir. Bebeklik dönemi ikiye ayrılır

1. Yeni doğan dönemi: Bebeğin “yeni doğan” dönemi, doğumdan sonraki ilk dört haftasıdır. Başka bir deyişle bebeklik döneminin ilk 28 günü, yeni doğan dönemine aittir

2. Yeni doğan sonrası dönemi: 5 ve 52. haftalar arası, yani yeni doğan döneminin bitiminden bebeklik dönemi bitimine kadar olan süreyi kapsar.

b. Çocukluk dönemi
1-6 yaş arası çocukluk dönemi olarak adlandırılır. Bu dönem, özerklik ve oyun dönemi olarak iki grupta incelenir

1. Özerklik dönemi 1-3 yaşları arası dönemdir (Resim 3.4). Çocuğun yürümeye, konuşmaya, araştırmaya başladığı dönemdir.

2. Oyun dönemi 3-6 yaş arası dönemdir. Bu dönemdeki çocuk, özerklik döneminde sergilediği inatçılık ve olumsuzluklarından kurtulur. Girişken, yardıma hazır, neşeli, canlı, hareketli, oyunu seven, paylaşabilen, yaşıtlarıyla ilişki kurabilen bir kimliğe bürünür.

c. Okul çağı dönemi
Çocuğun dış dünyaya açıldığı, toplumsal çevreye karıştığı 6-11 yaş arasındaki dönemdir.

ç. Ergenlik dönemi
Ergenlik dönemi 12-21 yaşları arasını kapsar. Kendi arasında erken ergenlik, tam ergenlik ve geç ergenlik olarak üç döneme ayrılır.

d. Yetişkinlik dönemi
21-65 yaşları arasındaki dönemdir. Bu dönemde yetişkinler kararlarını kendileri verir ve uygulamak isterler. Geleceklerini kendileri planlar ve bunu gerçekleştirmek için atılımlar yaparlar

e. Yaşlılık dönemi
65 yaşın üstünü kapsayan dönemdir. Bu dönemde bedenen ve zihnen yorgunluk, yıpranma hissedilir. Genellikle fiilen çalışma bırakılmıştır.

3. Ergenlik Dönemi ve Özellikleri

Kızlarda ergenlik dönemi
Kızlar ergenlik çağına 10-13 yaşları arasında, erkeklerden daha önce girerler. Bu dönemde erkeklerden daha iridirler. Boyları 10-20 cm, kiloları 6-18 kg artar. Sonraki dönemlerde erkekler bu farkı kapatırlar. Kız çocuklarının memeleri büyümeye başlar. Koltuk altı ve cinsel bölgede kıllanma görülür. Cinsel organlar gelişir ve âdet görme dönemi başlar.

Erkeklerde ergenlik dönemi
Ergenlik çağı, erkeklerde kızlara nazaran geç başlar, daha uzun sürer. 12-15 yaşlarında ergenlik çağına giren bir erkek çocukta, yüzde sivilcelerin çıkması, sakal ve bıyıkların belirginleşmesi, sesin kalınlaşması gibi belirtiler ortaya çıkar. Koltuk altında ve cinsel bölgede kıllar belirir. Hızlı boy uzaması olur. Özellikle omuzlar ve kaslar gelişir. Boyları 10-30 cm, kiloları 7-30 kg artar. Gırtlak gelişir ve gırtlak kemiği belirginleşir

4.Ergenlik Döneminde Görülen Sorunlar
Ergenlik döneminde görülebilecek sorunları üç grupta incelemek mümkündür

a. Erken ergenlik dönemi
Erken ergenlik, hızlı büyüme ve gelişmenin olduğu, kız ve erkekte cinsel özelliklerin belirdiği dönemdir. Ergenlik döneminin ilk 2-3 yılını (12-15 yaş arası) kapsar

b. Tam ergenlik dönemi
Bu dönemde gençler, bedensel gelişimlerini tamamlamışlardır. Vücutları yetişkin görünümünü kazanmıştır.Bu dönemde genç, yeni beliren görüntüsüne alışamamıştır. Tam ergenlik 15-18 yaşlar arasında, fırtına ve gerilimlerin yoğun yaşandığı bir evredir.

c. Geç ergenlik dönemi
18-21 yaş arasındaki dönemdir. Genç, kendi yeteneklerini olduğu gibi kabul edebilmektedir.

Alıntı