[Amelia]

Tanrıça Nyx veya Nyks (Νύξ - "Nüks" diye okunur, Eski Yunancada "gece" demektir), Yunan mitolojisinde doğrudan doğruya Khaos'tan, yani evrenin başlangıcındaki maddesiz boşluktan türemiş olup "gece"nin cisimleşmiş halini temsil eden gece tanrıçasıdır. Gölgeler içinde, güçlü, fakat olaylara nadiren karışan bir kadın olarak tasvir edilen Nyx'in, yine yeryüzünde, sadece gölgelerde, o da ancak kısa süreyle görülebileceğine inanılırdı. Nyx, kendisi gibi Khaos'tan türemiş olan "karanlık" (Erebos) ile birleşerek Hemera (gün) ve Aether'i (göğün yüksek, mavi, ışıltılı tabakası) doğurdu. Ayrıca Nyx'in kendiliğinden meydana getirdiği çeşitli tanrı ve tanrıçalar da mevcuttur: Uyku tanrısı Hypnos ve onun ikiz kardeşi olan ölüm tanrısı Thanatos, felaket tanrısı Moros, yaşlılık tanrısı Geras, sansür ve iftiranın cisimleşmiş halini temsil eden tanrı Momos, intikam tanrıçası Nemesis, hile tanrıçası Apate, sefalet tanrıçası Oizys, cinsel çekim ve birleşme tanrıçası Filotes, fitne-fesat tanrıçası Eris. Oneiroi denen, Euripides'in kara kanatlı olduklarını söylediği, rüya tanrıları da Hesiodos'a göre Nyx'in meydana getirdiği mitolojik varlıklar arasındadır ki bunların en ünlülerinden biri de Morpheus'tur. Nyx'in Roma mitolojisindeki karşılığı, "gece" anlamı korunmak üzere, Nox'tur.


Gece Tanrıçası

Homeros ise Nyx'ten daha çok oğlu Hypnos vesilesiyle söz eder. Zeus, bir keresinde Hera'nın sözüne uyup kendisini uyutmuş olduğu için Hypnos'a son derece öfkelidir. Onu tutup denize çalması işten bile değildir, ama Hypnos, annesi Nyx'in yanına kaçar, Zeus da Nyx'in kendi üstüne yürüyeceğinden korkarak öfkesini kendine saklar. Orfizmde Nyx, ilk ilke olarak, Khaos'un yerine geçecek kadar önemlidir. Orfiklere göre, Nyx'in bir mağarası veya mahrem bir tapınağı vardır ve Nyx orada kehanetlerde bulunur. Aynı mağarada zincirli bulunan Kronos, istihare rüyalarına yatar. Rhea'nın, oğlu Zeus'u kocası Kronos'tan gizli büyüttüğü mağarada bebek Zeus'a bakıp onu beslemiş olan peri Adrasteia, Nyx'in mağarasının hemen dışında, büyük zillerini birbirine çarpıp davuluna vurarak bütün evreni Nyx'in şarkısıyla uyumlu bir raks içine sokar. Orfiklere göre, evreni harekete geçiren tuhaf, canavarsı, hermafrodit Phanes ile Nyx arasında ana-oğul veya baba-kız yakınlığı vardır. Eros'un kızı olduğuna inanan Orfikler de vardır. Gece tanrıçası Nyx, antik sanatta ya kanatlı ya da savaş arabası süren bir tanrıça olarak resmedilir. Bazen de başının etrafında karanlık, dumanlı bir hale olur. Nyx, mitolojik hikayelere hemen hiç karışmadığı gibi, bilindiği kadarıyla - belki Megara dışında - herhangi bir Nyx kültü de mevcut değildi. Nyx, kendi başına bir kült olmaktan çok diğer kültlerin yanında yer alır. Mesela Efes'teki Artemis tapınağında Nyx'i temsil eden bir heykel bulunuyordu. 1997'de Venüs gezegenindeki bir tepeye Nyx adı verildi. Yine 2006 yılında Pluton gezegeninin yeni keşfedilmiş uydularından birinin adı gece tanrıçasının adıyla değiştirildi. Nyx'in Latince karşılığı, "gece" anlamı aynı kalmak üzere, Nox'tur.

Nyx'in Kızı Lyssa

Yukarda Nyx'in kendi başına meydana getirdiği veya doğurduğu belli başlı tanrı ve tanrıçaların adlarını saymıştık. Bunlardan başkaları da var. Tragedya yazarı Euripides'in Nyx ile Uranos'un kızı olduğunu söylediği Lyssa gibi. Lyssa için, tek kelimeyle, kudurmuşluk cini denilebilir. Gözü kararmış intikam duygusunu, cinnet geçirmeyi ve hayvanlardaki kuduz hastalığını temsil eder; bunların bir tür kişileştirilmesidir. Bazı kaynaklarda delilik ve çılgınlığın cinleri olan Mania'lar da Nyx'in kızları olarak geçerler. Mania'lar, bir yandan azapçı Erinyslerle diğer yandan da kuduruk Lyssa ile işbirliği içindedirler. Aşk tanrısı Eros'a baktıkları da söylenir.
Alıntı