[YapraK]

BRİTANYA MANDASI

I. Dünya Savaşı dünyanın haritasını değiştirdi. Dört yıl süren bu muazzam mücadele ittifak kuvvetleri (başlıca olarak Fransa, Britanya, Rusya ve A.B.D.9 ve itilaf kuvvetlerini (Almanya, Avusturya-Macaristan ve Osmanlı İmparatorluğu) birbirine düşürdü. Çekişmelerinin sonucu son derece dramatik oldu: • Çarlık Rusyası ortadan kayboldu. Rus Devrimi savaşın ortasında, kısmen de savaş sayesinde başarılı oldu ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği olarak bilinen komünist devletini ortaya çıkardı. • Almanya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun Doğu Avrupa üzerindeki hakimiyeti sona erdi. Rusya ile Prusya ile Avusturya-Macaristan arasında paylaşılan ve yüz yıldan uzun bir süredir artık olmayan Polonya yeniden yaratıldı. • Osmanlı İmparatorluğu’nun parçası olan bütün Ortadoğu iki büyük parçaya bölündü. Bir yarısı Fransa’nın (Fransız Mandası), diğer yarısı da İngiltere’nin (Britanya Mandası) kontrolü altındaydı. BALFOUR DEKLARASYONU Fransız Mandası Osmanlı İmparatorluğu’nun kuzey kısmını içeriyordu. Britanya Mandası ise Osmanlı İmparatorluğu’nun güney ve doğu kısımlarını içeriyordu. Osmanlı İmparatorluğu’nun 400 yıl kadar, 16. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar Ortadoğu’yu kontrol ettiğini hatırlamakta yarar vardır. Bu süre zarfında Suriye, Lübnan, Irak, Suudi Arabistan, vb. ülkeler ortada yoktu. Bu alanlarda yaşayanlar, gevşek şekilde organize edilmiş kavimsel cemaatler halinde yaşayan, Osmanlı İmparatorluğu’nun tebaaları olan Araplardı. Britanya Mandası Şeria Nehri’nin batı kıyısından Akdeniz’e kadar olan kısım ile Şeria Nehri’nin doğu kıyısında Mevera-ı Ürdün olarak bilinen kısmı içeriyordu. Britanyalılar bu devasa alana “Filistin” adını verdi. (38. bölümden hatırlayacağınız gibi, Yisrael toprağı için Filistin adı, Aelia Capitolina diye yeniden adlandırdıkları Yeruşalayim’in yıkılışından sonra Romalılar tarafından icat edilmişti.)

Alıntı.